سایر دروس

جلسه دوم-اعتبار کتاب نوادرالحکمه

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم اعتبار کتاب نوادرالحکمه ۱۳۹۰/۰۷/۲۴   خلاصه جلسه گذشته بحث در روایات مستطرفات بود، عرض کردیم عمده اشکالی که در روایات این کتاب است این است که مرسله هستند چون ابن ادریس در هیچ یک از روایات منقول در مستطرفات سرائر طریق خودش را به اصول و کتب معروفه ذکر نکرده لذا از این جهت مشکله ارسال در روایات کتاب مستطرفات وجود دارد، عرض شد مسئله ارسال را به نوعی می­شود حل کرد به این بیان که بخشی از طرقی که تا کتب و اصول معروفه است از طریق شیخ طوسی است که آن بخش معین و معلوم است و بخشی که از ابن ادریس تا شیخ طوسی است و معلوم نیست با استفاده از

جلسه یکم-مستطرفات سرائر

جلسه ۱ – PDF جلسه یکم مستطرفات سرائر ۱۳۹۰/۰۷/۱۹ مروری بر مباحث گذشته بحث در سال گذشته حول اعتبار کتب اربعه بود، ما در مورد چهار کتاب تهذیب، استبصار، کافی و من لا یحضره الفقیه به تفصیل سخن گفتیم، کتب اربعه مهم­ترین جوامع روایی شیعه بوده که مورد بررسی قرار گرفتند و گفتیم روایات کتب اربعه صحیح هستند و بررسی سندی لازم ندارند، بعضی کتب روایی دیگر وجود دارند که آشنایی با آن­ها و مقدار اعتبار روایات مذکور در این کتب مهم است از جمله: مستطرفات سرائر، نوادر الحکمة، دعائم الاسلام، تفسیر علی بن ابراهیم قمی، کامل الزیارات، مصباح کفعمی، احتجاج، عوالی اللئالی و… که گاهی در استناداتی که به روایات می­شود به روایات موجود در این کتب استناد می­شود،

جلسه سی و نهم-انحاء روش‏های تفسیری- بررسی ادله رجحان روش تفسیری روایی

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم انحاء روش‏های تفسیری- بررسی ادله رجحان روش تفسیری روایی ۱۳۹۲/۰۳/۰۶ ادله رجحان روش تفسیری روایی در مورد روش تفسیری روایی بعضی مدعی شده‏اند تنها روش و نزدیک‏ترین روش و سالم‏تریم راه فهم قرآن، روش تفسیری روایی است، چند دلیل بر این مدعا اقامه شده: دلیل اول این روش (روش نقلی) یک روش قطعی است در حالی که روش‏های دیگر ظنی است، یعنی مثلاً اگر کسی با تدبر و تعقل و اجتهاد بخواهد به تفسیر آیات اقدام کند قابل اعتماد نیست چون مبتنی بر فهم و درک و ظن شخصی است در حالی که وقتی یک روایت معتبری از امام معصوم (ع) وارد شده چون صدور آن از ناحیه معصوم (ص) قطعی است

جلسه سی و هشتم-انحاء روش‏های تفسیری- تفسیر اثری

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم انحاء روش‏های تفسیری- تفسیر اثری ۱۳۹۲/۰۲/۳۰ الف) تفسیر اثری (نقلی) در این روش تفسیری عمدتاً بر نقل و اثر تکیه می‏شود، حال این اثر و نقل یا خود قرآن و آیات قرآنی است یا روایات وارد شده از پیامبر (ص) و ائمه معصومین (ع) و یا اقوال صحابه و تابعین، البته در اصطلاح، تفسیر نقلی یا تفسیر به مأثور بیشتر برای تفسیر قرآن به روایات بکار می‏رود و لذا در تقسیم بندی‏ها، روش تفسیریِ قرآن به قرآن در برابر روش تفسیری روایی یا اثری استعمال می‏شود اما به نظر دقیق چون این روش در مقابل روش عقلی، مبتنی بر نقل است و این نقل یا نقل خود قرآن است یا نقل کلمات

جلسه سی و هفتم-انحاء روش‏های تفسیری- روش تفسیری اهل بیت (ع)

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم انحاء روش‏های تفسیری- روش تفسیری اهل بیت (ع) ۱۳۹۲/۰۲/۲۸ خلاصه جلسه گذشته در بحث از روش‏های تفسیر مطالبی را بیان کردیم و سیر تطوّر تفسیر را با این نگاه که در بدو تدوین علم تفسیر بیشتر بر چه روش و اسلوبی در تفسیر تأکید می‏شد، بیان کردیم. محصَّل مطالب گذشته این شد که فی‏الجمله دو روش تفسیری عمده در دوران صحابه و تابعین شکل گرفته؛ یکی روش تفسیری نقلی و دیگری روش تفسیری اجتهادی یا عقلی که در آینده به توضیح بیشتر درباره این روش‏ها خواهیم پرداخت. روش اهل بیت (ع) در تفسیر اهل بیت (ع) از زمان امیرالمؤمنین (ع) تا دوران غیبت امام زمان (عج) از دید پیروان اهل بیت (ع)

جلسه سی و ششم-انحاء روش‏های تفسیری- آفت روش تفسیری عقلی

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم انحاء روش‏های تفسیری- آفت روش تفسیری عقلی ۱۳۹۲/۰۲/۲۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم دو آفت مهم، دو روش اصلی تفسیر در دوران صحابه و تابعین را که روش نقلی و عقلی بود، تهدید کرد و کم‏کم باعث شد مشکلاتی در این دو روش بوجود آید، آفت مربوط به روش تفسیری نقلی را در جلسه گذشته اشاره کردیم. آفت روش تفسیری عقلی و اجتهادی آفت عمده این روش تفسیری، تفسیر به رأی است، روش تفسیری اجتهادی فی نفسه روشی است که نه تنها هیچ منعی از آن نشده بلکه اگر غیر از این باشد ما نمی‏توانیم معارف قرآنی را از دریای معرفت قرآن استخراج کنیم، در روش تفسیری اجتهادی مسئله عمده این است

جلسه سی و پنجم-انحاء روش‏های تفسیری- آفات روش تفسیری نقلی

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم انحاء روش‏های تفسیری- آفات روش تفسیری نقلی ۱۳۹۲/۰۲/۱۶ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم با بررسی سیر تطوّر تفسیر از ابتدا و سپس در زمان صحابه و تابعین معلوم می‏شود در آن دوران دو روش عمده تفسیری شکل گرفت؛ یکی روش تفسیری نقلی و دیگری روش تفسیری اجتهادی، البته این دو روش در آغاز به صورت بسیط بود، بعد به مرور توسعه پیدا کرد و خود این دو روش به شعب مختلف تقسیم شدند لکن این دو روش تفسیری با آفت‏های مهمی مواجه بودند که به آنها اشاره می‏کنیم. آفات روش تفسیری نقلی ۱- ورود روایات مجعول و اسرائیلیات به دائره روایات تفسیری. ۲- توقف و جمود بر روایات و عدم ورود به

جلسه سی و چهارم-سیر اجمالی شکل‏گیری تفسیر- مکتب مدینه، مکه، عراق.

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم سیر اجمالی شکل‏گیری تفسیر- مکتب مدینه، مکه، عراق. ۱۳۹۲/۰۲/۰۹ خلاصه جلسه گذشته عرض شد در ابتدای امر هنوز روش‏های تفسیری تفکیک نشده و گرایش‏های تفسیری خود را نشان نداده بود، در زمان تابعین و پس از آن که تفسیر، جلوه خاصی پیدا کرد به اعتبار مراکزی که مفسرین و اهل تفسیر در آن اجتماع کردند سه مکتب تفسیری شکل گرفت که عبارت بودند از: مکتب مکه، مکتب مدینه و مکتب عراق. در این سه مکتب افرادی به عنوان افراد شاخص حضور داشتند، اساس شکل‏گیری این مکتب‏ها در واقع اجتماع کسانی بودند که پیرامون قرآن کار می‏کردند و به امر قرائت، کتابت و تفسیر قرآن اهتمام داشتند. مکتب مکه ابن عباس در رأس

جلسه سی و سوم-سیر اجمالی شکل‏گیری تفسیر

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم سیر اجمالی شکل‏گیری تفسیر ۱۳۹۲/۰۲/۰۷ ادامه بحث در مورد عصر تابعین به سیر تطور تفسیر در دوران صحابه و تابعین اشاره شد، ضمن اینکه ما به این مسئله اشاره کردیم عرض کردیم این مطلب از این جهت بیشتر مورد نظر است که مبنایی برای شکل‏گیری روش‏های تفسیری می‏باشد یعنی با دقت در اوضاع و احوال دوران صحابه و تابعین مشخص می‏شود که در ابتدای امر روش تفسیر چگونه بوده و به مرور دچار چه تحولاتی شده و چه روش‏های جدیدی برای تفسیر پدید آمده، محصل آنچه گفتیم این شد که در دوران صحابه عمده‏ترین روش برای تفسیر روش نقلی بود، یعنی به استناد روایاتی که از پیامبر اکرم (ص) در مورد آیات

جلسه سی و دوم-سیر اجمالی شکل‏گیری تفسیر

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم سیر اجمالی شکل‏گیری تفسیر ۱۳۹۲/۰۲/۰۲ ادامه در مورد عصر صحابه در بحث از روش‏های تفسیری قرآن گفته شد مقدمتاً مناسب است پیرامون آغاز تفسیر و سیر اجمالی شکل‏گیری و تدوین تفسیر مطالبی گفته شود، چون پایه و اساس یک روش تفسیری در همان دوران مختص خودش بوده لذا تطورات و ادوار مختلف تفسیر قهراً در شکل‏گیری مکاتب و روش‏های تفسیری اثر دارد، عرض کردیم در اصل خود پیامبر اکرم (ص) بر طبق روایاتی که از ایشان باقی مانده آیات را تفسیر کرده‏اند اگر چه ما گفتیم همه قرآن توسط پیامبر (ص) تفسیر شده ولی به ما نرسیده، امیرالمؤمنین (ع) از کسانی است که بعد از پیامبر (ص) به عنوان صدر المفسرین مطرح