قواعد فقهیه

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم مقدمات_ مقدمه دوم: امکان سنجی قواعد فقه سیاسی مقدمه سوم: مصادر قواعد فقه سیاسی ۱۳۹۷/۰۷/۱۰   قبل از ورود به بحث از قاعده تقیه اموری به عنوان مقدمه ذکر می‌شود، مقدمه اول درباره امکان سنجی فقه سیاسی بود که بیان شد. مقدمه دوم: امکان سنجی قواعد فقه سیاسی قهراً وقتی فقه سیاسی نه تنها امکان آن بلکه تحقق و وقوعش در دایره فقه معلوم شد آنگاه قواعد فقه سیاسی معنا ومفهوم پیدا می‌کند. بر این اساس مقدمه دومی که در این بحث به آن خواهیم پرداخت در واقع امکان سنجی قواعد فقه سیاسی است. ما اگر بخواهیم یک تعریفی برای قواعد فقه سیاسی ارائه بدهیم می‌توانیم بگوییم که قواعد فقه سیاسی قواعد و اصولی

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم مقدمه اول: امکان سنجی فقه سیاسی ۱۳۹۷/۰۷/۰۴   خلاصه جلسه گذشته در مورد برخی مقدمات که برای ورود به بحث قواعد فقه سیاسی دانستن آن‌ها لازم است مطالبی را عرض کردیم. اولین بحث به عنوان مقدمه بحث از امکان‌سنجی فقه سیاسی است. گفتیم به دلایل و شواهدی می‎توانیم بخشی از فقه را پیرامون سیاست به معنای عام و سیاست به معنای خاص قرار دهیم. قطعاً ما چه سیاست را به معنای عام بگیریم که شامل فرهنگ، اجتماع، اقتصاد و غیره می‎شو‎د و چه سیاست را به معنای خاص بگیریم که در اصطلاح و تعریف امروزی موضوع آن قدرت و حکومت است، در هر صورت ما می‎توانیم ادعا کنیم که فقه سیاسی تنها ممکن است

جلسه ۱ – PDF جلسه اول مقدمه اول: امکان سنجی فقه سیاسی ۱۳۹۷/۰۶/۱۴   در بحث از برخی قواعد که تحت عنوان فقه سیاسی قابل گنجاندن هستند، مقدمتاً نکات و مطالبی را عرض می‌کنیم. مقدمه اول: امکان سنجی فقه سیاسی اولین مطلب و مقدمه این است که آیا اساساً چیزی به عنوان قواعد فقه سیاسی وجود دارد و این عنوان از لابه‌لای کتب  قابل برداشت و استفاده هست یا نه. معنای فقه سیاسی قبل از این بحث، باید در مورد خود فقه سیاسی اجمالا توضیح داده شود. فقه سیاسی به معنای مصطلح امروزی قطعاً سابقه‌ای در کتب فقهی ما ندارد، یعنی این اصطلاح در کتب فقهی نبوده است. آنچه که در کتاب‌های فقهی قدمای اصحاب تا متاخرین و معاصرین مطرح

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم فصل سوم: گستره قاعده _ دو مطلب درباره جهت اول و دوم ۱۳۹۸/۱۱/۰۶ دو مطلب درباره جهت اول و دوم که بحثش قبلا گذشت باقی مانده و باید مورد بررسی قرار گیرد. مطلب اول درباره جهت اول در جهت اول بحث در این بود که آیا مشتبه باید واقع معین داشته باشد یا اینکه اعم است، نظر خودمان را عرض کردیم و مقتضی ادله را شرح دادیم که به حسب ادله فرقی بین اینکه مشتبه واقع معین داشته باشد یا نداشته باشد از حیث جریان قرعه ندارد. نظر شهید ثانی لکن در کلمات شهید ثانی آمده که قرعه فقط در جایی جاری می‌شود که ظاهرا مشتبه باشد ولی واقعا معین باشد. ایشان

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام فصل سوم: گستره قاعده _ جهت چهارم _ پنجم – ششم _ هفتم ۱۳۹۸/۱۱/۰۵ خلاصه جلسه گذشته عرض شد که در بحث از گستره قاعده قرعه چند جهت باید مورد بررسی قرار گیرد. تا اینجا اجمالا درباره سه جهت بحث شد. یکی از حیث اینکه آیا آن شبهه باید واقع معین داشته باشد یا لازم نیست که واقع معین داشته باشد. نظر خودمان را در این بخش گفتیم که این اعم است. دوم اینکه آیا حق الله هم مثل حق الناس مجرای قاعده قرعه می‌تواند باشد یا خیر که عرض شد این هم مشکلی ندارد وقاعده قرعه در هر دو مورد جاری می‌شود. سوم از حیث جریان شبهات موضوعیه و حکمیه بود که

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم فصل سوم: گستره قاعده _ جهت سوم: بررسی تفصیل امام در شبهات موضوعیه ۱۳۹۸/۱۰/۲۹ ادامه بررسی اشکالات به تفصیل امام (ره) عرض شد در مورد شبهات موضوعیه امام به استناد شواهد و دلایل متعدد قائل به اختصاص قرعه به باب تنازع حقوق شده اند. بعد از ذکر این شواهد و دلایل که هم از روایات و هم از کلمات اصحاب در این باره استمداد شده، دو روایت هم که به نوعی با مدعای ایشان چندان موافق نبود، آن را هم توجیه کردند. اشکالاتی به این بیان ایراد شده که یکی از آن‌ها را بررسی کردیم. اشکال دوم فرضا روایات قرعه مربوط به باب تنازع و تزاحم حقوق باشد (یعنی اکثر روایت اینطور

جلسه ۲۸ – PDF حلسه بیست و هشتم فصل سوم، گستره قاعده _ جهت سوم: بررسی تفصیل امام (ره) در شبهات موضوعیه ۱۳۹۸/۱۰/۲۸  در جلسه گذشته قرار شد نظر امام (ره) در مورد جریان قرعه در شبهات موضوعیه مورد بررسی قرار گیرد و اگر شما مطالب و نکاتی مورد نظرتان است بیان کنید. سوال: استاد: ایشان در بُعد ایجابی فرمودند که ظهور در این دارد که قرعه در باب تنازع جاری می‌شود. وقتی قرعه همه موارد (مگر دو مورد که ایشان توجیه کردند) در باب تنازع جاری شده، آنوقت شما چطور می‌خواهید این را در غیر مورد تنازع حجت بدانید؟ سوال: استاد: برای اینکه این از روایات عام فی الجمله یقینی قسم دوم بود. وقتی لسان دلیل حدود و ثغور جریان قرعه

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم فصل سوم: گستره قاعده _ تفصیل امام خمینی در شبهات موضوعیه ۱۳۹۸/۱۰/۲۲ تفصیل امام خمینی (ره) در شبهات موضوعیه یکی از بزرگانی که در مورد جریان قاعده قرعه در شبهات موضوعیه تفصیل داده، امام خمینی است. ایشان در بحث استصحاب و بیان حال استصحاب با قاعده قرعه به این مطلب پرداخته اند. کلام ایشان مفصل است ولی ما محصّل نظر ایشان را در این جلسه بیان می‌کنیم. مقدمه ابتدا ایشان مقدمه ای بیان می‌کند درباره آنچه که در السنۀ متأخرین مشهور شده مبنی بر اینکه عمومات قرعه مبتلا به تخصیصات کثیره است به حدی که به استهجان رسیده و لذا می‌گویند از این مسئله استکشاف می‌شود که عمومات قرعه محفوف به قرائن

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم فصل سوم: گستره قاعده قرعه _ بررسی تفصیل در جریان قرعه در شبهات موضوعیه _ کلام محقق عراقی و بررسی آن _ کلام محقق بجنوردی و بررسی آن ۱۳۹۸/۱۰/۲۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در تفصیلاتی است که در خصوص شبهه موضوعیه از حیث جریان قاعده قرعه داده شده. اولین تفصیل از محقق مراغی صاحب عناوین بود که کلام ایشان ذکر شد و گفته شد که اجمالا این تفصیل با توجه با ضابطه ای که برای جریان قرعه ذکر کردند فی الجمله مقبول است. کلام محقق عراقی اما تفصیل دیگری در خصوص شبهات موضوعیه از سوی محقق عراقی مطرح شده. ایشان هم ضمن تاکید بر خروج شبهات حکمیه از شمول ادله قاعده قرعه،

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم فصل سوم: گستره قاعده _ جهت سوم (بررسی دامنه شمول قاعده در اقسام شبهات موضوعیه _ کلام صاحب عناوین ۱۳۹۸/۱۰/۱۵ خلاصه جلسه گذشته در جهت سوم از جهات مرتبط با گستره قاعده قرعه، بحث از جریان قرعه در شبهات حکمیه و موضوعه است. تا اینجا مشخص شد که قاعده قرعه در شبهات حکمیه جاری نیست. کلمات بزرگان و استدلالات آن‌ها نقل شد و مورد بررسی قرار گرفت و به نقض ها و شبهاتی که در این باره مطرح شده بود پاسخ داده شد. بررسی دامنه شمول قاعده در اقسام شبهات موضوعیه در مورد شبهات موضوعیه، علی الاطلاق آقایان قائل به جریان قرعه در شبهات موضوعیه نیستند. تفصیلاتی حتی در مورد شبهات موضوعیه