نکاح

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره – ادله عدم ثبوت خیار – دلیل دوم: روایات – دسته سوم روایات – روایت دوم، سوم و چهارم  ۱۴۰۴/۰۷/۲۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم ثبوت خیار یا به تعبیر دیگر لزوم عقد نکاحی است که جد یا پدر برای صغیره انجام داده‌اند؛ تا اینجا، اجماع و دو دسته از روایات مورد بررسی قرار گرفت. دسته سوم از روایات، روایات خاصه است؛ چند روایت در این دسته وجود دارد. روایت اول را در جلسه گذشته نقل کردیم. همانطور که گفتیم، روایت اسماعیل بن بزیع دلالت بر لزوم این نکاح دارد. روایت دوم روایت دوم، روایت علی بن یقطین است: «عَنْ عَلِيِّ بْنِ

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم مسئله ۵ – مقام اول: بررسی ثبوت خیار برای صغیره – ادله عدم ثبوت خیار – دلیل اول: اجماع – بررسی دلیل اول – دلیل دوم: روایات – دسته اول روایات – بررسی دسته اول – دسته دوم روایات ۱۴۰۴/۰۷/۱۹ خلاصه جلسه گذشته بحث ما در مسئله پنجم تحریرالوسیله بود، عرض شد که باید بحث را در دو مقام دنبال کنیم؛ یکی راجع‌به صغیره و دیگری راجع‌به صغیر. پس مقام اول درباره ثبوت خیار فسخ برای صغیره‌ای است که توسط جد یا پدر به نکاح دیگری در آمده و این نکاح هم برای او مصلحت داشته است؛ «مع مراعاة ما يجب مراعاته»، اینها مفروغ عنه است؛ نکاح توسط کسی واقع شده که حق داشته

خارج فقه نکاح – PDF در جهت تسهیل دسترسی طلاب، پژوهشگران و علاقه‌مندان به فقه استدلالی، مجموعه کامل دروس سال ۱۴۰۳ استاد آیت‌الله سید مجتبی نورمفیدی (دامت برکاته) در قالب یک فایل جامع و یکپارچه گردآوری شده است. این گام، به منظور کاهش پراکندگی منابع درسی و فراهم آوردن بستری برای مطالعه پیوسته، هدف‌گذاری شده است. موضوع اصلی این مجموعه، درس خارج فقه با تمرکز بر مباحث نکاح (ولایت پدر) است. مباحثی همچون تحلیل ولایت پدر بر دختر بالغ رشید، تمایز میان ولایت در نکاح دائم و منقطع، تفسیر دقیق مفاهیم فقهی «ثیب» و «باکره»، و اقوال فقهاء در این زمینه‌ها، با روشی دقیق و اجتهادی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. استاد آیت الله سید مجتبی نورمفیدی در این جلسات، با

جلسه ۷۱ – PDF جلسه هفتاد و یکم  مسئله ۳ – مطلب دوم: فروع مسئله – فرع دوم – صورت چهارم – فرض دوم – بررسی دلیل قول اول – اشکال دوم و بررسی آن – قول دوم (تقدیم عقد جد) – دلیل قول دوم و بررسی آن – حکم فرض تشاح پدر و جد ۱۴۰۴/۰۲/۲۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در صورتی بود که تاریخ عقد پدر معلوم است و تاریخ عقد جد معلوم نیست؛ اینجا امام(ره) فرموده‌اند عقد پدر بر عقد جد مقدم می‌شود و البته «لاینبغی ترک الاحتیاط فیه». لکن مرحوم سید ابتدا هر دو احتمال را ذکر کرده ولی بعد فرموده «لکن الاظهر تقدیم عقد الجد». ما دلیل قول اول را ذکر کردیم که استصحاب عدم

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم مسئله ۳ – مطلب اول: بررسی اشتراط ولایت جد به حیات پدر – ادله عدم اشتراط – دلیل اول: روایات- طایفه دوم – روایت اول، دوم و بررسی آنها ۱۴۰۴/۰۲/۰۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر بود؛ دلیل اول، روایات است. عرض کردیم چند طایفه از روایات در این مقام می‌تواند مورد استدلال قرار بگیرد. طایفه اول را در جلسه گذشته نقل کردیم؛ سه روایت از این طایفه نقل شد. تقریب استدلال به این روایات به همراه اشکالاتی که نسبت این سه روایت مطرح شده یا ممکن است مطرح شود، مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه این شد که طایفه اول فی‌الجمله بر مدعا دلالت

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – بررسی راه سوم (قول پنجم) – اشکال اول ۱۴۰۳/۱۱/۲۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مرحوم آقای خویی در جمع بین روایات مربوط به نکاح باکره رشیده، یک راهی را طی کرده‌ و نهایتاً قائل به تشریک شده‌اند؛ یعنی هم اذن دختر و رضایت او لازم است و هم اذن و رضایت پدر. کلام ایشان را به نحو مبسوط ذکر کردیم؛ محصل کلام ایشان این شد که سه طایفه بر استقلال پدر و اختیارداری او در امر نکاح باکره رشیده دلالت دارد. در مقابل، چهار روایت بر استقلال دختر یا لزوم استیذان از دختر دلالت

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – راه‌های جمع بین روایات – راه سوم (قول پنجم) ۱۴۰۳/۱۱/۲۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در راه‌های جمع بین روایات مربوط به نکاح باکره رشیده بود که آیا نیازمند اذن و اجازه پدر است یا دختر خودش می‌تواند در این امر تصمیم بگیرد و استقلال دارد. ما دو قول، یعنی قول به استقلال دختر و قول به استقلال پدر در امر نکاح باکره رشیده را به همراه ادله آنها ذکر کردیم؛ عمده دلیل هر یک از این دو دیدگاه، روایات بود. عرض کردیم ما با دو طایفه از روایات مواجه هستیم که بر استقلال باکره رشیده در امر نکاح

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل دوم: روایات – روایت سیزدهم (روایات مربوط به تعارض نکاح جد و پدر) و بررسی آن ۱۴۰۳/۱۱/۰۶ خلاصه جلسه گذشته تا اینجا دوازده روایت برای استقلال ولی در امر نکاح باکره رشیده نقل شد و مورد بررسی قرار گرفت. محصل بررسی‌ها این شد که در میان این روایات، مسلماً برخی روایات که سنداً و دلالتاً قابل قبول باشند، وجود دارند که دلالت بر استقلال ولی دارند. دو سه روایت دیگر باقی مانده که اینها را نقل کنیم و بعد ببینیم چگونه باید میان این روایات جمع کنیم. روایت سیزدهم

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل دوم: روایات – روایت چهارم و بررسی آن – روایت پنجم و بررسی آن – روایت ششم و بررسی آن ۱۴۰۳/۱۰/۲۴ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم دلیل دوم قائلین به استقلال ولی در امر نکاح دختر باکره رشیده روایات است؛ سه روایت را در جلسه گذشته نقل کردیم و مورد بررسی قراردادیم. این روایات فی‌الجمله ظهور در استقلال دارند، هر چند صاحب جواهر نسبت به سند و دلالت آنها خدشه کرده و فرموده حتی اگر سند و دلالت آنها هم خوب باشد و کار به معارضه با روایات دال

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول دوم: استقلال پدر – ادله استقلال پدر – دلیل اول: اصل – بررسی دلیل اول – دلیل دوم: روایات – کلام صاحب جواهر درباره روایات ۱۴۰۳/۱۰/۱۷ قول دوم: استقلال پدر عرض کردیم کسانی که قائل به استقلال باکره رشیده در امر نکاح شده‌اند، ادله‌‌ای برای مدعای خودشان ذکر کرده‌اند؛ این ادله تماماً مورد رسیدگی قرار گرفت و اجمالاً دلالت آنها بر استقلال باکره رشیده در امر نکاح پذیرفته شد. قول دیگر در مقابل این قول، این است که پدر نسبت به باکره رشیده ولایت دارد؛ یعنی او مستقلاً می‌تواند در مورد نکاح دختر باکره رشیده خودش تصمیم بگیرد،

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول اول: استقلال باکره – ادله استقلال باکره – دلیل سوم: روایات – روایت نهم – بررسی روایت نهم – اشکال اول، دوم، سوم و بررسی آنها ۱۴۰۳/۱۰/۰۱ روایت نهم: مرسله قماط بحث در روایاتی بود که برای اثبات استقلال باکره رشیده مورد استناد قرار گرفته است. روایت نهم، مرسله قماط است: «عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْقَمَّاطِ عَمَّنْ رَوَاهُ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع): جَارِيَةٌ بِكْرٌ بَيْنَ أَبَوَيْهَا تَدْعُونِي إِلَى نَفْسِهَا سِرّاً مِنْ أَبَوَيْهَا أَ فَأَفْعَلُ ذَلِكَ قَالَ نَعَمْ وَ اتَّقِ مَوْضِعَ الْفَرْجِ قَالَ قُلْتُ فَإِنْ رَضِيَتْ بِذَلِكَ قَالَ وَ إِنْ رَضِيَتْ بِذَلِكَ فَإِنَّهُ عَارٌ عَلَى الْأَبْكَارِ». راوی می‌گوید: من

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول اول: استقلال باکره – ادله استقلال باکره – دلیل سوم: روایات – بررسی روایت چهارم – اشکالات دلالی: اشکال دوم، سوم و بررسی آنها – روایت پنجم: صحیحه ابی‌مریم – بررسی روایت پنجم – اشکال اول، دوم و بررسی آنها – نتیجه ۱۴۰۳/۰۹/۱۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در روایت چهارم بود، یعنی روایت زراره؛ عرض کردیم نسبت به این روایت هم اشکالات سندی مطرح شده و هم اشکالات دلالی. دو اشکال سندی ذکر شد؛ نتیجه این شد که سند این روایت خالی از ایراد نیست. اما از نظر دلالت، اشکال اول را در جلسه گذشته ذکر کردیم و

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم  مسئله ۲ – ۳. بررسی ولایت پدر نسبت به بالغه رشیده باکره – قول اول: استقلال دختر – ادله استقلال دختر – دلیل سوم: روایات – روایت اول: صحیحه فضلا – بررسی روایت اول – اشکال هفتم –پاسخ محقق کرکی و بررسی آن – پاسخ به اشکال هفتم – نتیجه بررسی صحیحه فضلا – روایت دوم: منصور بن حازم – بررسی روایت دوم – اشکال اول و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۹/۰۴ اشکال هفتم اشکال هفتم نسبت به صحیحه فضلا، اشکالی است که محقق کرکی وارد کرده است. ایشان می‌فرماید: عبارت «و لا المولّی علیها» اگر به گونه‌ای معنا شود که باکره تحت این عنوان قرار گیرد، مصادره به مطلوب می‌شود. اشکال مصادره به

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم  مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – مقام دوم: شرایط استقلال ثیبه – یک نکته درباره جمع برگزیده – دلیل دوم بر عدم استقلال ثیبه در صورت عدم تحقق این دو شرط – قول به عدم استقلال ثیبه – ادله عدم استقلال و بررسی آن ۱۴۰۳/۰۸/۰۵   یک نکته درباره جمع برگزیده یک سؤالی در جلسه گذشته مطرح شد و آن این بود که اگر در جمع بین روایات، ما معتقد شویم نتیجه این است که ملاک در سقوط ولایت پدر یا به تعبیر دیگر استقلال زن در امر نکاح، عبارت از زوال بکارت و ازدواج قبلی است، این با مطلبی که سابقاً در بحث از روایات و طایفه

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – مقام دوم: شرایط استقلال ثیبه – اشکال به وجه جمع برگزیده و پاسخ آن – اشکال به مرحوم سید   ۱۴۰۳/۰۷/۳۰       خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم طوایف چهارگانه روایات مربوط به استقلال زن در امر نکاح و اینکه نیاز به اذن پدر ندارد، هر یک بر شرط و قیدی دلالت می‌کند. چهار وجه جمع بین این روایات ذکر شده است. ما عرض کردیم وجه جمع قابل قبول این است که اگر زن ازدواج کرده باشد و به واسطه ازدواج بکارت او زائل شده باشد، آنگاه برای ازدواج بعدی نیازمند اذن پدر نیست و ولایت پدر نسبت به او ساقط می‌شود.

جلسه ۱۱- PDF جلسه یازدهم  مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – مقام دوم: شرایط استقلال ثیبه – روایات – طایفه دوم – سه احتمال در روایت – نظر بعضی از بزرگان و بررسی آن        ۱۴۰۳/۰۷/۲۸                      خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد استقلال ثیبه در امر نکاح، چند دیدگاه وجود دارد؛ برای اینکه به نتیجه برسیم، گفتیم باید روایات این باب را مورد بررسی قرار بدهیم. چند طایفه روایت در این مقام قابل بررسی است؛ طایفه اول دلالت می‌کند بر اینکه ثیبوبت به ضمیمه ازدواج، شرط استقلال زن در امر ازدواج است. یعنی اگر بکارت او زائل شده باشد و ازدواج قبلی

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مسئله ۲ – ۲. بررسی ولایت پدر بر بالغه رشیده ثیبه – معنای ثیبه و باکره- کلام محقق خویی – دلیل اول، دوم و سوم – بررسی دلیل اول   ۱۴۰۳/۰۷/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره معنای ثیب و باکره بود؛ ما اقوال لغویین و انظار فقها را در این رابطه مطرح کردیم. معلوم شد همه این اقوال و انظار در چهار دسته قابل گنجاندن است؛ هم آنچه که در کتاب‌های لغت بیان شده و هم آنچه در کتب فقهی مطرح شده است. این چهار دسته عبارتند از: ۱.ثیب یا ثیبه به کسی می‌گویند که پرده بکارت در او زائل شده به هر دلیلی، چه ارادی و چه غیر ارادی، چه به دخول و

جلسه ۷۱ – PDF جلسه هفتاد و یکم اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل سوم: روایات – دسته دوم – روایت اول، دوم، سوم و بررسی آن – تقریب استدلال – بررسی دسته دوم روایات – اشکال اول، دوم، سوم و بررسی آنها          ۱۴۰۳/۰۲/۲۹                خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله ولایت پدر بر مجنون و مجنونه بود؛ عرض کردیم به چند دلیل بر این مدعا تمسک شده است. دلیل اول، اجماع بود؛ دلیل دوم برخی آیات و دلیل سوم روایات. عرض کردیم روایات هم چند دسته‌اند؛ حداقل سه دسته از روایات مورد

جلسه ۷۰ – PDF جلسه هفتادم  اولیاء عقد – مسئله ۱ – ولایت پدر و جد بر گروه‌های سه‌گانه – ۲. مجنون و مجنونه – ادله ولایت – دلیل سوم: روایات – دسته اول – روایت دوم و بررسی آن – روایت سوم و بررسی آن         ۱۴۰۳/۰۲/۲۴               خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد کسانی بود که پدر و جد نسبت به آنها ولایت در امر نکاح دارند؛ دسته دوم، مجانین هستند، یعنی کسانی که گرفتار جنون شده‌اند؛ اعم از اینکه جنون آنها متصل به زمان بلوغ باشد یا منفصل از زمان بلوغ باشد. ادله‌ای بر ولایت پدر و جد نسبت به این گروه ذکر شده است. دلیل اول اجماع بود که