اردیبهشت ۱۴۰۱(فرمت تاریخ آرشیو ماهانه)

قناعت به جهل مانع پیوستن انسان به صالحان (بخش دوم)

در جلسه گذشته روایتی از حضرت علی(ع) را خواندم که «لولا خَمسُ خِصالٍ لَصارَ النّاسُ کُلُّهُم صالِحینَ: أوَّلُهَا القَناعَةُ بِالجَهلِ، وَالحِرصُ عَلَى الدُّنیا، وَالشُّحُّ بِالفَضلِ، وَالرِّیاءُ فِی العَمَلِ، وَالإِعجابُ بِالرَّأیِ»[۱] اگر پنج خصلت بود همه مردم جزء صالحان قرار می‏گرفتند. آن پنج خصلت را نام بردم که یکی از آنها «القَناعَةُ بِالجَهلِ». حضرت علی(ع) فرمود «أوَّلُهَا القَناعَةُ بِالجَهلِ» اولین مانع برای اینکه انسان در جرگه صالحان قرار بگیرد قانع بودن به ندانستن است. قانع بودن به جهل است. اینکه نسبت به آن چیزهایی که نمی‏داند جنب و جوشی ندارد و حرص و جوش نمی‎خورد، می‎گوید همین مقدار که می‎دانیم کافی است، خیلی از ما مصداق قناعت به جهل هستیم، به ندانسته‎هایمان قانع هستیم. حال یک چیزهایی می‎دانیم و می‎گوییم کافی

خارج اصول – جلسه صد و پنجم – مروری بر مباحث علم اصول از ابتدا تا اینجا و مباحث باقیمانده   

جلسه ۱۰۵ – PDF جلسه صد و پنجم  مروری بر مباحث علم اصول از ابتدا تا اینجا و مباحث باقیمانده ۱۴۰۱/۰۲/۳۱ مروری بر مباحث علم اصول از ابتدا تا اینجا از ابتدای اصول تا اینجا چندین مسئله را مورد بررسی قرار دادیم و چند مبحث دیگر باقی مانده. چون بحث بعدی بحث مطلق و مقید است و آغاز یک بحث جدید است، این چند جلسه به جایی نمی‎رسد و ما شروع سال تحصیلی جدید از موضوع مطلق و مقید بحث را دنبال خواهیم کرد. لکن مروری بر بحث‎های گذشته و بحث‎های باقی‎مانده در این مجال به نظر می‎رسد مفید باشد. مقدمه محقق خراسانی در ابتدا برخی از مباحث را مطرح می‎کند که از آنها تعبیر به مقدمه نمودند و در

خارج فقه – جلسه صد و چهارم – عقد نکاح –  بررسی جواز اشاره در عقد نکاح    

جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم  عقد نکاح – بررسی جواز اشاره در عقد نکاح ۱۴۰۱/۰۲/۲۸                                                                                  خلاصه جلسه گذشته بحث در بررسی جواز اشاره در عقد نکاح بود. عرض کردیم درباره این مسأله در دو مقام بحث می‌کنیم؛ مقام اول درباره اکتفاء به اشاره در نکاح اخرس است، در حالی که امکان توکیل برای او وجود دارد. مقام دوم که البته چندان بحثی ندارد، درباره عدم اکتفاء به اشاره در نکاح غیر اخرس است. در مقام اول گفتیم بر دو مبنا باید بحث کنیم؛ یکی مبنای کسانی که اعتبار لفظ در عقد نکاح را از طریق ادله لفظیه و روایات اثبات کرده‌اند و البته اجماع هم ممکن است مورد استناد آنها قرار گرفته باشد. مبنای دوم مبنای

خارج اصول – جلسه صد و چهارم – مسائل –  مسئله نهم: دوران بین نسخ و تخصیص – صورت پنجم و بررسی آن       

جلسه ۱۰۴ – PDF جلسه صد و چهارم  مسائل – مسئله نهم: دوران بین نسخ و تخصیص – صورت پنجم و بررسی آن ۱۴۰۱/۰۲/۲۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در صور چهارگانه دوران بین نسخ و تخصیص بود، عرض کردیم محقق خراسانی فرمودند در بعضی از صور آن احتمال تخصیص متعین است و در بعضی از صور با اینکه امکان نسخ وجود دارد اما تخصیص رجحان دارد. اشکالاتی نیز به کلام محقق خراسانی وارد شده بود که این اشکالات را ما متعرض شدیم و حق در مسئله نیز بیان شد. صورت پنجم صورت دیگری در سخنان محقق خراسانی ذکر شده که در حقیقت صورت پنجم محسوب می‏شود و آن هم این است که جهل به تاریخ یکی از این دو داشته

قناعت به جهل مانع پیوستن انسان به صالحان (بخش اول)

«لولا خَمسُ خِصالٍ لَصارَ النّاسُ کُلُّهُم صالِحینَ: أوَّلُهَا القَناعَةُ بِالجَهلِ، وَالحِرصُ عَلَى الدُّنیا، وَالشُّحُّ بِالفَضلِ، وَالرِّیاءُ فِی العَمَلِ، وَالإِعجابُ بِالرَّأیِ»[۱] اگر پنج خصلت در میان مردم نبود، همه مردم از صالحین محسوب می‎شدند. این پنج خصلت معیار و ضابطه قرار گرفتن انسان در زمره صالحان است، حال اینکه صالحان چه کسانی هستند و چه مقاماتی دارند این دیگر در جای خودش و به  طور مفصل بحث شود که صالحین چه کسانی هستند؟ صالحین همان کسانی هستند که هر مسلمانی در پنج نوبت از نمازهای یومیه خودش به او درود و سلام می‏فرستند، «السَّلامُ عَلَیْکَ اَیُّها النَّبِىُّ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَکاتُهُ» سلام بر آنها در عداد سلام بر پیامبر(ص) در تشهد همه نمازهای یومیه قرار گرفته. «اَلسَّلامُ عَلَینا وَ عَلی

خارج فقه – جلسه صد و سوم – عقد نکاح – بررسی جواز اشاره در عقد نکاح – مقام اول: بررسی جواز اشاره برای اخرس – الف. بر مبنای استناد اعتبار لفظ به ادله لفظیه – کلام محقق خویی

جلسه ۱۰۳ – PDF جلسه صد و سوم عقد نکاح – بررسی جواز اشاره در عقد نکاح – مقام اول: بررسی جواز اشاره برای اخرس – الف. بر مبنای استناد اعتبار لفظ به ادله لفظیه – کلام محقق خویی ۱۴۰۱/۰۲/۲۷ بررسی جواز اشاره در عقد نکاح عرض شد در متن تحریر بعد از اینکه امام(ره) فرمودند در نکاح اعم از دائم و منقطع، لفظ معتبر است و کتابت کفایت نمی‌کند، فرمودند: اشاره مفهمه در غیر اخرس هم کفایت نمی‌کند. اینجا در واقع دو مسأله و دو مطلب وجود دارد؛ یکی بحث از کفایت اشاره در نکاح اخرس است، و دیگری عدم کفایت اشاره در نکاح غیر اخرس. اگر در مورد اخرس و کسی که قدرت بر تکلم ندارد و به

خارج اصول – جلسه صد و سوم – مسائل –  مسئله نهم: دوران بین نسخ و تخصیص – صورت چهارم – اشکال محقق اصفهانی به محقق خراسانی و بررسی آن – اشکال محقق عراقی و بررسی آن – حق در اشکال به محقق خراسانی

جلسه ۱۰۳ – PDF جلسه صد و سوم مسائل – مسئله نهم: دوران بین نسخ و تخصیص – صورت چهارم – اشکال محقق اصفهانی به محقق خراسانی و بررسی آن – اشکال محقق عراقی و بررسی آن – حق در اشکال به محقق خراسانی ۱۴۰۱/۰۲/۲۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورت چهارم از صور دوران بین نسخ و تخصیص بود. کلام محقق خراسانی درباره این صورت و اینکه در این مورد حمل بر تخصیص می‎شود و نه نسخ، بیان شد و به دنبال آن اشکالات محقق نایینی به محقق خراسانی که چهار اشکال بود ذکر گردید و هر چهار اشکال مورد اشکال و خدشه واقع شد. اشکال محقق اصفهانی به محقق خراسانی محقق اصفهانی نیز به محقق خراسانی اشکال کردند.

خارج فقه – جلسه صد و دوم – عقد نکاح – بررسی جواز کتابت در عقد نکاح – ادله جواز کتابت – دلیل اول و بررسی آن – دلیل دوم و بررسی آن – بررسی جواز کتابت در نکاح موقت

جلسه ۱۰۲ – PDF جلسه صد و دوم عقد نکاح – بررسی جواز کتابت در عقد نکاح – ادله جواز کتابت – دلیل اول و بررسی آن – دلیل دوم و بررسی آن – بررسی جواز کتابت در نکاح موقت ۱۴۰۱/۰۲/۲۶ جمع‌بندی مباحث گذشته امام(ره) در متن تحریر بعد از بیان نیاز عقد به ایجاب و قبول لفظی، فرمودند مجرد رضای قلبی از طرفین و نیز معاطاتی که در اغلب معاملات جریان دارد، کفایت نمی‌کند. عبارت این بود: «النكاح على قسمين: دائم و منقطع، و كل منهما يحتاج إلى عقد مشتمل على إيجاب و قبول لفظيین دالين على إنشاء المعنى المقصود و الرضا به دلالة معتبرة عند أهل المحاورة، فلا يكفي مجرد الرضا القلبي من الطرفين و لا المعاطاة الجارية

خارج اصول – جلسه صد و دوم – مسائل –  مسئله نهم: دوران بین نسخ و تخصیص – صورت چهارم – اشکالات محقق نایینی به محقق خراسانی و بررسی آنها

جلسه ۱۰۲ – PDF جلسه صد و دوم  مسائل – مسئله نهم: دوران بین نسخ و تخصیص – صورت چهارم – اشکالات محقق نایینی به محقق خراسانی و بررسی آنها ۱۴۰۱/۰۲/۲۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در صورت چهارم از صور دوران بین نسخ و تخصیص بود. محقق خراسانی در این صورت فرمودند ما خاص را حمل بر مخصص می‏کنیم و احتمال نسخ را منتفی دانستند. محصل فرمایش محقق خراسانی این بود که اگر دلیل خاص بخواهد موجب تخصیص عام شود، ناچاریم از عموم رفع ید کنیم و اصالة العموم را کنار بگذاریم. زیرا تخصیص معنایش این است که عموم «اکرم کل عالم» به قوت خودش باقی نیست و در مورد زید عالم تخصیص خورده. اگر بخواهیم حمل بر نسخ کنیم

قواعد فقهیه – جلسه شصت و هفتم – معیارهای تشخیص مصلحت – ویژگی‌های مصلحت شرعی – ویژگی ششم: یقینی بودن مصلحت معیارها: معیار اول

جلسه ۶۷ – PDF جلسه شصت و هفتم معیارهای تشخیص مصلحت – ویژگی‌های مصلحت شرعی – ویژگی ششم: یقینی بودن مصلحت معیارها: معیار اول ۱۴۰۱/۰۲/۲۵ ویژگی ششم: یقینی بودن مصلحت عرض کردیم برای اینکه معیارهای تشخیص مصلحت را تبیین کنیم، ابتدا لازم است ویژگی‌های مصلحت شرعی را بشناسیم و آنگاه به بیان معیارها و ضوابط این مصلحت بپردازیم. در جلسه قبل پنج ویژگی برای مصلحت شرعی ذکر کردیم. ویژگی ششم مصلحت شرعی این است که این مصلحت یقینی یا در حکم یقینی است. وجه ذکر این خصوصیت و ویژگی در مصالح شرعی این است که مصلحت به اعتبار اینکه تحقق پیدا می‌کند یا محقق نمی‌شود، به چند قسم تقسیم می‌شود: ۱. برخی از مصالح مقطوع و متیقن هستند. مصلحت یقینی