ترازوی  خرد

همیشه می­گویند قول و فعل اشخاص نشانه شخصیت آنهاست، گفتار و کردار اشخاص نشان دهنده­ی اندیشه و فکر آنهاست چون در هنگامی که اشخاص را می­خواهند ارزیابی کنند فکر و اندیشه آنها پنهان است چراکه راه یابی به ذهن طرف مقابل امکان ندارد مگر توجه به نشانه­ها که رفتار و گفتار می­باشد. امیر الؤمنین(علیه السلام) از این ضابطه استفاده فرموده­اند برای میزان عقل و خرد اشخاص، در یک روایت حضرت می­فرماید: «کیفیة الفعل تدلّ علی کمیّة العقل» کیفیت عمل نشان دهنده میزان خرد و عقل انسان است. در روایتی دیگر نیز حضرت(ع) می­فرماید: «یستدلّ علی عقل کل امرئٍ بما یجری علی لسانه» از گفته و سخن هر کسی می­توان به اندازه عقل و خرد او پی برد. کیفیة الفعل دلالت بر عقل دارد، سخن دلالت بر عقل دارد. این در واقع سه ضلع یک مثلث هستند، قول و فعل و عقل. عقل وجه پنهان شخصیت آدمی است و نشان آن قول و فعل انسان می­باشد. لذا اگر می­خواهیم خرد کسی را اندازه گیری کنیم باید ببینیم که چه می­گوید و چه می­کند.

ما با این ابزارهایی که ائمه معصومین(علیهم السلام) برای ما بیان کرده و به یادگار گذاشته­اند خیلی راحت می­توانیم به شخصیت افراد و عقل و دانش آنها پی ببریم. لذا این دو روایت را دقت بفرمایید که حضرت(ع) این گونه می­فرمایند که قول و عمل اشخاص نشان دهنده عقل و خرد انسان­ها می­باشد