قواعد فقهیه

جلسه ۳۶ – PDF  جلسه سی و ششم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه هفتم (امام خمینی (ره) ) ۱۳۹۴/۰۱/۱۸ وجه هفتم از وجوه تفسیر حدیث «لاضرر» که توسط امام (ره) ارائه شده در جلسه گذشته تفصیلاً بیان شد، اما آن چه که در این جلسه بیان می کنیم نقد و بررسی این وجه است. بررسی وجه هفتم مطالبی که در رابطه با این وجه وجود دارد را در دو قسمت ارائه می کنیم: یکی اشکالاتی که به اصل این نظریه وارد است و دیگری ایراداتی است که متوجه مواضعی از سخنان ایشان است که در چهار بخش ارائه شده است. بخش اول اجمالاً سه اشکال را در بخش اول ذکر می کنیم. اشکال اول حمل

جلسه ۳۵ – PDF  جلسه سی و پنجم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه هفتم (امام خمینی قدس سره) ۱۳۹۳/۱۲/۲۶ خلاصه جلسه گذشته دو بخش از بخش‏های چهارگانه کلام امام را بیان کردیم در بخش اول سه مقدمه ذکر شد در مقدمه اول به سه شأن تبلیغ، ریاست و قضاوت اشاره شد و در مقدمه دوم گفته شد آنچه که مربوط به شأن ریاست و قضاوت است معمولاً با تعبیر «قضی» یا «حکم» یا «امر» نقل شده ولی آنچه مربوط به شأن تبلیغ است عمدتاً با تعبیر «قال» نقل شده است. در مقدمه سوم هم که گفتیم در واقع تبصره‏ای است برای مقدمه دوم، ایشان فرمودند گاهی به جای تعبیر «قضی» و «حکم» در مورد شأن

جلسه ۳۴ – PDF  جلسه سی و چهارم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه هفتم (امام خمینی قدس سره) ۱۳۹۳/۱۲/۲۳ وجه هفتم (امام خمینی) وجه هفتم از وجوه تفسیر حدیث، وجهی است که امام (ره) بیان کردند؛ بیان امام در این رابطه در چهار بخش ارائه می‏شود: بخش اول مقدماتی است که امام برای تبیین نظر مختار ذکر کرده‏اند. در بخش دوم به ادله و شواهد و وجه اقربیت این احتمال نسبت به سایر احتمالات می‏پردازند. در بخش سوم به وجه ترجیح این نظر نسبت به سایر آرا و انظار اشاره‏ای می‏کنند و در بخش چهارم به اشکالی که متوجه این نظر است، پاسخ می‏دهند. لذا ما مطالب امام را در این چهار بخش بیان خواهیم

جلسه ۳۳ – PDF  جلسه سی و سوم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه ششم (شیخ الشریعة اصفهانی) ۱۳۹۳/۱۲/۱۹ خلاصه جلسه گذشته مطالب شیخ الشریعة در چهار بخش مطرح شد، ما بخش اول و دوم کلام ایشان را بررسی کردیم و اشکالاتی را که به این دو بخش وارد بود را ذکر کردیم؛ بخش سوم که ادله و شواهد نظر ایشان بود متضمن چهار دلیل بود، دلیل اول را بررسی کردیم. ادامه بررسی بخش سوم (ادله و شواهد) بررسی دلیل دوم دلیل دوم هم مربوط به مورد حدیث یعنی قضیه سمرة بن جندب بود، ایشان فرموده: این معنا با نقل این حدیث مع زیادة کلمة علی مؤمن سازگار است، در این رابطه گفتیم این زیادة محل

جلسه ۳۲ – PDF  جلسه سی و دوم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه ششم (شیخ الشریعه اصفهانی) ۱۳۹۳/۱۲/۱۶ خلاصه جلسه گذشته بحث در وجه ششم بود، عرض کردیم شیخ الشریعه اصفهانی معتقد است «لا» در این جا حمل بر نهی می شود یا بإرادة النهی عنه ابتدائاً یا به استعمال در معنای حقیقی نفی ولی اراده نهی از آن، به هر حال هر یک از این دو وجه باشد، لا بد ان یحمل علی النهی، گفتیم کلام ایشان چهار بخش دارد، بخش اول مطلبی است که از صاحب عناوین نقل کرده و مطلب دوم تصویری است که از این وجه ارائه می دهد. مطلب سوم رد نظر دیگران است و مطلب چهارم هم ادله و

جلسه ۳۱ – PDF  جلسه سی و یکم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه ششم (شیخ الشریعه اصفهانی) ۱۳۹۳/۱۲/۱۲ وجه ششم  (شیخ الشریعه اصفهانی) وجه ششم در تفسیر حدیث «لاضرر و لاضرار» وجهی است که شیخ الشریعه اصفهانی ذکر کرده اند، البته اساس این وجه را همان طور که خود ایشان هم اشاره کرده صاحب عناوین هم بیان کرده است. وی می­گوید: «وقفت بعد هذا علی کلام لصاحب العناوین». برای این که این وجه به نحو کامل تبیین شود مجموعه آن چه که ایشان در این مقام فرموده را بیان می کنیم. به طور کلی مجموع کلمات شیخ الشریعه مشتمل بر چهار بخش است. البته این ترتیبی است که ما به جهت این که بحث نظم

جلسه ۳۰ – PDF  جلسه سی ام مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه چهارم (محقق خراسانی) و وجه پنجم ۱۳۹۳/۱۲/۰۹ خلاصه جلسه گذشته از وجه چهار یک تقریب را ذکر کردیم و مورد بررسی قرار دادیم، وجه چهارم این بود که در «لاضرر» نفی حکم به لسان نفی موضوع شده، تقریب متعارف و مشهور از این وجه را مورد بررسی قرار دادیم. بررسی تقریب دوم از وجه چهارم تقریب دوم که مرحوم آخوند در تعلیقه بر رسائل ذکر کرده این بود که شارع جواز اضرار به غیر را تشریع نکرده، هم چنین شارع وجوب تحمل ضرر عن الغیر را تشریع نکرده، اگر به ظاهر همین تقریب اخذ کنیم و کاری به آن چه که ایشان در

جلسه ۲۹ – PDF  جلسه بیست و نهم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه چهارم (محقق خراسانی) ۱۳۹۳/۱۱/۲۸ خلاصه جلسه گذشته وجه چهارم از وجوه مربوط به مفاد هیئت ترکیبیه قاعده لاضرر وجهی است که محقق خراسانی ذکر کرده اند، این وجه را توضیح دادیم و گفتیم قبل از بررسی این وجه لازم است به اموری تذکر دهیم تا براساس این تنبه و تذکر بهتر بتوانیم وجه چهارم را مورد بررسی قرار دهیم، سه امر را گفتیم و بیان امر چهارمی در این جا مناسب به نظر می رسد. نکته چهارم مرحوم آخوند در ضمن توضیح این وجه علاوه بر نظائری که برای «لاضرر» ذکر کرد به طور خاص ما نحن فیه را به حدیث رفع

جلسه ۲۸ – PDF  جلسه بیست و هشتم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه چهارم (محقق خراسانی) ۱۳۹۳/۱۱/۲۵ سه وجه از وجوه مربوط به مفاد قاعده لاضرر بیان شد و هر سه وجه مورد اشکال قرار گرفت. وجه چهارم (محقق خراسانی) وجه چهارم در بیان هیئت ترکیبیه مفاد قاعده لاضرر وجهی است که محقق خراسانی به آن ملتزم شده است. خلاصه این وجه در یک جمله این است که «لاضرر و لاضرار» از قبیل نفی حکم به لسان نفی موضوع است. توضیح این وجه این است که: نفی در این جا در معنای حقیقی خودش استعمال شده، یعنی لای نفی جنس بر نفی حقیقت مدخول خود دلالت می کند، لکن نفی طبیعت و حقیقت مدخول «لا»

جلسه ۲۷ – PDF  جلسه بیست و هفتم مفاد قاعده لاضرر- مقام دوم – هیئت ترکیبه – وجه سوم (شیخ انصاری) ۱۳۹۳/۱۱/۲۱ خلاصه جلسه گذشته پیرامون وجه سوم و تقریب محقق نائینی از این وجه، آن چه لازم بود عرض کردیم، قبل از بررسی وجه سوم ابتداء مناسب است تقریب محقق نائینی از این وجه را بررسی کنیم و سپس به بررسی اصل این نظریه بپردازیم. بررسی تقریب محقق نائینی از  وجه سوم محقق نائینی در تقریب این وجه به طور کلی دو مطلب را ذکر کرد: یکی در مورد اصل نظریه بود که بر اساس آن احکامی که موجب ضرر بر مکلف هستند در شریعت نفی شده اند. ضرر در نظر ایشان یک عنوان ثانوی است که متولد از