تذکرات اخلاقی

 عافیت

روایتی است از امام صادق علیه السلام که می­فرمایند: «العافیة نعمةٌ خفیةٌ إذا وُجدت نُسیت و إذا فُقدت ذُکرت» عافیت نعمتی است که اگر انسان آن را داشته باشد و واجد آن باشد از آن غفلت می­کند و فراموشش می­کند و اگر این نعمت از دستش برود یادش می­افتد. مسئله­ی عافیت مطلب مهمی است؛ عافیت در دنیا خودش مراتب و اقسام و انواعی دارد و بدیهی ترین آن همین عافیت بدنی می­باشد. اینکه انسان از نظر جسمی عافیت داشته باشد؛ همین بدن انسان و جسم انسان با همین کار عادی همیشگی خود چه اندازه مهم است. اگر در یکی از اجزاء بدن مریضی و نقصانی ایجاد بشود به چه میزان انسان را به یاد این می­اندازند که هنگامی که مثلاً

ثبت اعمال در لحظات عمر

امیر المؤمنین علی علیه السلام در روایتی می­فرمایند: «إِنَّ عُمُرَكَ عَدَدُ أَنْفَاسِكَ وَ عَلَيْهَا رَقِيبٌ تُحْصِيهَا.»[۱] امیر المؤمنین خطاب به انسان­ها و بنی آدم می­فرماید: عمر شما همان عدد نفس­های شما می­باشد و بر انفاس شما کسی گماشته شده که این نفس­ها را می­شمارد. حقیقت عمر و دوران عمر یعنی همین لحظه­هایی که ما در آن زندگی می­کنیم. اینکه حضرت می­فرماید عمر تو عدد نفس­های توست این در واقع می­خواهد اشاره به یک امر مهمی بکند که اولاً نفس­های انسان و لحظات عمر انسان حساب و کتاب دارد چون می­فرماید عمر عدد انفاس است و بر این انفاس انسان کسی گماشته شده که آن را حساب می­کند. حال این شمارش و احصاء این نفس­ها برای این نیست که فقط چند

معنای وسیع عبادت

رسول گرامی اسلام می¬فرمایند:«النّظر إلی عالمٍ عبادة و النّظر إلی امام المُقسط عبادة والنظر إلی والدین برأفة و رحمة عبادة والنظر إلی أخٍ تودّه فی الله عبادة»؛ رسول اکرم(ص) می¬فرمایند: نظر و نگاه کردن به عالم عبادت است، نگاه کردن به امام عادل عبادت است، نگاه کردن به پدر و مادر از روی رأفت و رحمت عبادت است و همچنین نگاه کردن به برادر دینی که به او مودت و محبت در راه خدا داری عبادت است. روایات دیگری هم از معصومین(ع) وارد شده که اموری را به عنوان عبادت نام برده¬اند؛ مثلاً امیر المؤمنین(ع) می¬فرمایند:«التفکر فی ملکوت السموات و الأرض عبادة المخلصین»؛ تفکر در آسمان و زمین عبادت مخلصین است همچنین از ایشان روایت داریم که می¬فرمایند:«إنّ من العبادة

 مذمت بطالت

«الرسول الله صلی الله علیه و آله وسلّم: إنّ الله یبغض الصحیح الفارغ لا فی شغل الدنیا و لا فی شغل الآخرة». خداوند متعال از آدم سالم بیکار بدش می­آید. فارغ یعنی کسی که نه اشتغال به امر دنیا دارد و نه اشتغال به امر آخرت. هر چند اشتغال انسان در دنیا باید در مسیر آخرت باشد ولی ببینید بطالت و گذراندن اوقات به بیهودگی و اینکه انسان نه عبادت کند و نه ذکر بگوید و نه در مسیر آخرت قدم بردارد و نه حداقل در مسیر دنیای خودش قدمی بر می­دارد؛ چنین شخصی مبغوض خداوند است. مبغوض خداوند بودن مسئله­ی مهمی است. گاهی انسان محبوب خداوند نیست، ممکن است مبغوض هم نباشد ولی می­فرماید خداوند متعال از آدم سالم

خوف الهی

علی(ع) می­فرمایند:«إذا خِفتَ الخالق فَررتَ إلیه و إذا خِفتَ المخلوق فَررتَ مِنه»؛ امیرالمؤمنین(ع) در مورد خوف و در تفسیر آن می­فرمایند: اگر از خداوند تبارک و تعالی ترسیدی به سوی او فرار می­کنی و اگر از مردم ترسیدی از او فرار می­کنی، خوف خداوند متعال و خوف خلق خدا هر دو موجب فرار است اما این دو فرار با هم فرق می­کند؛ خوف از خدا موجب فرار به سوی خدا؛ یعنی موجب نزدیکی به خداوند متعال می­شود اما خوف و ترس از مردم موجب دوری از مردم می­شود، وقتی انسان از کسی بترسد سعی می­کند از او فرار کند و دور شود و با او مواجه نشود اما ترس از خداوند متعال موجب نزدیک شدن به خداوند متعال می­شود. انشاء

 اقسام صبر

روایتی است از امیر المؤمنین علی علیه السلام نقل شده در رابطه با صبر، حضرت می­فرمایند: «الصبر إما صبرٌ علی المصیبة أو علی الطاعة أو علی المعصیة و هذا القسم الثالث اعلی درجةً من القسمین الأولین». حضرت می­فرمایند که صبر بر سه قسم است: یا صبر بر مصیبت است یعنی مصیبتی برای انسان پیش بیاید. مصیبت دارای مراتب است «و لنبلونكم بشي‏ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمرات و بشر الصابرين»[۱] هر نقصی می­تواند یک مصیبت باشد. نقص در جان مانند اینکه جانی و عزیزی از انسان گرفته شود. نقص در بدن به ابتلای بدنی و بیماری و امثال آن یا نسبت به خود انسان یا نسبت به اطرافیان انسان که مورد محبت انسان

 اثر وضعی جستجو در امور خصوصی مؤمن

رسول اکرم(ص) می­فرمایند:«لاتتّبعوا عوراتِ المؤمنین فإنّه مَن تتبّع عوراتِ المؤمنین تتبّع الله عورتَه و مَن تتبع الله عورتَه فَضَحَه ولو فی جَوف بیتِهِ»، رسول گرامی اسلام در این روایت می­فرمایند: عورات مؤمنین و امور مخفی زندگی و اسرار مؤمنین را جستجو نکنید؛ یعنی عیب جویی نکنید و در امور زندگی مسلمین تتبع نکنید تا اینکه امور و اسراری که مخفی است را علم پیدا کنید، حضرت رسول(ص) از جستجو در امور مؤمنین نهی فرمودند و عجیب این است که برای این نهی استدلال و حکمت می­آورند و ثمره تخلف از این نهی را ذکر می­کنند، این اثر وضعی این عمل در دنیا است و کاری به آخرت ندارد و سخن از مجازات اخروی نیست، اثر این کار در همین دنیا

 در آستانه غدیر، اهمیت غدیر

در ابتدا عید سعید غدیر را به شما عزیزان تبریک می­گویم. اما در مورد غدیر آنچه انسان از فرمایشات اهل بیت علیهم السلام از عمل ائمه و سیره اصحاب خاص پیامبر و ائمه معصومین و روش علماء در طول تاریخ، استفاده می­کند این است که نسبت به مسئله غدیر اهتمام فوق العاده­ای داشتند. این اهتمام فوق العاده نسبت به غدیر به چه دلیل بوده است؟ باید در مورد آن تأمل شود. این اهتمام چیزی نیست که بعداً در بین متشرعه حادث شده باشد بلکه این اهتمام را انسان در عمل و فعل و رفتار خود معصومین می­بیند از امیر المؤمنین علیه السلام تا سایر معصومین. این مسئله نکات مهمی دارد مثلاً شعایر خاص این روز و تکریم نسبت به این

مخاطب فرهنگ غدیر عموم مسلمین جهان هستند

در آستانه عید غدیر خم قرار داریم، مطلبی که جا دارد در مورد واقعه غدیر به آن اشاره کنیم این است که پیامبر(ص) حین بازگشت از سفر حج(آخرین حجی که پیامبر(ص) انجام دادند) برای جمعیتی که تعداد آن حدود ۰۰۰،۱۲۰ نفر ذکر شده دستور به توقف ناگهانی جمعیت در منطقه غدیر خم دادند؛ یعنی پیامبر(ص) در حال بازگشت از حج یک مرتبه دستور به توقف ناگهانی دادند که این دستور ناگهانی باعث تعجب جمعیت شد و این سؤال در ذهن¬ها ایجاد شد که چرا پیامبر(ص) یک دفعه همه را امر به توقف کردند؟ شنیده¬اید که بعد از توقف جمعیت، پیامبر(ص) بر بالای بلندی آن حدیث معروف را در برابر جمع زیادی از مسلمین خواندند، دست امیرالمؤمنین(ع) را گرفتند و بالا

اهمیت حضور در درس

عدم حضور در درس گرچه یک روز باشد اتصال رشته فکری انسان را قطع می­کند، ممکن است به نظر بیاید که یک روز نیامدن یا دیر آمدن مهم نیست ولی واقع مطلب این است که این انقطاع­ها و فاصله افتادن، هم در مسائل علمی و هم در مسائل اخلاقی باعث می­شود که شتاب انسان کم شود مثل اینکه شخصی سوار بر ماشین و در حال حرکت باشد و در بین راه دائماً ترمز و توقف کند که ترمز زدن­­های بیجا باعث می­شود که انسان زمان را از دست بدهد و دیرتر به مقصد برسد ضمن اینکه بعد از هر ترمزی که زده می­شود دوباره راه انداختن ماشین زمان می­برد و گاهی توقف، منجر به خاموش شدن ماشین می­شود که ممکن