سوال:

آیا کار کردن واجب و بیکار بودن حرام است و کارکردن چگونه با زهد و … جمع می گردد؟

پاسخ:

به طور کلی کار کردن در اسلام از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و نوعی عبادت به شمار می رود  و در مقابل در مذمت بیکاری مطالبی فراوانی بیان شده است. در برخی روایات وارد شده که«طلب الکسب فریضه بعد الفریضه» یا «طلب الحلال فریضه علی کل مسلم و مسلمه» هم چنین رسول خدا(ص) درباره تلاش انسان برای تامین معاش می فرماید: «الکاد علی عیاله کالمجاهد فی سبیل الله» این که تلاشگر در راه تامین حوائج زندگی خانوده را در ردیف مجاهدان در راه خدا ذکر کرده اند حاکی از اهمیت بسیاری کار و تلاش است. بر این اساس کار کردن محبوب خداوند و بیکاری مبغوض باری تعالی می باشد. اما این که وجوب شرعی به معنای خاص که در مورد برخی اعمال استعمال می شود، در این باره نیز اطلاق شود، محل تامل است.

منظور از زهد نیز عدم دلبستگی به ظواهر فرینده دنیاست لذا زهد به معنای فقر و گوشه گیری و عزلت و بی تحرکی نیست بلکه زهد حقیقی در پرتو حضور در میدان فعالیت در عرصه های مختلف زندگی تبلور پیدا می کند. کار کردن برای تامین حوائج زندگی و بهره مندی از مواهب خدادادی و نیز تلاش برای رفع حوائج دیگران خود از ارزشهای الهی است که موجب عزت و پویای فرد و جامعه می شود و نیزا به دیگران را منفی می سازد. بنابر این کار کردن و تلاش وجدیت هیچ منافاتی با زهد ندارد.