قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ تَعَلَّمَ فِي شَبَابِهِ كَانَ بِمَنْزِلَةِ الرَّسْمِ فِي الْحَجَرِ وَ مَنْ تَعَلَّمَ وَ هُوَ كَبِيرٌ كَانَ بِمَنْزِلَةِ الْكِتَابِ عَلَى وَجْهِ الْمَاء[۱]
رسول گرامی اسلام(ص) می فرماید: تعلم در ایام جوانی بمنزله نقش بر سنگ است یعنی به این زودی زائل نمی شود. اگر نقشی بر سنگ بسته بشود ماندنی و مستمر است. وقتی در طبیعت با کنده کاری علامتی بر روی سنگ می گذارند سالها و قرنها می ماند. اما تعلم در بزرگسالی مثل نوشتن بر روی آب است و نمی ماند و واقعا این مساله مهمی است.
هر چه می توانید در جوانی یاد بگیرید، در تحصیل و طلب علم نباید امروز و فردا کرد. گاهی در ذهنمان می گذرد که حالا فرصت است و این جدال درونی طالبان علم به اینکه حالا بخوانم یا نخوانم، حالا اگر امروز نخواندم فردا می خوانم، مشکل درست می کند. این احاله دادن به فردا و فرداها یعنی از دست دادن فرصتها. واقعا هر چه سن بالاتر برود امکان فرا گیری وتعلم ضعیف تر می شود و قوای انسان به مرور تحلیل می رود. به هر حال اگر قوه فهم و درک انسان دائماً در حال تلاش نباشد تحلیل می رود. همانطور که جسم انسان در اثر بی تحرکی بیمار می شود روح انسان نیز بر اثر بی تحرکی دچار بیماری می شود. گاهی به گذشته خودتان مراجعه کنید یک سوره قرآن که از کودکی حفظ کردید هنوز در ذهن شما مانده اما هرچه جلوتر می رود حافظه انسان ضعیف می شود. مگر اینکه کسی دائما در جریان زندگی این قوا را زنده نگه دارد. به هر حال قدر جوانی را بدانید. واقعا این جمله «من تعلم فی شبابه» نکته ای ناب است. فرصت جوانی را از دست ندهید. جوانی هم اوجش تا ۴۰ سالگی است و طلبه از چهل سالگی به بعد دیگر باید اطلاعات و دانش خود را عمیق کند ولی تا چهل سالگی باید یاد بگیرد. لذا فرصتها را از دست ندهید؛ ببینید روزی چند ساعت مطالعه می کنید روزی چند ساعت برای مسائل علمی فکر می کنید؟ اینها وقتی در طول عمر کنار هم انباشته شود می فهمیم چقدر کار علمی کردیم و چقدر وقت هدر داده ایم. لذا توصیه می کنم در مورد خودتان و در مورد فرزنداتان دقت کنید و زمینه یادگیری آنها را فراهم کنید.
[۱] بحارالانوار ج ۱ ص ۲۲۲ ح ۶
نظرات