آثار همنشینی با خردمندان

امیرالمومنین علی( علیه السلام ) می­فرمایند: جالس الحكماء يكمل‏ عقلك‏، و تشرف نفسك، و ينتف عنك جهلك‏[۱].
علی(ع) می­فرماید: با حکما و خردمندان همنشین باش که سه اثر و سه خاصیت دارد: ۱.عقلت کامل می شود. همنشینی با علماء باعث کامل شدن عقل می شود. یعنی با حکما نشست و برخاست کنید تا عقلتان کامل شود ۲. نفس و جانتان شرافت پیدا می­کند ۳.جهلتان  منتفی و زائل می­شود. این خاصیت نشستن با حکما و خردمندان است. حضرت هم­چنین دستور به مجالست باعلماء هم داده ولی باید دقت داشت که علما غیر از حکماء و دانشمندان غیر از خردمندان می باشند. هر دانشمندی خردمند نیست و هر خردمندی دانشمند نیست. تلفیق بین علم و حکمت بین دانش و خرد امری مهم و ضروری است. معمولا تفکیکی بین این­ها صورت نمی گیرد. عموم مردم فکر می­کنند هر کسی که عالم بود لزوما خردمند نیز هست یا هر کسی علم داشت لزوما حکمت هم دارد و اهل تدبیر و اهل عقل و سنجیده عمل کردن هم می­باشد. لذا بعضی از علماء واقعا عالمان متبحر و خوب می باشند ولی حکمت ندارند و در نتیجه بخاطر عدم حکمت دچار مشکلات زیادی می شوند و دیگران را دچار مشکل می­کند. اگر عالم، حکمت داشته باشد خیلی از مشکلات حل می شود. حکمت ابزار مهمی است که ما به آن نیاز داریم. اگر قصد تقویت حکمت و خردمندی در خود داریم باید با حکماء جلوس داشته باشیم. مجالست و هم نشینی خیلی اثر دارد. هم نشین خوب به انسان کمک می کند برای بهتر شدن هم نشین بد انسان را ساقط می­کند. در هم­نشین باید دقت شود مطابق سخن امیرالمومنین همنشینی با حکما باعت کامل شدن عقل می­شود. واقعا عده­ای در عین اینکه دریای علم می­باشند از این گوهرخدادادی یعنی عقل و حکمت بی بهره­اند.

در ادامه حضرت می فرمایند« و تشرف نفسک » تا نفست شریف شود.یعنی نفس انسان با مجالست با حکما ارزش پیدا می کند. انسان برای جان و شخصیتش به این طریق می تواند یک شرافت و قیمتی تحصیل کند.

سپس حضرت می فرمایند:« و ینتف عنک الجهلک » جهل را در تو منتفی می­کند یعنی اینکه کسی که چراغ حکمت دارد و با چراغ حکمت حرکت می کند حتی اگر  نسبت به موضوعی علم هم نداشته باشد، این حکمت او، او را نجات می دهد و باعث می شود که جهل او، او را به هلاکت نیاندازد. بالاخره انسان عالم به همه چیز نیست. اگر جاهل از حکمت بی بهره باشد که هیچ، وچنان­چه عالمی  از حکمت بی بهره باشد عاقبتش بسیار خطرناک است زیرا اگر کسی از عنصر حکمت و از مجالست حکیمان بهره­مند نباشد طبق فرمایش امیرالمومنین جهل از او منتفی نمی­شود.

[۱] غرر الحکم حدیث شماره ۴۷۸۷