حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام میفرمایند:
«اعدل الناس من انصف عن قوةٍ»[۱]
عادلترین مردم کسی است که از روی قوت و قدرت و از جایگاه قدرت انصاف به خرج بدهد.
انصاف از جایگاه ضعف بد نیست چون انصاف مطلقا خوب است؛ در فرمایشات و سیره اهل بیت (ع) یکی از اموری که خیلی به آن توصیه شده انصاف است؛ انصاف یعنی اینکه انسان خوبی و بدی اشخاص را با هم ببیند نقاط قوت و ضعف را هم باید ببیند «حبّ الشیء یعمی و یصمّ» نشود اینکه انسان شخصی را دوست دارد باعث نشود ضعفهای او را نبیند و اینکه انسان با شخصی مشکل دارد باعث نشود حتی خوبی او را نبیند و حتی بالاتر بدی ببیند.
این در فرمایشات اهل بیت (ع) هست که انسان باید با دشمنش هم با انصاف بر خورد کند بی انصافی از آن جمله گناهان و اعمال زشتی است که اثر وضعی در این عالم دارد غیر از عقوبت اخروی. انصاف در جامعه ما و مخصوصاً در بین ما طلبهها کم است؛ به مجرد اینکه اشکال در کسی میبینیم چندین اشکال دیگر ضمیمه میکنیم و آن شخص را از همه چیز ساقط میکنیم. و خدا نکند نسبت به کسی هم محبتی داشته باشیم هزار گونه استدلال میکنیم و او را از عرش هم بالاتر میبریم.
انسان باید با دوست، خانواده، برادر، خواهر، همسر و فرزندش واقعاً با انصاف رفتار کند. بحث انصاف یک بحث مستقلی است اما به نحو اجمال اینکه انصاف در هر حالت و جایگاهی خوب است چه در جایگاه ضعف و چه در جایگاه قدرت اما کسی که در جایگاه توانایی و قدرت است انصاف به خرج بدهد، این اعدل الناس. در این موارد است که اعدل الناس معلوم میشود و انسان میتواند بفهمد چه کسی عادل است و چه کسی عادل نیست.
[۱]. غرر الحکم، حدیث۳۲۴۲.
نظرات