امام صادق (ع) می فرماید:
«اقْنَعْ بِمَا قَسَمَ اللَّهُ لَكَ، وَ لَا تَنْظُرْ إِلى مَا عِنْدَ غَيْرِكَ، وَ لَا تَتَمَنَّ مَا لَسْتَ نَائِلَهُ، فَإِنَّهُ مَنْ قَنِعَ شَبِعَ، وَ مَنْ لَمْ يَقْنَعْ لَمْ يَشْبَعْ، وَ خُذْ حَظَّكَ مِنْ آخِرَتِكَ»[۱]
به آن چه که خداوند متعال برای تو مقرر کرده اکتفاء کن و هیچ گاه به چیزی که دیگری دارد نظر نکن.
بخش زیادی از مشکلات ما در این است که با این فرمایش امام صادق مخالفت می کنیم و معمولا نظر می کنیم به چیزی که نزد دیگری است. هیچ وقت تمنای چیزی که به آن نرسیدی را نداشته باشد یا آن چه که به آن نمی رسی. کسی که قانع باشد سیر می شود این روایت فقط مربوط به اکل نیست بلکه برای تمام امور زندگی است و کسی که قانع نباشد سیر نمی شود. حظ و بهره خود را از آخرت قرار بده.
این روایت در واقع بیان کننده این است که انسان چه چیزی را باید اصل قرار دهد و چه چیزی را فرع. اصل باید بهره از آخرت باشد و البته معنای این حرف این نیست که انسان برای آخرتش نباید تلاش کند بلکه باید تلاشش را بکند. هیچ کس از گوشه ای نشستن چیزی به دست نیاورده است و خداوند نیز نفرموده در خانه بنشینید و اگر روزی رسید بخورید و اگر نرسید صبر کنید تا برسد بلکه باید تلاش برای معاش باید انجام شود اما امام می فرماید بعد از تلاش هر کسی رزق و روزی در این دنیا دارد و به باید به آن قانع باشد.
انسان کارش و تلاشش را بکند و به دیگری نگاه نکند که فلان کس چه چیزی دارد و فلان کس چه چیز؛ این نظر به اطراف و ما عند غیرنا آغاز یک گرفتاری است که مانع لذت بردن از زندگی می شود زیرا همیشه احساس کمبود می کند و همیشه احساس بیچارگی می کند اما اگر نسبت به آن چه که به دست آورده قانع باشد زندگی برای او رضایت بخش تر است. شما نگاه کنید به بعضی از ثروت مندان که در بهترین منازل بهترین خوراکی ها را می خورند ولی لذت نمی برند اما شخص فقیری در گوشه ای از پارک با لذت تمام در حال خوردن یک غذای ساده است. زیرا او قانع نیست ولی این قانع است، کسی که قانع باشد سیر می شود و این سیری همان طور که گفتیم نسبت به همه چیز است. لذا این امور همه فرع و بهره گیری از آخرت اصل است.
[۱] اصول کافی، ج۱۵،ص ۵۵۳
نظرات