رسول اکرم (ص) میفرمایند: «یتبع المیت ثلاثةٌ: اهله و ماله و عمله فیرجع اثنان و یبقی واحد، یرجع اهله و ماله و یبقی عمله»[۱]؛ حضرت رسول اکرم (ص) میفرمایند: به دنبال میت سه چیز میروند و تا کنار قبل سه چیز او را مشایعت میکنند که عبارتند از: اهل و مال و عمل اما دو تا از آن سه بر میگردند و یکی باقی میماند، اهل بیت او بر میگردند و نمیتوانند او را همراهی کنند، محبوبترین افرادِ میت قادر به همراهی و مشایعت او نیستند لذا بر میگردند، مال او هم بر میگردد اما یک چیز به تبع میت به عالم قبر وارد میشود و آن عبارت از عمل میت است. با توجه به این روایت عقل سلیم اقتضاء میکند انسان چیزی را همراه خود ببرد که بتواند او را در عالم قبر و بعد از آن همراهی کند و آن عمل خوبی است که از او سر میزند، آیا اصلاً انسان باید چیزی با خود ببرد یا نه؟ و اگر بخواهد چیزی با خود ببرد چه چیزی را به عنوان همراه برای خود انتخاب کند؟ آنچه با انسان میماند عمل انسان است، اگر دست خالی باشد وحشت و تنهایی قرین او خواهد شد، عمل بد هم همراه بد خواهد بود که دائماً او را اذیت و آزار خواهد داد اما اگر عمل او خوب باشد باعث آرامش او خواهد شد که از قرابت با آن لذت خواهد برد، لذا طبیعی است که انسان باید به فکر آن لحظهای باشد که اهل و مالش رجوع خواهند کرد و تنها عمل او باقی خواهد ماند و او را در عالم قبر و بعد از آن همراهی خواهد کرد و این هم به دست خود انسان است که چه گونه همراهی برای خود انتخاب و ایجاد کند، مانند فرزندی که انسان در ایجاد و تربیت او نقش دارد لذا انسان میتواند با مراقبت بیشتر سعی کند اعمالی که از او سر میزند اعمالی باشد که موجبات رضایت الهی را فراهم کند تا بتواند همراه خوبی برای او باشد، عرفایی مثل امام (ره) میگویند: انسان با گناهانی مثل غیبت، تهمت، دروغ و امثال آن موالیدی مثل مار، عقرب و امثال آن را تولید میکند که هر چه گناه او بیشتر شود این مار و عقرب هم بیشتر میشوند لکن حجاب مادّیت مانع از دیدن آنها میشود ولی به محض اینکه انسان از دنیا رفت حجابها کنار میرود و این مار و عقرب آشکار میشوند، این گونه نیست که وقتی انسان از دنیا رفت و او را در قبر نهادند مار و عقرب روی او بریزند بلکه مار و عقربهایی که انسان را احاطه میکنند به دست خودش تولید شدهاند که انسان با ارتکاب گناه و معصیت آنها را تولید کرده و به همراه خود به عالم قبر میبرد و اینها همان اعمال بدی بوده که از انسان سر زده است، پس تنها عمل انسان است که انسان را در عالم قبر و بعد از آن همراهی خواهد کرد و عمل انسان یا تبدیل به روح و ریحان میشود در صورتی که آن عمل، نیک باشد و یا تبدیل به مار و عقرب خواهد شد در صورتی که آن عمل، بد باشد و هیچ عقل سلیمی اجازه نمیدهد انسان مار و عقرب را به عنوان همراه و همنشین خود انتخاب کند لذا انسان باید مراقب باشد عملی که به عنوان همراه خود میبرد عمل صالح باشد.
[۱]. کنز العمّال، حدیث۴۲۷۶۱.
نظرات