سایر دروس

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم روش تفسیری علمی- ادله مخالفین ۱۳۹۳/۱۰/۲۹   دلیل هفتم اگر با روش تفسیری علمی بخواهیم قرآن را تفسیر کنیم به خدشه در معانی قرآن منجر خواهد شد و اساساً از نظر لغوی تفسیر علمی قرآن صحیح نیست چون الفاظی که در قرآن آمده مربوط به زمان خاص خودش است، این الفاظ در یک معانی ظهور داشته و  این معانی به مرور و در طول قرون و اعصار تغییر کرده است، بسیاری از اصطلاحات در محیط اسلامی پیدا شده که قبلاً این اصطلاحات وجود نداشته است، حال ما چطور می‏توانیم ادعا کنیم که با تفسیر قرآن به روش علمی در صددیم پرده از الفاظی برداریم که در گذشته در یک معنایی ظهور داشته و ما

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم روش تفسیری علمی- ادله مخالفین ۱۳۹۳/۱۰/۲۸   دلیل سوم تالی فاسدهایی بر روش تفسیری علمی مترتب می‏شود که یکی از آنها تفسیر به رأی است، یعنی اگر کسی با این روش تفسیری قرآن را تفسیر کند در موارد زیادی منجر به تفسیر به رأی خواهد شد چون وقتی کسی در صدد باشد مثلاً بر اساس یافته های علوم طبیعی یا علوم انسانی جدید، چیزی را از قرآن استخراج کند یا نظریه‏ای را بر قرآن تطبیق دهد قهراً منجر به تفسیر به رأی خواهد شد؛ زیرا نهایت تلاش و کوشش خود را برای هماهنگ‏سازی بین قرآن و یافته‏های خود به کار می‏گیرد و چه بسا کسی تخصص لازم را در این رابطه نداشته باشد و

جلسه ۱۱- PDF جلسه یازدهم روش تفسیری علمی- ادله مخالفین ۱۳۹۳/۱۰/۲۲   ادله مخالفین دلیل اول اگر بخواهیم از روش تفسیری علمی برای تفسیر آیات قرآن استفاده کنیم به ایجاد تردید و شک در عقاید مردم و تزلزل در ایمان قلبی آنها منجر خواهد شد چون این علوم قطعی نیستند، یعنی قواعد و قوانین علوم تجربی دائماً در حال تغییر و در مواردی در حال تکامل است، قواعد و قضایای علوم انسانی جدید هم به سرنوشت علوم تجربی مبتلایند، یعنی آنها هم در حال تغییرند لذا اگر قرآن بر اساس قواعد و قضایایی که تغییر در آنها اجتناب ناپذیر است تفسیر شود قهراً به تزلزل اعتقادی و قلبی مردم منجر خواهد شد چون مردم می‏بینند که آیات قرآن بر علومی

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم روش تفسیری علمی- ادله موافقین ۱۳۹۳/۱۰/۲۱   دلیل سوم با روش تفسیری علمی می‏توان اعجاز قرآن را برای غیر اعراب ثابت کرد چون اعراب به واسطه آشنایی و احاطه به قواعد ادبیات عرب می‏توانند با معجزات ادبی و کلامی قرآن آشنا شوند زیرا اعجاز کلامی و فصاحت و بلاغت و نحوه بیان قرآن که در آیات قرآن متجلّی شده برای اعراب قابل درک است و این بخش مهمی از اعجاز قرآن نیز می‏باشد چون خودِ قرآن تحدی کرده و گفته هر کسی می‏تواند یک سوره یا حتی یک آیه مثل آیات قرآن بیاورد و با اینکه تلاش‏هایی در این زمینه صورت گرفته ولی تا کنون کسی نتوانسته است مثل قرآن را بیاورد اما این

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم روش تفسیری علمی- ادله موافقین ۱۳۹۳/۱۰/۱۵   بررسی ادله موافقین و مخالفین مقدمه موضوع بحث، بررسی صحت و سقم روش تفسیری علمی است، گفتیم منظور از علم که این روش به آن منسوب شده یا علوم تجربی است یا علوم انسانی جدید، یعنی قضایا و قوانینی که در دایره علوم تجربی قرار دارند یا قواعدی که در علوم انسانی جدید مثل جامعه شناسی، روانشناسی، اقتصاد، سیاست و امثال آن گنجانده می‏شود. همچنین عرض کردیم روش تفسیری علمی معانی متعددی دارد که عبارت بودند از: ۱- مفسّر، نظریه علمی خود را بر قرآن تحمیل کند؛ ۲- مفسِّر، آیات قرآنی را بر طبیعت و اسرار طبیعت و قواعد علوم انسانی جدید تطبیق کند؛ ۳- از علوم

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم روش تفسیری علمی- ادوار ۱۳۹۳/۱۰/۱۴   خلاصه جلسه گذشته بحث ما درباره روش تفسیری علمی بود، گفتیم بحث از روش تفسیری علمی از جهات مختلف مهم است. موضوع بحث از این روش تفسیری را در جلسه گذشته تنقیح کردیم و گفتیم منظور ما از تفسیر علمی [که در صدد بررسی دلایل مثبتین و منکرین این روش تفسیری هستیم] عبارت است از تفسیری که در آن به نوعی از علوم تجربی طبیعی و علوم انسانی جدید استفاده شود؛ به این معنی که یا از قوانین و قضایای این علوم در تفسیر قرآن استفاده شود و یا این قواعد و قوانین از قرآن استخراج شود، البته تطبیق قرآن بر بعضی از امور از محل بحث ما

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم روش تفسیری علمی (تنقیح موضوع بحث) ۱۳۹۳/۱۰/۷   تنقیح موضوع بحث در جلسه گذشته اجمالاً درباره جهات اهمیت بحث از روش تفسیری علمی و همچنین موضوع بحث مطالبی را عرض کردیم. آنچه امروز قصد داریم به آن بپردازیم اصطلاحات و اطلاقات متعدد تفسیر علمی است چون همان طور که اشاره کردیم مقصود کابران واژه روش تفسیر علمی یکسان نیست، این واژه را در لابلای کلمات و عبارات به معانی مختلف مشاهده می‏کنیم لذا آشنایی با این اصطلاح (روش تفسیری علمی) لازم است تا دقیقاً معلوم شود آنچه متعلق نفی و اثبات قرار می‏گیرد کدام معنا و کدام اصطلاح است. معانی تفسیر علمی معنای اول معنای اول این است که نظریه‏های علمی از قرآن استفاده

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم روش تفسیری علمی (اهمیت) ۱۳۹۳/۱۰/۰۷   روش تفسیریِ عِلمی یکی از بحثهایی که در ادامه بحث از روش‏های تفسیری مطرح می‏شود بحث از روش تفسیری علمی است. در آغاز بحث لازم است به نکاتی اشاره کنیم: وجوه اهمیت این بحث آن چه لازم است در آغاز بحث به آن اشاره شود این است که بحث از روش تفسیر علمی در شرائط کنونی یکی از مسائلی است که از چند جهت مهم است: جهت اول از یک جهت بعضی از مطالب عِلمی که در قرآن آمده به نوعی با بعضی از پدیده‏ها و کشفیات جدید بشری و قوانین به حسب ظاهر ناسازگار است و این دست‏مایه‏ای شده برای ملحدین و منکرین قرآن که ادعای تعارض

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم روش تفسیری اجتهادی  ۱۳۹۳/۰۹/۱۷   خلاصه جلسه گذشته ادله موافقین روش تفسیری اجتهادی و عقلی را ذکر و مورد بررسی قرار دادیم، به نظر می‏رسد اجمالاً این ادله می‏تواند مدعای قائلین به صحت روش تفسیری اجتهادی را اثبات کند. ادله مخالفین روش تفسیری اجتهادی دلیل اول: روایات الف) روایات عامه بعضی از روایات بر عدم جواز استفاده از عقل در مجموعه امور مربوط به دین که از جمله آنها تفسیر است، دلالت دارد؛ مثلاً در روایتی از امام سجاد (ع) وارد شده که: «ان دین الله لایصاب بالعقول»[۱]، این روایت یک روایت عام است که به طور کلی راه دسترسی به دین خدا از طریق عقل را مسدود کرده است، طبق این روایت دین

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم روش تفسیر اجتهادی ۱۳۹۳/۰۹/۱۶   خلاصه جلسه گذشته ما تا اینجا درباره روش تفسیری اجتهادی و عقلی مطالبی را عرض کردیم، نتیجه این شد که این دو روش فی‏الجمله منطبق بر هم بوده طبق بعضی از تعاریف و اصطلاحات متفاوت هم هستند. قرار بر این بود که ادله موافقان و مخالفان روش تفسیری عقلی و اجتهادی مورد بررسی قرار گیرد، البته ادله‏ای که ذکر می‏شود ناظر به تفاوتی که ما برای تفسیر عقلی و اجتهادی ذکر کردیم نیست بلکه این ادله تقریباً به صورت کلی ناظر به تفسیر اجتهادی است، یعنی آن معنای پذیرفته شده برای تفسیر اجتهادی که به نوعی منطبق بر تفسیر عقلیِ مصطلح است موضوع، موافقت و مخالفتِ موافقان و مخالفان