دشمن نا پیدا

امیرالمؤمنین علی علیه السلام می­فرماید: «إحذروا عدواً نَفذَ فی الصدور خَفیاً و نفث فی الآذان نَجیاً»[۱] امیرالمؤمنین می­فرمایند: بپرهیزید از دشمنی که در قلب­ها به صورت پنهانی نفوذ می­کند و در گوش­ها نجوی می­کند و رمز و رازش را در گوش­ها عاشقانه بیان می­کند.

«نفثاً» نفث الشیطان را به معنای شعر عاشقانه گرفته­اند اینجا شیطان به عنوان کسی که به صورت پنهانی و مخفیانه در قلب نفوذ می­کند و در گوش انسان شعرهای عاشقانه نجوی می­کند معرفی شده است.

روایت عجیبی است؛ اصل عداوت شیطان مفروغ عنه است حضرت در اینجا نمی­گویند که از شیطان دوری کنید چون دشمن شماست. در این تردیدی نیست. چرا شیطان دشمن انسان است؟ دشمن چه خصوصیتی دارد؟ طبیعی است دشمن بد خواه انسان است و به دنبال نابودی انسان است و انسان می­خواهد دشمن خودش را از هستی ساقط کند هیچ دشمنی میل ندارد با کسی که در مقابله است او رشد و ترقی کند. خداوند در سوره بقره علت اینکه شیطان دشمن انسان است را بیان می­کند «الشَّیْطَانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَیَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشَاءِ» شیطان انسان را به فقر و فحشاء می­کشاند و وعید به فقر و فحشاء می­دهد فقر به صلاح انسان نیست و فحشاء انسان را نابود می­کند ولی «وَاللَّهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَفَضْلاً وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ»[۲] ولی خداوند دوست است چون وعده مغفرت می­دهد و تفضل دارد و خیر خواه انسان است. پس در اینکه شیطان دشمن است و به دنبال نابودی ماست بحثی نیست؛ هر ندا و حرف شیطانی ولو صورت زیبایی داشته باشد نتیجه­اش نابودی و هلاکت و فناء ماست.

حال ببینید امیرالمؤمنین در این روایت نحوه نفوذ شیطان برای نابودی را بیان می­کنند «إحذروا عدواً نَفذَ فی الصدور خَفیاً» اگر بیماری انسان آشکار شود قابل علاج است چون علائم آفت دیده می­شود اما امراض پنهانی مانند سرطان علائمی ندارد و بعد از نفوذ و ریشه دار شدن آشکار می­شود. شیطان دشمنی است که در عمق اردوگاه و اتاق فرماندهی و تصمیم گیری آدمی نفوذ می­کند و تمام رازها و اسرار اردوگاه رقیب را بدست می­آورد. اگر شیطان در نفوس ما و در قلب­های ما نفوذ کند از آنجا خواهد توانست هر گونه که بخواهد انسان را هدایت کند و انسان می­شود سرباز و عامل او و در این صورت انسان نابود خواهد شد و بعد از این مرحله « و نفث الآذان نَجیاً» در گوش انسان نجوی و سخن خواهد گفت و با سخنان زیبا و قشنگ و فریبنده انسان را به سوی نابودی می­کشاند و آن وقت است که بدون اینکه ما بفهمیم عامل شیطان می­شویم. خداوند ما را از شر چنین دشمنی که واقعاً نجات از دست وسوسه او تدبیر زیادی می­خواهد، نجات بدهد.

[۱]. غررالحکم، حدیث۲۶۲۳.

[۲]. بقره /۲۸۶.