پرهیز از لجاجت

رسول اکرم (ص) می‏فرمایند: «ایّاک و اللّجاجة فانّ اولها جهلٌ و آخرها ندامة» ؛ از لجاجت بپرهیزید که اول آن نادانی و آخرش هم پشیمانی است. این خیلی مهم است که انسان اعمال و رفتارش را مراقب باشد، در هر زاویه‏ای از زوایای فکر و روح انسان و در هر عملی از اعمال انسان می‏توان وجوه مختلف شر و خیر را تصویر کرد، باید ببینیم مرز بین استقامت و لجاجت، ایستادگی و لجاجت کجاست، این خیلی ظرافت می‏خواهد که انسان در رفتارها و زندگی خود به گونه‏ای عمل کند که رفتارش قلب نشود، چون گاهی بعضی امور باعث می‏شود که عمل انسان دگرگون می‏شود، اینکه گفته می‏شود پل صراط از مو باریک‏تر و از شمشیر تیزتر است به این معنی نیست که حقیقتاً پل صراط مثل شمشیر تیز و موی باریک باشد بلکه صراط آخرت و صراط سعادت همین دنیاست، همه کارهایی را که ما انجام می‏دهیم از قبیل درس خواندن، تبلیغ رفتن و غیره به حَسب ظاهر و نگاه سطحی برای تبلیغ دین و احساس مسؤولیت است و گمان می‏کنیم در مسیر تبلیغ و تبیین دین و شریعت گام بر می‏داریم ولی گاهی ممکن است مسئله به گونه‏ای دیگر باشد و دنیا در عمق وجود ما بیش از کسانی که ما فکر می‏کنیم اهل دنیا هستند، رسوخ کرده باشد پس انسان باید دائماً مراقب رفتار و کردار خودش باشد و به نگاه و تعریف و تمجید دیگران کاری نداشته باشد، پس باریک‏تر از مو و برنده‏تر از شمشیر بون صراط به این معنی است که خیلی انسان باید دقت داشته باشد تا در مسیر مستقیم حرکت کند، عملی ممکن است به ظاهر تبلیغ دین باشد ولی باطن آن فخر فروشی باشد. گاهی آن قدر ما از اعمال خود غافل می‏شویم که بعد از عمری تلاش و کوشش هیچ اندوخته و سرمایه‏ای عاید ما نمی‏شود. لجاجت هم یکی از رذائل اخلاقی است که انسان باید از آن دوری کند، انسان باید در زندگی شخصی، خانوادگی و ارتباط با دیگران سعی کند که از پافشاری بی‏خود دوری کند، انسان باید ببیند آیا پافشاری او بر یک امری لجاجت است یا استقامت در حق و اگر آن پافشاری از روی لجاجت باشد باید از آن دوری کند چون اول آن با جهل شروع می‏شود و آخرش پشیمانی خواهد بود، همان گونه که امیرالمؤمنین (ع) می‏فرماید: «لیس للّجوج تدبیر»؛ انسان لجوج تدبیر ندارد، همچنین در جای دیگری می‏فرماید: «اللّجوج لا رأی له»؛ لجوج رأی و نظر درستی ندارد. پس انسان باید سعی کند در ارتباط با خانواده و دیگران از لجاجت دوری کند.