پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سید مجتبی نورمفیدی

این نکته که امروز به آن اشاره می‏کنم نکته بسیار مسئله مهمی است در تعامل بین مردم با یکدیگر در همه سطوح. در محیط خانواده، مدرسه، جامعه  وهمینطور در لایه‏های مختلف اگر این مسئله مورد توجه قرار بگیرد بسیاری از مسائل و مشکلات ما حل می‎شود. پیامبر(ص) می‏فرماید: «إِنِّي لَمْ أُومَرْ أَنْ أَنْقُبَ عَنْ قُلُوبِ النَّاسِ وَلاَ أَشُقَّ بُطُونَهُمْ»[۱] من مأمور نیستم دل‎های مردم را بکاوم و درونشان را بشکافم. نبی خدا از طرف پروردگار متعال مأمور به هدایت مردم شده و همه هم و غم او این است که مردم را هدایت کند به سوی کمال و سعادت به نحوی که هیچ دغدغه‎ای در زندگی جز این امر ندارد، وظیفه‏اش هدایت است، برای این امر مبعوث شده است وتمام

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم دو احتمال – مقدمه پنجم ۱۳۹۹/۰۹/۱۲ دو احتمال گفتیم امام سجاد(ع) فرمودند: «وَ أَمَّا حَقُ‏ نَفْسِكَ‏ عَلَيْكَ‏ فَأَنْ تَسْتَوْفِيَهَا فِي طَاعَةِ اللَّهِ»، حق نفس تو و آن هویت انسانی و خودِ انسانی بر تو این است که آن را در طاعت خدا و در مسیر اطاعت و بندگی خدا قرار دهی. یعنی وجودت را در این مسیر قرار دهی و همه وجودت در این مسیر قرار بگیرد. بعد فرمود: «فَتُؤَدِّيَ إِلَى لِسَانِكَ حَقَّهُ وَ إِلَى سَمْعِكَ حَقَّهُ…». کأن می‌خواهد بفرماید برای اینکه وجود خودت و نفس خودت را کاملاً در این مسیر قرار دهی، باید حق اعضا را هم ادا کنی. این به دو نحو قابل ذکر است؛ یک وقت شما می‌گویید

جلسه ۴۷ – PDF  جلسه چهل و هفتم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – بررسی وجه دهم و نتیجه ۱۳۹۴/۰۳/۰۵ خلاصه جلسه گذشته در مورد وجه دهم که تقریبا به عنوان وجه مختار ارائه شد نکات شش گانه ای مطرح گردید و تا حدودی به سؤالات، ابهامات و اشکالاتی که پیرامون این وجه مطرح شده یا ممکن است مطرح شود پاسخ دادیم. لکن جلسه گذشته عرض کردیم هنوز مطالبی در رابطه با این وجه باقی مانده که باید آن ها را در این جلسه بیان کنیم و بررسی این وجه را هم به پایان برسانیم. نکته هفتم یکی از مهم ترین سؤالات یا اشکالاتی که در رابطه با این وجه می تواند مطرح شود این است که

جلسه ۴۶ – PDF  جلسه چهل و ششم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – بررسی وجه دهم ۱۳۹۴/۰۳/۰۲ خلاصه جلسه گذشته نکته ای که محل بحث بود این بود که اگر حدیث لا ضرر بر اساس وجه دهم تفسیر شود چگونه می توان در مواردی که یک حکم شرعی با ضرر اجتماع می کند، حکم شرعی را نفی کرد؟ چون طبق وجه دهم اساساً مفاد حدیث و قاعده، نفی اضرار الناس بعضهم بعضا است و کاری به نفی حکم شرعی ندارد. بنابراین در مواردی مثل وضو و حج ضرری و امثال این ها یا حتی خیار غبن و خیار عیب با توجه به این که حکم شرعی چه تکلیفی و چه وضعی نفی نمی شود آیا باید

جلسه ۴۵ – PDF  جلسه چهل و پنجم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – بررسی وجه دهم ۱۳۹۴/۰۲/۲۹ خلاصه جلسه گذشته نکته ششم درباره تفسیر حدیث لا ضرر به نفی اضرار الناس بعضهم بعضا کنایةً از عدم امضاء اضرار به غیر تکلیفاً یا وضعاً این بود که نسبت این تفسیر از حدیث با ضرر بر نفس چگونه است؟ وجه این که این نکته را مطرح کردیم این است که بر اساس اغلب وجوه امکان شمول قاعده نسبت به ضرر بر نفس وجود دارد، هر چند مرحوم شیخ قاعده را شامل ضرر بر نفس نمی داند، گفتیم مرحوم شیخ معتقد است آن چه که در قاعده نفی شده ضرری است که ناشی از حکم شارع باشد نه ضرری

جلسه ۴۴ – PDF  جلسه چهل و چهارم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – بررسی وجه دهم ۱۳۹۴/۰۲/۱۹ خلاصه جلسه گذشته در مورد وجه دهم عرض کردیم نکاتی باید مورد بررسی قرار گیرد تا این وجه بیشتر تقویت شود و ابهامات و اشکالاتی که احیاناً متوجه این وجه است برطرف شود، در واقع این نکات پاسخ به پرسش هایی است که می تواند اساس این نظریه و این وجه را مورد مخاطره قرار دهد، اگر این پاسخ ها مورد قبول واقع شود سرانجام ممکن است وجه مختار همین وجه باشد. ما تا این جا به سه سؤال در باره این وجه پاسخ دادیم. نکته چهارم این نکته درباره سؤال از ارتباط بین امر به قلع شجر و

جلسه ۴۳ – PDF  جلسه چهل و سوم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – بررسی وجه دهم ۱۳۹۴/۰۲/۱۵ بررسی وجه دهم در مورد وجه دهم عرض کردیم لازم است نکاتی را متعرض شویم، این نکات به تقویت این وجه کمک می کند و به ابهامات و اشکالاتی که می تواند متوجه این وجه شود پاسخ می دهد. یک نکته را جلسه گذشته عرض کردیم و آن هم مربوط به مسئله فرق بین ضرر و ضرار بود که در این وجه مورد توجه واقع شده، چون یک اشکال از این ناحیه بود که لا ضرر و لا ضرار کأنَّ عمدتاً به نحوی تفسیر شده که بین ضرر و ضرار فرقی گذاشته نشده لکن با توجه به نکته ای

جلسه ۴۲ – PDF  جلسه چهل و دوم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه دهم ۱۳۹۴/۰۲/۰۸ وجه دهم این وجهی است که بعضی از بزرگان اختیار کرده اند و به نظر می رسد این وجه فی الجمله وجه قابل توجهی است. محصل این وجه این است که لا ضرر و لا ضرار به معنای عدم امضاء اضرار مردم نسبت به یکدیگر و عدم جواز اضرار ناس بعضهم بعضا است که هم تکلیفاً و هم وضعاً ثابت است، یعنی در واقع اضرار مردم به یکدیگر حرام است و آثاری هم که با این اضرار بخواهد حاصل شود کالعدم است، طبق این وجه اساساً لا ضرر ربطی به حکم شرعی و نفی حکم شرعی که موجب ضرر باشد ندارد،

جلسه ۴۱ – PDF  جلسه چهل و یکم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – بررسی وجه نهم (شهید صدر) ۱۳۹۴/۰۲/۰۵ خلاصه جلسه گذشته وجه نهم از وجوه مربوط به تفسیر حدیث لا ضرر از جهاتی مبتلا به اشکال است. محصل این وجه این شد که لا ضرر، نفی ضرر حقیقی به لحاظ ما فی الشریعه می کند و لا ضرار معنایی زائد بر مفاد لا ضرر دارد که عبارت است از نفی ضرر حرام به لحاظ ما فی الشریعه، یعنی این دو حکم در طول هم قرار دارند، لا ضرر در مرتبه اولی نفی ضرر کرده و از ضرر به غیر منع می کند ولی چون این به تنهایی برای منع از ضرر کافی نیست با لا

جلسه ۴۰ – PDF  جلسه چهلم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه نهم (شهید صدر) ۱۳۹۴/۰۲/۰۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در وجه هشتم بود که شهید صدر درباره حدیث لا ضرر ذکر کرده است. عرض کردیم ایشان نظرش را در دو بخش مستقلاً بیان می کند، یکی در مورد لا ضرر و دیگری در مورد لا ضرار؛ مختار ایشان در بخش اول را در جلسه گذشته بیان کردیم، محصل نظر ایشان این شد که در لا ضرر حقیقتاً ضرر نفی می شود ولی نه مطلق ضرر، بلکه ضرر حقیقی به لحاظ ما فی الشریعه نفی می شود پس لا ضرر نفی وجود حقیقی ضرر می کند و مقصود از ضرر هم همان ضرر خارجی تکوینی است،