وضع

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم معانی حرفیه – مسلک سوم- نظریه محقق اصفهانی ۱۳۹۱/۱۱/۰۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکالاتی بود که به محقق نائینی در باب معانی حرفیه وارد است، عرض کردیم ایشان در بیان فرق بین معانی حرفیه و معانی اسمیه می‏گوید معانی حرفیه ایجادی و معانی اسمیه اخطاری است. توضیح این کلام به همراه تشبیهاتی که ایشان داشتند و مؤید روایی ذکر شد. چند اشکال به بیان ایشان وارد است که سه اشکال را در جلسه گذشته عرض کردیم. اشکال چهارم این اشکال در مورد مطلبی است که ایشان در تشبیه معانی حرفیه به باب الفاظ و معانی ایراد کردند. ایشان فرمود همان طور که در نسبت بین الفاظ و معانی با استعمال

جلسه ۶۱ – PDF جلسه شصت و یکم معانی حرفیه – مسلک سوم- بررسی کلام محقق نائینی ۱۳۹۱/۱۱/۰۸   بحث در اشکالاتی بود که بر نظریه محقق نائینی پیرامون معانی حرفیه وارد است، اشکال اول را عرض کردیم و گفتیم ما نمی‏توانیم قائل شویم به اینکه معانی حرفیه ایجادیه و معانی اسمیه اخطاریه می‏باشند. اشکال دوم اگر معنای حرفی ایجادی باشد لازمه‏اش آن است که در جملات خبریه‏ای که یک حرفی استعمال شده همانند معانی انشائیه قابل صدق و کذب نباشد. توضیح مطلب فرق جمله خبریه و جمله انشائیه در قابلیت و عدم قابلیت صدق و کذب است، مشهور این است که خبر چیزی است که قابلیت صدق و کذب دارد یعنی یک واقعیتی در عالم واقع وجود دارد که

جلسه ۶۰ – PDF جلسه شصت معانی حرفیه – مسلک سوم- بررسی کلام محقق نائینی ۱۳۹۱/۱۱/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث پیرامون مسلک سوم در باب معانی حرفیه بود، در مسلک سوم بر تفاوت و تباین ذاتی ماهوی معانی حرفیه و اسمیه تأکید شده اما در تبیین این اختلاف، آراء و انظار مختلفی ارائه شده است. نظریه صاحب حاشیه نقل و مورد اشکال قرار گرفت. نظریه دوم نظریه محقق نائینی است، محصل فرمایش مرحوم نائینی این شد که ایشان با بیان مقدمه‏ای در مورد انحاء وجودات در خارج و همچنین در عالم مفاهیم فرمود بعضی از مفاهیم مثل اسماء در ذهن به صورت مستقل و بدون نیاز به غیر تقرر پیدا می‏کنند لکن برخی دیگر از مفاهیم مانند حروف برای

جلسه ۵۹ – PDF جلسه پنجاه و نهم معانی حرفیه – مسلک سوم- کلام محقق نائینی ۱۳۹۱/۱۱/۰۴   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره نظریه دوم از مسلک سوم بود، محقق نائینی فرق بین معانی اسمیه و معانی حرفیه را در ایجادی بودن معانی حرفیه و اخطاری بودن معانی اسمیه دانستند. ایشان ابتدائاً مقدمه‏ای بیان کردند که محصل آن این است که همان گونه که در خارج وجودات بر دو قسم‏اند؛ یک قسم جواهرند که محتاج موضوع و محل نیستند و یک قسم اعراض‏اند که برای تحقق محتاج موضوع و محل می‏باشند، همچنین در عالم مفاهیم هم مفاهیم بر دو دسته‏اند؛ برخی مفاهیم برای تقرر ذهنی به چیز دیگری نیاز ندارند اما برخی دیگر برای تقرر و تحقق محتاج چیز دیگری

جلسه ۵۸ – PDF جلسه پنجاه و هشتم معانی حرفیه – مسلک سوم- کلام صاحب حاشیه ۱۳۹۱/۱۱/۰۳   نتیجه بحث تا اینجا این شد که مسلک اول و مسلک دوم در باب معانی حرفیه باطل است. مسلک اول این بود که حروف برای هیچ معنایی وضع نشده‏اند بلکه حال آنها حال علامات اعراب است. مسلک دوم هم این بود که حروف و اسماء ذاتاً و حقیقتاً یکی هستند و تنها به حسب لحاظ با هم متفاوتند که هر دو مسلک مورد مناقشه قرار گرفت و رد شد. مسلک سوم اینکه معنای حرفی و معنای اسمی متباین بالذات می‏باشند، یعنی هر یک از اسم و حرف برای یک معنی وضع شده‏اند و موضوع‏له در آنها ماهیتاً متفاوت است. کسانی که قائل

جلسه ۵۷ – PDF جلسه پنجاه و هفتم معانی حرفیه – بررسی مسلک دوم (بقیه اشکالات) ۱۳۹۱/۱۱/۰۲   خلاصه جلسه گذشته بحث در مسلک دوم در باب معانی حرفیه بود، عرض کردیم مرحوم آخوند معتقد است اسماء و حروف ذاتاً و حقیقتاً متحدند و در مراحل سه‏گانه وضع، موضوع‏له و مستعمل‏فیه، هر دو یکسانند لکن فرق آنها به لحاظ آلیت و استقلالیت است. اشکالاتی به این مسلک وارد شده که ما تا اینجا دو اشکال را ذکر کردیم؛ یکی اشکال محقق اصفهانی و دوم اشکال محقق خویی بود که معلوم شد هیچ یک از این دو اشکال به مرحوم آخوند وارد نیست. اشکالات دیگری هم به نظریه مرحوم آخوند وارد است که به نظر می‏رسد قابل جواب نباشد و به

جلسه ۵۶ – PDF جلسه پنجاه و ششم معانی حرفیه – بررسی مسلک دوم (اشکال دوم) ۱۳۹۱/۱۰/۳۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در بررسی مسلک دوم؛ یعنی مسلک مرحوم آخوند درباره معانی حرفیه بود، عرض شد مرحوم آخوند کلامشان متضمن دو بخش است، بخش اول، اشکال به مشهور بود که موضوع‏له حروف را خاص می‏دانند و بین معنای حرفی و معنای اسمی تفاوت قائل‏اند، بخش دوم، اصل مدعای ایشان است که می‏فرماید: فرقی بین معنای حرفی و معنای اسمی وجود ندارد نه در مقام وضع، نه در موضوع‏له و نه در مستعمل‏فیه و فقط فرق بین این دو مربوط به لحاظ آلیت و استقلالیت است و این لحاظ هم خارج از دائره موضوع‏له است. عرض کردیم نسبت به هر دو

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم معانی حرفیه – بررسی مسلک دوم (اشکال اول) ۱۳۹۱/۱۰/۰۷   خلاصه جلسه گذشته مسلک دوم؛ یعنی مسلک مرحوم آخوند درباره معنای حرفی ذکر شد. ملخّص این مسلک این است که معنای اسماء و حروف یکی است، یعنی در هر دو موضوع‏له عام یا به تعبیر دیگر کلی طبیعی است و مستعمل‏فیه هم در هر دو عام است لکن یک فرقی بین معنای حرفی و معنای اسمی وجود دارد که آن هم به لحاظ آلیت و استقلالیت مربوط می‏شود که لحاظ در معنای حرفی آلی است ولی در معنای اسمی استقلالی است؛ به عبارت دیگر فرق بین معنای اسمی و معنای حرفی در واقع مانند فرق بین جوهر و عرض است، عرض در

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم معانی حرفیه – مسلک دوم ۱۳۹۱/۱۰/۲۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد مسالک مختلف درباره معنای حرفی بود، مسلک اول در معنای حرفی این بود که اساساً حروف برای هیچ معنایی وضع نشده‏اند و همانند حالات اعراب می‏باشند، اشکالات این مبنا بیان شد و این نظریه کنار گذاشته شد. مسلک دوم که مختار مرحوم آخوند است این بود که معنای حروف مانند معنای اسماء، عام و مطلق است؛ یعنی وضع عام و موضوع‏له عام و مستعمل‏فیه هم عام است. کلام مرحوم آخوند دو بخش داشت؛ بخش اول در واقع ایراد اشکال به مشهور بود، ایشان نسبت به مشهور که معتقدند وضع در حروف عام و موضوع‏له خاص است اشکال کردند که

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم معانی حرفیه- مسلک دوم ۱۳۹۱/۱۰/۱۱   خلاصه جلسه گذشته عرض شد مرحوم آخوند به مشهور که وضع حروف را از قبیل وضع عام و موضوع‏له خاص می‏دانند اشکال دارند. ایشان فرمودند منظور از این خاص جزئی است و جزئیت مساوق با وجود است و وجود هم یا وجود ذهنی است و یا وجود خارجی، اگر مراد وجود خارجی باشد مبتلا به یک اشکال است که آن را در جلسه گذشته عرض کردیم. اشکالات احتمال دوم اگر منظور از خاص جزئی ذهنی باشد مبتلا به سه اشکال است، یعنی اگر فرض کنیم واضع وقتی می‏خواسته لفظ «مِن» را برای معنایی وضع کند مفهوم کلی ابتداء را تصور کرده و لفظ را برای ابتدائی