تفسیر – سال 403 – 402

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم  آیه ۵۴ – ادامه تفسیر بخش دوم – ۳. رابطه قتل نفس و توبه – ۴. لزوم توبه واقعی – ۵. وجه امر به قتل نفس – ۶. معنای قتل نفس ۱۴۰۲/۱۰/۰۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در بخش دوم آیه ۵۴ بود، «فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ». دو مطلب را درباره این بخش بیان کردیم. یکی درباره توبه و حقیقت آن، که در مورد بنی‌اسرائیل به واسطه ظلمی که به خودشان و به دیگران و به خداوند کرده بودند، باید به سوی خدا بازمی‌گشتند. دوم اینکه چرا از میان اسماء حسنای الهی، در این آیه اسم بارئ ذکر شده است، در حالی که می‌توانست خالق و ربّ و بسیاری از اسماء حسنی دیگر

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم  آیه ۵۴ – ادامه تفسیر بخش دوم – ۲. وجه ذکر اسم «بارئ»      ۱۴۰۲/۱۰/۰۴                                                    ادامه تفسیر بخش دوم بحث در بخش دوم آیه ۵۴ بود. «فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ»، در صدر این بخش امر به توبه شده است؛ از بنی‌اسرائیل خواسته‌اند به سوی بارء خودشان توبه کنند. جلسه گذشته درباره حقیقت توبه اجمالاً مطالبی را عرض کردیم. ۲. وجه ذکر اسم «بارئ» پرسش اصلی این است که چرا در این آیه امر به توبه به سوی این اسم از اسماء الهی شده است؟ چرا نفرموده «و توبوا الی

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هیجدهم  آیه ۵۴ – ادامه تفسیر بخش اول –  ریشه ظلم به خویش – جهل، مهم‌ترین مشکل بنی‌اسرائیل – بخش دوم: ۱. حقیقت توبه ۱۴۰۲/۰۹/۲۱      ادامه تفسیر بخش اول در آیه ۵۴ عرض کردیم حداقل چهار بخش باید تفسیر شود. تفسیر بخش اول اجمالاً بیان شد؛ قبل از آنکه به تفسیر بخش دوم بپردازیم، یک مطلب از بخش اول باقی مانده که آن را هم عرض کنم و ان‌شاءالله وارد بخش دوم می‌شویم؛ و آن اینکه ما عرض کردیم خداوند تبارک و تعالی در این آیه فرمایش حضرت موسی به قومش را یادآور شد؛ اینکه موسی به قومش فرمود «انکم ظلمتم انفسکم»، و ریشه این ظلم را شرک و بت‌پرستی و قرار دادن

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم  آیه ۵۴ – ادامه تفسیر بخش اول – مظالم بنی‌اسرائیل – بازگشت همه مظالم بنی‌اسرائیل به ظلم به خویش  ۱۴۰۲/۰۹/۲۰                                     خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم آیه ۵۴ مشتمل بر چند بخش است؛ پیرامون بخش اول مطالبی بیان شد. اینکه حضرت موسی(ع) به قومش با لسانی که آمیخته با عطوفت و مهربانی بود، مطالبی را فرمود، از جمله اینکه «يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ»، این اولین مطلبی است که حضرت موسی به قومش فرمود. آنها را متهم به ظلم کرد؛ یعنی اخبار کرد از ظلم آنها به خودشان. مظالم بنی‌اسرائیل در آیه برجسته‌ترین مصداق ظلم بنی‌اسرائیل

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم  آیه ۵۴ – مفردات – ۳. «فتوبوا» – ۴. «فاقتلوا» – ۵. «فتاب» – بخش‌های آیه – بخش اول        ۱۴۰۲/۰۹/۱۴                                 خلاصه جلسه گذشته از مفردات آیه، سه واژه باقی مانده که ان‌شاءالله این را هم ذکر کنیم و وارد در تفسیر شویم. دو واژه را گفتیم، یکی «قوم» و دیگری «بارئ». ۳. «فتوبوا» «فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ»؛ عمده این است که «ف» در «فتوبوا» به چه معناست؛ ظاهر این است که این فاء سببیت است؛ چون قبلش فرمود «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ»؛ کأن ماقبل از «فاء» سبب برای مابعد

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم  آیه ۵۴ – مفردات – ۱. «قوم» – ۲. «بارئ»   ۱۴۰۲/۰۹/۱۳     خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه ۵۴ سوره بقره بود؛ عرض کردیم معنای اجمالی آیه را و ارتباط این آیه با آیات قبل را. آیه این بود: «وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ». مفردات طبق روال متعارف درباره مفردات آیه مطالبی را عرض می‌کنیم. الفاظی که در این آیه چه‌بسا نیاز به توضیح مختصر داشته باشد، یکی کلمه «قوم» است؛ یکی کلمه «بارئکم»؛ سوم، «فاقتلوا» که در اینجا به چه معناست؛ چهارم، «فتاب علیکم». این اجزاء و بخش‌هایی از این

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم  آیه ۵۳ – ارتباط آیه با آیات قبل – مفردات آیه – بخش‌های آیه ۱۴۰۲/۰۸/۲۳         آیه ۵۳ آیه ۵۳ سوره بقره این است: «وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»، و هنگامی که ما به موسی کتاب و فرقان عطا کردیم، به این امید و چه‌بسا که شما هدایت شوید. ارتباط آیه با آیات قبل این آیه در ادامه آیات قبلی به یادآوری نعمت‌های خداوند به بنی‌اسرائیل می‌پردازد؛ اساساً ارتباط این آیه با آیات قبلی یا بعدی، این است که یکی از نعمت‌های خداوند به بنی‌اسرائیل را یادآوری می‌کند. قبل از این، به چند نعمت اشاره شده بود: نعمت رهایی از دست فرعون و آل فرعون، نعمت شکافته شدن بحر،