امیرالمؤمنین علی (ع) در وصیتی به فرزند خود امام مجتبی (ع) میفرماید: «یا بُنیَّ ایّاک و مُصادَقة الأحمق فإنّه یرید أن ینفعک فیضُرُّک»[۱]؛ ای فرزندم از رفاقت با شخص احمق پرهیز کن چون انسان احمق میخواهد به تو نفع برساند اما چون مصلحت و مفسده را تشخیص نمیدهد به تو ضرر میرساند. انسان باید از رفاقت و دوستی با آدم احمق که اهل تشخیص نیست و نمیتواند مصلحت و مفسده را از هم تمییز دهد پرهیز کند، چون به جای اینکه به انسان نفع برساند ضرر میرساند و این همان مَثل دوستی خاله خرسه است که شخصی با خرسی دوست شده بود، روزی این شخص خوابید و خرس هم مواظب او بود تا کسی مزاحم او نشود، مگسی مزاحم خواب آن شخص میشد، خرس تخته سنگ بزرگی را برداشت و خواست مگس را که بر روی صورت آن شخص بود از بین ببرد لذا تخته سنگ را محکم بر سر آن شخص کوبید و خود او را هم از بین برد، این خرس در حقیقت میخواست به آن شخص نفع برساند و او را از شر مگس رهایی دهد ولی چون عقل نداشت و نمیدانست چگونه مگس را دور کند خود شخص را هم از بین برد، انسان احمق هم این گونه است یعنی ممکن است انسانی به ظاهر خوش نیت و پاک باشد و اراده نفع رساندن هم داشته باشد اما به انسان ضرر برساند، صرف اراده نفع رساندن به تنهایی کافی نیست تا انسان با کسی رفاقت و معاشرت کند و امور خود را به او بسپارد. به طور کلی از معاشرت با این گونه افراد چه در روابط فردی و چه مناسبات اجتماعی باید پرهیز شود، پس صرف خیرخواه بودن شخصی برای سپردن امور به او کفایت نمیکند لذا باید دقت شود تا حُمقاء که قدرت تشخیص مصلحت از مفسده را ندارند میدان دار عرصه مسائل اجتماعی و فرهنگی نشوند چون این اشخاص نمیتوانند مقدّرات مردم را درست رقم بزنند و در مواردی که این گونه افراد امور را بدست گرفتهاند خسارات جبران ناپذیری را متوجه ملت و دین کردهاند لذا باید از معاشرت با این گونه افراد پرهیز شود، انشاء الله خداوند تبارک و تعالی به ما توفیق دهد تا از معاشرت با حُمقاء پرهیز کرده و مقدرات خود را به دست آنها نسپاریم.
[۱]. بحار الأنوار، ج۳۶، ص۱۹۸، حدیث۳۵.
نظرات