بدترین برادران

روایتی است از امام علی (ع) که حضرت می­فرمایند: «شر اخوانک من داهنک فی نفسک و ساترک عیبک».[۱]

بدترین برادران شما کسانی هستند که شما را نسبت به خودتان فریب می­دهند و عیوب شما را می­پوشانند.

فریب دادن انحاء مختلف دارد؛ یک نحو این است که امور پیرامون انسان را نزد انسان دیگری نشان دهند که معمولاً به ذهن هم می­آید فریب نسبت به امور دیگر تحقق دارد. اما بدترین نیرنگ­ها این است که انسان را در مورد خود او فریب دهند یعنی بیایند مثلاً من را که دارای سواد و رتبه علمی نیستم بگوید چه عالمی و مثلاً چه اخلاقی و من را در رابطه­ی با خودم فریب بدهد. ریشه تملق­ها و چاپلوسی­ها که این همه از آن نهی شده همین است «مداهنه نسبت به خود انسان» کسی که تملق از کسی می­کند یعنی دارد او را فریب می­دهد با خودش.

بارزترین مصداق فریب دادن نسبت به خود انسان ستر عیوب است یعنی عیوبی که انسان دارد را حسن جلوه بدهد. یعنی بجای اینکه بیاید عیوب انسان را تذکر بدهد این عیوب را بپوشاند. لذا کسی که عیوب انسان را بیان می­کند در واقع دارد به او خدمت می­کند و او را فریب نمی­دهد. کسی که عیوب انسان را مخفی می­کند کلاه سر انسان می­گذارد و انسان را فریب می­دهد. وجه این هم معلوم است چون وقتی عیوب انسان باقی بماند این عیوب به مرور عمیق­تر می­شود و این منشأ مشکلات در دنیا و آخرت می­شود و سرمایه­ی انسان را به باد می­دهد.

لذا واقعاً باید از کسانی که دوستانه و دلسوزانه عیوب انسان را بیان می­کنند، تشکر کنیم و آنها را بهترین برادران خود بدانیم.

[۱]. غرر الحکم، حدیث ۵۷۲۵.