پرهیز از سستی در امور

در روایت مفصلی که امام باقر(ع) به جابر بن یزید جعفی دارند که روایت بسیار خوبی است و توصیه­های مختلف و متعددی در آن ذکر شده، در یک فراز این روایت می­فرمایند «ایّاک و التّوانی فیما لا عذر لک فإلیه یلجأ النادمون» مضمون این بیان این است که از توانی و سستی کردن در جاهایی که هیچ عذری ندارید بپرهیزید که تمام پشیمانی­ها برگشت آن به سستی کردن است و ریشه بسیاری از پشیمانی­های انسان همین تنبلی و سستی می­باشد. اگر فرصت­های خوب معنوی را از دست بدهد، اگر فرصت­های خوب مادی را از دست بدهد و اگر دنیا را به حال خود رها بکند با تنبلی و کسالت بخواهد امور را پیش ببرد قطعاً حسرت در این دنیا برای گذشته و برای از دست دادن فرصت­ها سراغ وی خواهد آمد. البته اینکه گفتیم از دست دادن دنیا و فرصت­های مادی یعنی نه اینکه با ملاک­های دنیایی بلکه تلاش و کوشش و کسب کمالات و کمک به مردم، و در آخرت هم که معلوم است چرا که در آنجا هیچ راهی برای جبران نیست و دیگر راهی برای بازگشت نیست. امام باقر(ع) به نکته مهمی اشاره می­کنند «ایّاک و التوانی» یعنی از سستی و تنبلی بپرهیزید، واقعاً یک مسلمان باید یکپارچه شور و نشاط و کار باشد و فرصت­ها را از دست ندهد که این وقت­ها در طول هفته و ماه و سال ببینید چقدر است و اگر از دست نرود ببینید چقدر می­شود استفاده کرد. با تأکید هم می­فرمایند و این یعنی باید حسابی فاصله بیفتد. یک وقتی انسان عذری دارد ولی در جایی که هیچ عذری ندارد باید از آن بپرهیزد. «فإلیه یلجأ النادمون» همه پشیمانی­ها و ندامت­ها ریشه آن همین توانی است که در روایات دیگر هم داریم که «الکسل یضر بالدین و الدنیا» تنبلی به دین و دنیای آدم ضرر می­زند و انسان باید برنامه ریزی داشته باشد و تلاش بکند برای درس و بحث و این فرصت­ها را از دست ندهد. ان شاء الله خداوند تبارک و تعالی به همه ما توفیق استفاده از فرصت­ها را بدهد.