تفسیر

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم آیه۳۰ _ احتمالات در مورد خلیفه و بررسی آنها ۱۳۹۸/۰۲/۳۱   خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که در آیه ۳۰ سوره بقرۀ مقصود از خلیفه چیست. یعنی خداوند تبارک و تعالی که در صدد اعلام خلافت در أرض است، چه کسی را بعنوان خلیفه قرار داده است. چند احتمال را در این باره ذکر کردیم. بررسی شاهد پنجم در نفی احتمال اول احتمال اول این بود که خداوند در صدد تعیین شخص حضرت آدم به عنوان خلیفه بوده که عرض کردیم این احتمال به دلایلی مردود است؛ چون شواهدی وجود دارد که بر اساس آنها نمی‎تواند شخص حضرت آدم باشد و ما چهار قرینه و شاهد برای این موضوع ذکر

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم آیه 30_ احتمالات در مورد خلیفه و بررسی آن ها ۱۳۹۸/۰۱/۲۶   خلاصه جلسه گذشته در آیه ۳۰ یکی از مهمترین مباحث این است که خلیفه چه کسی است و اینکه خداوند فرمود « إذ قالَ ربّک للملائکۀ إنّی جاعلٌ فی الارضِ خلیفۀ »، خداوند اعلام خلافت چه موجودی و چه شخصی را در این آیه مطرح کرده است. اقوال و احتمالاتی در مورد اینکه چه کسی خلیفه شده، ذکر گردیده است. احتمال اول یک احتمال و یک قول این است که خداوند متعال شخص حقیقی آدم را بعنوان خلیفه معرفی کرده است. یعنی وقتی آدم ابوالبشر خلق شد، خداوند فقط او را به عنوان خلیفه معرفی کرده و این اعلام خلافت

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم آیه30_ وجه اعلام خلافت انسان_ حق در مسئله ۱۳۹۸/۰۱/۲۵   بررسی وجوه هفتگانه بحث در این بود که وجه اعلام خلافت انسان به ملائکه توسط خداوند متعال چه بوده. هفت وجه ذکر کردیم و گفتیم که اغلب این وجوه در واقع می‎تواند به عنوان پند‌های اخلاقی و یا پیام‌هایی که از این آیه قابل استفاده است ذکر شود. لذا چه بسا غیر از دو وجه بقیه نمی‎تواند به عنوان پاسخ این سوال تلقی شود. مثلا در وجه ششم عرض کردیم که نقل این داستان و گفتگو بین خداوند و ملائکه، در واقع برای دلجویی و تسلّی دل پیامبر است که از اعتراضات و اشکالات و منکران و مشرکان رنجیده نشود، چون همین

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم آیه30_ وجه اعلام خلافت انسان ۱۳۹۸/۱۰/۲۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه ۳۰ سوره بقرۀ بود؛ «وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأرْضِ خَلِیفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِیهَا مَنْ یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَنُقَدِّسُ لَکَ قَالَ إِنِّی أَعْلَمُ مَا لا تَعْلَمُونَ ». ما تا اینجا درباره هشت واژه از واژههای این آیه به اختصار مطالبی را عرض کردیم تا انشاءالله مقدمهای باشد برای ورود به تفسیر آیه. مهمترین مسئله این آیه اعلام خلافت انسان است. ما در گذشته هم در ابتدای بحث از این آیه پیرامون تناسب این آیه با آیات قبل و بعد مطالبی را بیان کردیم و شاید مهمترین نکتهای که در این آیه و بخصوص

جلسه ۴۴ – PDF جلسه چهل و چهارم آیه ۳۰- مفردات: ۷- تسبیح ۸- تقدیس ۱۳۹۷/۱۲/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بعضی از مفردات آیه ۳۰ باقی مانده که آن‎ها را هم انشاء الله توضیح داده و بعد به تفسیر خواهیم پرداخت. ۷. تسبیح واژه هفتم «نسبّحُ» و واژه هشتم «نقدّسُ» می‎باشد، چون در آیه آمده «نسبّحُ بحمدک» و «نقدّسُ لک». اما در مورد تسبیح که «سبّحُ» از آن اخذ شده است و اینکه ریشه لغوی این واژه چیست، نظراتی وجود دارد. ۱. یک نظر این است که «نسبّحُ» از ریشه سَبح به معنای رفت و آمد طولانی و تلاش مستمر است. بر این اساس معنای «نسبّحُ لک» این است که ما تسبیح تو را می‎کنیم و تعظیم تو را با

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم آیه ۳۰- مفردات: جعل، خلیفة ۱۳۹۷/۱۲/۱۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در آیه ۳۰ سوره بقره بود، بعد از بیان تناسب این آیه و ارتباطش با آیات قبل و بعد، به توضیح مفردات این آیه پرداختیم. تا اینجا درباره برخی از مفردات این آیه از جمله کلمه «إذ»، «قال» و «ربّک» و نیز «ملائکة»سخن گفتیم. واژه چهارم یعنی ملائکه هم یک بحث لغوی درباره خود کلمه و ریشه آن داشتیم. ولی بحث‌هایی درباره شمول این واژه نسبت به ابلیس و نیز جنّ، مطرح است نکته‌ای که مهم است این میباشد که این گفتگوهایی که بین خداوند و ملائکه و به ویژه ابلیس صورت گرفته و خداوند متعال این‎ها را مورد خطاب قرار

جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم آیه30_ مفردات(قال _ ربک_ ملائکه) ۱۳۹۷/۱۲/۱۳ خلاصه جلسه گذشته بحث در مفردات آیه ۳۰ سوره بقره بود. درباره واژه «إذ» مطالبی را عرض کردیم و از دو جهت درباره این کلمه سخن گفته شد، یکی درباره زیادت و عدم زیادت این کلمه، و دیگری درباره متعلق این کلمه و به تبع معنای این کلمه. ۲. «قال» کلمه دوم قال است. چون قائل خداوند تبارک و تعالی است، باید دید که معنای قول که به خداوند نسبت داده شده است چیست. چون قول در رابطه با بشر عبارت است از تلفظ و تکلم به الفاظ و کلماتی با زبان. وقتی انسان می‌خواهد مقاصد و مطالبش را به مخاطب القاء کند، این را در

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم آیه۳۰ _ مفردات ۱۳۹۷/۱۲/۱۱   مفردات آیه۳۰ در مورد آیه ۳۰ پیرامون معنای کلی آیه و تناسب آیه با آیات قبل و بعد نکاتی را عرض کردیم. مطلب دیگری که طبق روال معهود در تفسیر آیات باید بیان کنیم درباره مفردات آیه است. البته آن آیاتی که احتیاج به توضیح مفرداتش باشد ما این کار را انجام میدهیم هر چند مفردات بعضی از آیات نیاز به توضیح ندارد. آیه این بود « وَإِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنِّی جَاعِلٌ فِی الأرْضِ خَلِیفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِیهَا مَنْ یُفْسِدُ فِیهَا وَیَسْفِکُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَنُقَدِّسُ لَکَ قَالَ إِنِّی أَعْلَمُ مَا لا تَعْلَمُونَ»؛  ۱. إذ اولین واژهای که در این آیه می‎بایست درباره آن سخن

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهلم آیه30_ معنای کلی_ تناسب آیه با آیات قبل ۱۳۹۷/۱۱/۲۹   آیه30_ معنای کلی در مورد آیه ۳۰ اولین مطلبی که لازم است درباره آن سخن بگوییم، معنای کلی و اجمالی این آیه و آیات نه‌گانه بعدی است. مجموعاً در این بخش از سوره بقره چیزی حدود ۱۰ آیه وجود دارد که اگر بخواهیم این ۱۰ آیه را در یک تقسیم‌بندی کلی لحاظ کنیم، می‌توانیم بگوییم که مشتمل بر ۲ بخش است. در یک بخش اعلام خلافت انسان از ناحیه خداوند تبارک و تعالی است که در این بخش سؤال و جواب‌هایی که بین خداوند و ملائکه صورت گرفته، مطرح شده است. در بخش بعدی در واقع به جایگاه انسان در نظام احسن خلقت و

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم آیه29_اختلاف مفسران درباره استفاده حکم فقهی از آیه_آیه۳۰ ۱۳۹۷/۱۱/۲۸   اختلاف مفسران درباره استفاده حکم فقهی‌‌ از آیه آخرین نکته‌ای که در مورد آیه ۲۹ مطرح است و مربوط به بخش اول آیه یعنی «هو الّذی خلق لکم ما فی الأرض جمیعا»، است این است که اختلافی در بین مفسرین در مورد این بخش واقع شده که آیا از این بخش از آیه می‎توان یک حکم فقهی را استفاده کرد یا نه. این اختلاف هم در بین مفسرین شیعه و هم اهل سنت واقع شده است. اصل اختلاف این است که این آیه در واقع در مقام بیان همان مطالبی است که در گذشته گفتیم یعنی در واقع یک بحث کلامی دارد،