در کلمات معصومین (ع) و رفتار آنها یکی از نکات محوری و مهم، ادب در کلام است، این ادب کلامی جلوههای مختلفی دارد و خیلی ظرافت دارد و مراتب مختلف برای آن متصور است. زشت گویی، فحش، لعن و سب و طعن در کلمات ائمه (ع) منع شده است، علی (ع) میفرمایند: «قولوا للناس احسن ما تحبون ان یقال فیکم فإن الله یبغض اللّعّان السبّاب الطّعّان علی المؤمنین» ؛ بهترین چیزی را که دوست دارید درباره شما گفته شود درباره دیگران بگویید، خداوند تبارک و تعالی شخص لعن کننده و نفرین کننده، سب کننده و طعن زننده بر مؤمنین را مبغوض میشمارد. کسی که اهل لعن کردن و دشنام دادن و طعنه زدن است مبغوض خداوند متعال است.
ممکن است کسی بگوید در روایت وارد شده که طعن و لعن و سب نسبت به مؤمنین مبغوض خداوند است و این بدین معنی است که سب و لعن و طعن نسبت به غیر مؤمنین اشکال ندارد و انسان مجاز است هر چه را دوست دارد نسبت به غیر مؤمنین بگوید. لکن روشن است که منظور روایت این نیست که طعن و سب و لعن فقط نسبت به مؤمنین مبغوض خداوند متعال است. این امور نسبت به غیر مؤمنین هم ناپسند است و در قرآن و روایات وارد شده که کفار را سب نکنید چون آنها هم در مقابل خدای شما را سب خواهند کرد، پس این امور نسبت به همه اعم از مؤمن و غیر مؤمن جایز نیست. بله لعن به این معنی که مثلاً در مورد کفار گفته شود از رحمت خداوند دور باشند اشکال ندارد و این غیر از سب است قدر مسلم این است که سب نسبت به مؤمنین باید رعایت شود و تشخیص مؤمن هم سلیقهای نیست تا انسان بگوید فلانی که مؤمن نیست پس سب او اشکالی ندارد و چنین کاری خارج از سیره و روش معصومین (ع) و بر خلاف سفارشات آنهاست. ادب در کلام چیزی است که در سیره معصومین (ع) فراوان به چشم میخورد، معصومین (ع) در گفتار و رفتار خود همیشه ادب کلامی را رعایت میکردند حتی با کسانی که دشمن آنها بودند، حقایق را میگفتند اما هیچ گاه از چارچوب ادب کلامی خارج نمیشدند. در روایت وارد شده که خداوند تبارک و تعالی بهشت را بر فحّاش بیحیا که برای او مهم نیست که درباره دیگران چه بگوید و دیگران هم درباره او چه بگویند، حرام کرده است. همچنین در روایتی از رسول اکرم (ص) وارد شده که حضرت میفرمایند: «إن مِن شرّ عباد الله مَن تکره مجالسته لفحشه» ؛ از بدترین بندگان خداوند کسی است که مردم از همنشینی با او اکراه دارند به خاطر اینکه اهل فحش است. پس سب و لعن دیگران از اموری است که مبغوض خداوند تبارک و تعالی و اهل بیت (ع) است و معصومین (ع) مجسمه ادب در کلام بودهاند و ما هم به عنوان پیروان آنها باید این ادب را از آنها یاد بگیریم.
نظرات