پرهیز از ظلم

امام باقر علیه السلام نقل می کنند: پدرم در هنگام وفات مرا در آغوش گرفت و جمله ای را به من فرمود که ایشان آن جمله را از پدرشان در حین وفات شنیده بودند و پدرشان نیز از پدر خود در آن لحظه چنین جمله ای را شنیده بود. یعنی امام باقر علیه السلام می فرماید: امام سجاد علیه السلام در هنگام وفات خود جمله‏ای را به من فرمود که از امام حسین علیه السلام در لحظه وداع شنیده بود و امام حسین علیه السلام نیز این جمله را از امیر المومنین علی علیه السلام در لحظه شهادت ایشان شنیده بودند. و آن جمله این است : « یا بنی ایاک و ظلم من لا یجد علیک ناصراً الا الله »

ترجمه: ای فرزندم بپرهیز از ظلم کردن به کسی که هیچ پناهی جز خدا ندارد.

توصیه هایی که در سخت ترین و غم انگیز ترین لحظات گفته می شود معمولاً توصیه ها و سفارشات مهم بوده و دارای اهمیت می باشد. کسانی که در این لحظات سفارشی می کنند این نشان دهنده نگرانی آنان است نسبت به آن موضوعی که سفارش می کنند. این که ائمه علیه السلام در آن لحظات به فرزندان خویش این مسئله را توصیه می کردند به این معناست که این مسئله از مواردی است که در ذهن آنان خیلی مهم بوده و نسبت به آن دغدغه داشته و نگرانی خود را بیان کرده اند.

قبح عقلی و شرعی اصل ظلم مشخص می باشد و واضح است و نیازی به ذکر آن نیست اما این جمله امام علیه السلام که می فرماید از ظلم به کسی که پناهی جز خدا ندارد بپرهیزید معلوم می شود که ظلم به کسی که یار و ناصری جز خدا ندارد عواقب خیلی بدی هم خواهد داشت. یعنی شاید شدیدتر از همه انواع ظلم و بالاترین مرتبه ظلم که بر آن تاکید شده و باید اجتناب شود، ظلم به کسی است که هیچ کسی را ندارد.

دقت کنید که ظلم به این معناست که حق کسی را تضییع کنند و به حقوق کسی تجاوز نمایند. ظلم فقط برای رئیس، حاکم، مدیر و مسئول نیست بلکه ما نیز در همه انواع روابطمان مانند روابط خانوادگی، دوستانه، برادرانه، در محیط کار و درس و بحث می توانیم نسبت به دیگران ظالم باشیم یعنی تعدی به حقوق دیگران کرده و حقوق آنان را تضییع نمائیم.

این مسئله بسیار مهم است که اگر انسان در تمام زندگی خود مراقب آن باشد اساسا زندگی او دگرگون خواهد شد. یعنی انسان مراقب حقوق دیگران مخصوصا کسی که هیچ پشت و پناهی ندارد باشد.

چنین ظلمی خانمان سوز و ریشه کن کننده است چون قطعا خداوند نسبت به کسی که ناصر و پشتیبانی جز او را ندارد بی تفاوت نخواهد بود و پاسخ آنرا خواهد داد. یعنی نه تنها در قیامت و آن دنیا بلکه در همین دنیا جواب ظلم را خواهد داد. این به یقین بالمعنی الاخص رخ خواهد داد.

باید حق فرزند و همسر را نیز رعایت کرد. نباید بداخلاقی و ظلم چه شدید و چه ضعیف را بر آنان تحمیل کرد. نسبت به این مسئله باید خیلی مراقب بود. غیبت و تهمت نیز از جمله موارد ظلم محسوب می شوند.