جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم حقوق اعضای بدن ۱۳۹۷/۱۱/۱۰ حقوق اعضای بدن تا به حال مقدماتی را قبل از ورود به متن بیان نورانی امام سجاد(ع) ارائه کردیم؛ این مقدمات شامل معنای حق، انواع حقوق، منشأ حقوق بود معمولاً در شرح این رساله مقدمه‎ای که امام(ع) بیان کرده‎اند را نمی‎خوانند و آن را کنار می‎گذارند و سراغ اصل حقوق می‎روند که از حق الله شروع شده و سپس سایر حقوق را بیان می‎کنند. اما مقدمه امام(ع) دورنمای کلی از حقوقی است که در این رساله به آن اشاره می‎شود. «بسم الله الرحمن الرحیم؛ وَ أَكْبَرُ حُقُوقِ‏ اللَّهِ‏ عَلَيْكَ‏ مَا أَوْجَبَهُ لِنَفْسِهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مِنْ حَقِّهِ الَّذِي هُوَ أَصْلُ الْحُقُوقِ وَ مِنْهُ تَفَرَّعَ ثُمَّ أَوْجَبَهُ عَلَيْكَ لِنَفْسِكَ مِنْ قَرْنِكَ

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم کمال نفوس انسانی – غایت جعل حقوق و تکالیف ۱۳۹۷/۱۰/۲۶ کمال نفوس انسانی  اگر خداوند متعال حقوقی را به گردن ما انسان‎ها گذاشته، این برای کمال ماست. به طور کلی فلسفه جعل تکالیف و حقوق، چه حقوقی برای خودش و چه حقوقی برای دیگران و چه حقی بر انسان نسبت به خودش، اینها همه در راستای اکمال نفوس انسان‎هاست. اگر خداوند متعال منشأ همه حقوق است، اگر براساس مصالحی این حقوق را جعل کرده، اگر اوست که نسبت به انسان‎ها حقوقی قرار داده و حقوقی را برای خودش قرار داده، اینها همه یک هدف را تعقیب می‎کند و آن اینکه انسان با رعایت این حقوق و تکالیف، به مقصد اعلای حیات و خلقت خودش

حضرت فاطمه زهرا (س) می‎فرماید: «إنْ كُنتَ تَعمَلُ بِما أمَرناكَ و تَنتَهي عَمّا زَجَرناكَ عَنهُ فَأنتَ مِن شيعَتِنا و إلاّ فَلا.»[۱] این حدیث از احادیثی است که خود حضرت زهرا(س) فرموده و حضرت زینب(س) هم آن را از مادرشان نقل کردند. این حدیث، یک میزان و معیار برای تشیّع حقیقی است، نه صرفاً ادعا و نام‎گذاری و تسمیه. می فرماید: اگر شما به آن‎چه که ما به آن امر می‎کنیم عمل کنید و از آن‎چه که شما را از آن باز داشتیم خود را نگه دارید و منزجر شوید، آن‎گاه از شیعیان ما هستید و الا فلا. نظیر این حدیث را در برخی از روایات دیگر داریم که گروهی بعد از تحمل مشقت طولانی خدمت امام رضا(ع) رسیدند. دم درب

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم تلازم حق و تکلیف ۱۳۹۷/۱۰/۱۹ عرض شد همه حقوق برمی‎گردد به خداوند تبارک و تعالی و او منشأ همه حقوق است؛ منتهی اینکه خداوند تبارک و تعالی منشأ حقوق است و همه حقوق از ناحیه او به نحو مستقیم یا غیرمستقیم ناشی می‎شود، معنایش این نیست که این بی‎ضابطه و بی‎ملاک است. عرض کردیم ملاک جعل حق از ناحیه خداوند، یک بخشی مربوط می‎شود به نسبت‎های خاصی که انسان‎ها با یکدیگر دارند. یک فاعلیت‎ها و تأثیرگذاری‎هایی که در زندگی اجتماعی انسان‎ها نسبت به هم پیدا می‎کنند؛ از پدر و مادر و برادر گرفته تا همسایه و همسفر و همه مواردی که به عنوان صاحبان حقوق شناخته می‎شوند. بالاخره بخش اعظم حقوق درباره روابط بین

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم دلیل نقلی بر نشأت همه حقوق از خداوند – ملاک جعل حق توسط خداوند برای انسان ۱۳۹۷/۱۰/۱۲ شرح رساله حقوق امام سجاد  محصّل بحث این شد که به طور کلی حقوق انسان‎ها بر یکدیگر و حقوق خداوند بر انسان یا حق انسان بر خداوند، نیاز به منشأ دارد. علی رغم نظریاتی که درباره منشأ حقوق انسان ارائه شده، حق این است که همه حقوق ناشی از خداوند است. اینکه برخی انسان‎ها بر یکدیگر حقوقی دارند، منشأ این فقط خداست. اینکه انسان‎ها حقی بر خدا دارند، منشأ این هم خداست. ریشه اینکه منشأ این حقوق خداوند است را هم عرض کردیم و گفتیم می‎توان بر این مطلب برهان عقلی اقامه کرد؛ چون خداوند متعال مالک

پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «إِنَّ مِنَ اَلذُّنُوبِ ذُنُوباً لاَ يُكَفِّرُهَا صَلاَةٌ وَ لاَ صَدَقَةٌ قِيلَ يَا رَسُولَ اَللَّهِ فَمَا يُكَفِّرُهَا قَالَ اَلْهُمُومُ فِي طَلَبِ اَلْمَعِيشَةِ.» [۱] بعضی از گناهان، گناهانی هستند که نماز و صدقه آن ها را جبران نمی کند. بعضی از گناهان که حق الناس است، کفاره اش اداء حق الناس است و توبه بعضی از گناهان که حق الله است، استغفار است. (البته بعضی از گناهان آثار وضعی دارد که در جای خود باید بحث شود.) ولی پیامبر اکرم(ص) می فرماید: قسمی از گناهان، گناهانی هستند که با نماز و صدقه از بین نمی روند و جبران و پاک نمی شوند. پس چه چیزی این گناهان را پاک می کند؟ «اَلْهُمُومُ فِي طَلَبِ اَلْمَعِيشَةِ.» همت، جدیت و تلاش