خارج اصول

جلسه ۵۷ – PDF جلسه پنجاه و هفتم ترتب – کلام صاحب منتقی الاصول در تصحیح ترتب (توجیه کلام محقق نایینی) ۱۳۹۷/۱۰/۱۹   خلاصه جلسه گذشته گفته شد غیر از محقق نایینی بعضی از اعاظم و بزرگان نیز برای تصحیح ترتب تصویرهایی ارائه دادند. یکی از کسانی که در صدد تصحیح ترتب به طریقی غیر از طریق محقق نایینی بر آمده محقق اصفهانی است. در جلسه قبل بیان ایشان در تصحیح ترتب را ذکر کردیم. خلاصه بیان محقق اصفهانی این شد که در هر دو امر مقتضی تأثیر این که متعلق خودشان را به فعلیت برسانند موجود است و هر دو امر، فی زمان واحد این اقتضاء را دارند. لکن وقتی یکی از دو امر اهم است و دیگری مهم،

جلسه ۵۶ – PDF جلسه پنجاه و ششم ترتب – کلام محقق اصفهانی در تصحیح ترتب و فرق آن با نظر محقق نائینی ۱۳۹۷/۱۰/۱۸   کلام محقق اصفهانی در تصحیح ترتب یکی از راههایی که برای تصحیح ترتب ذکر شده، راهی است که محقق اصفهانی در این مقام بیان کرده اند. ابتدا تصویر محقق اصفهانی از ترتب را ذکر می کنیم و بعد تفاوت آن را با تصویر محقق نایینی بیان خواهیم کرد. محقق اصفهانی می گوید: به طور کلی نسبت امر با متعلق خودش، نسبت مقتضی و مقتضا است. یعنی امر نسبت به متعلق خود جنبه اقتضاء دارد، لکن اگر بین متعلق دو امر تنافی باشد، طبیعتا هیچ یک از این دو نمی توانند مقتضی تأثیر داشته باشند و

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم ترتب – جمع بندی بحث ترتب تاکنون ۱۳۹۷/۱۰/۱۷   جمع بندی بحث ترتب تا کنون تقریبا تمام مطالب محقق نایینی در مسئله ترتب را به همراه اشکالاتی که به مطالب ایشان وارد شده، بیان کردیم. با توجه به این که بعضی از دوستان تقاضا کردند، به نظر می رسد لازم باشد یک مرور کلی بر مباحث ترتب تا کنون داشته باشیم تا بعد از بحث های مفصل انجام شده معلوم شود که اکنون کجای مسیر هستیم و مقصد ما کجاست؟ علت ورود به بحث ترتب اساسا چه شد که وارد بحث ترتب شدیم؟ در چه مسئله ای بودیم که عنوان ترتب پیش آمد؟ اصل بحث ما در این بود که آیا امر

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم ترتب – بررسی مقدمه پنجم: اشکال پنجم (اشکال به فرع اول از فروع سه گانه) ۱۳۹۷/۱۰/۱۶    اشکال پنجم  فرع اول از فروع سه گانه اشکال پنجم به محقق نایینی به یکی از فروع سه گانه ای بر می گردد که ایشان درباره آن ها فرمودند: فتوا در این فروع جز با التزام به نظریه ترتب ممکن نیست. ایشان چند فرع را به عنوان مثال بیان کردند و البته فرمودند: موارد بسیاری وجود دارد که فتاوای فقها در آن ها؛ جز بر اساس نظریه ترتب قابل حل نخواهد بود. سپس ایشان سه فرع بیان کردند. یک فرع این بود که اگر فرض کنیم اقامه بر مسافر از اول طلوع فجر تا ظهر

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم ترتب – بررسی مقدمه پنجم ( اشکال دوم و سوم و چهارم) ۱۳۹۷/۱۰/۱۵    اشکال دوم  اشکال دوم به مطالب محقق نایینی در مقدمه پنجم از ناحیه امام خمینی مطرح شده است و به پاسخی که محقق نایینی در جواب از اشکال اول از اشکالات سه گانه مطرح کردند مربوط می شود. محقق نایینی فرمودند: نظریه ترتب مستلزم جمع بین ضدین نیست، زیرا طلب جمع بین ضدین تنها در صورتی  پیش می آید که دو مطلوب داشته باشیم، به نحوی که اگر بر فرض محال، مکلف امکان جمع بین آن ها را داشت «لکان کل منهما مطلوبا و یقع محبوبا». زیرا مکلف نمی تواند دو کار را با هم انجام دهد، ولی

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم ترتب – بررسی مقدمه پنجم ( اشکال اول امام خمینی – بررسی احتمال دوم و سوم) ۱۳۹۷/۱۰/۱۲   خلاصه جلسه گذشته در اشکال به مقدمه پنجم، امام خمینی فرمودند: شرط در خطاب مهم از سه حال و احتمال خارج نیست. احتمال اول که شرط، عصیان خارجی باشد گذشت و اشکال آن نیز بیان شد و معلوم شد اگر منظور از شرط، عصیان خارجی یا چیزی مساوق آن باشد، نتیجه اش این است که اجتماع دو خطاب پیش نمی آید. هنگامی که خطاب اهم فعلی است، خطاب مهم فعلیت ندارد و هنگامی که خطاب مهم فعلی است خطاب اهم فعلیت ندارد. احتمال دوم  شرط، تلبس به عصیان باشد. منظور از تلبس به عصیان

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم ترتب – بررسی مقدمه پنجم – اشکال اول (امام خمینی) ۱۳۹۷/۱۰/۱۲   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم نسبت به مقدمه پنجم اشکالاتی مطرح شده است.  اشکال اول (امام خمینی)  از جمله اشکالی که امام خمینی در مورد مقدمه پنجم محقق نایینی بیان کرده اند. امام خمینی فرمودند: ترتب مستلزم جمع بین ضدین نیست، ولی مسئله این است که ملاک این که دو خطاب، مقتضی جمع نیستند چیست؟ یعنی اشکال در ملاک و مناط عدم اقتضاء نسبت به جمع بین ضدین است. بر این اساس ایشان ابتدائا همه عناوینی که ممکن است به عنوان شرط در خطاب مهم مطرح شود را تحت سه عنوان قرار دادند. احتمالات سه گانه در مورد شرط خطاب

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاه ترتب – ادامه مقدمه پنجم: پاسخ محقق نایینی به اشکال سوم ۱۳۹۷/۱۰/۱۰   خلاصه جلسه گذشته محقق نایینی در پایان مقدمه پنجم بحث ترتب، سه اشکال این نظریه را مطرح می کنند و پاسخ می دهند. دو اشکال و پاسخ آن ها در جلسات قبل ذکر شد. اشکال سومی که توسط ایشان بیان شد این بود که اثباتا دلیلی بر نظریه ترتب نداریم. اگر از همه اشکالاتی که مربوط به مقام ثبوت است صرف نظر کنیم و ترتب را ممکن بدانیم (یعنی نه آن را مستلزم طلب جمع بین ضدین بدانیم و نه اشکالات دیگر را بپذیریم) اما برای پذیرفته شدن ترتب نیاز به دلیلی شرعی داریم. یعنی اثباتا باید دلیل داشته باشیم که

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم ترتب – ادامه مقدمه پنجم: اشکالات سه گانه (پاسخ اشکال دوم – اشکال سوم) ۱۳۹۷/۱۰/۰۹   خلاصه جلسه گذشته آخرین بخش مقدمه پنجم، سه اشکال است که محقق نایینی آن ها را طرح کرده و پاسخ داده است. اشکال اول و پاسخ آن در جلسه قبل بیان شد. اشکال دوم نیز این بود که اگر خطاب بخواهد مولوی شرعی باشد، تنها در صورتی ممکن است که داعویت و باعثیت به سوی فعل داشته باشد و تحریک کننده مکلف باشد و این جز با استتباع عقاب و ثواب حاصل نمی شود. اما این دو خطاب که به نحو ترتب تصویر شده اند، در صورت مخالفت یا دو عقاب را به دنبال دارند یا

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم ترتب – ادامه مقدمه پنجم: اشکالات سه گانه (اشکال اول و دوم) ۱۳۹۷/۱۰/۰۸   خلاصه جلسه گذشته محقق نایینی بعد از ذکر تقسیمات چهارگانه، هم جمع را معنا کردند و هم طرق ایجاب جمع بین ضدین و هم ادله عدم تحقق جمع بین ضدین در خطاب ترتبی را ذکر کردند. ایشان سپس سه دلیل بر این که طبق نظریه ترتب جمع بین ضدین پیش نمی آید و طلب الجمع بین الضدین محقق نمی شود ارائه نمودند. دلیل اول این بود که اگربخواهد در ترتب جمع بین ضدین شود، لازمه اش اجتماع نقیضین است که محال است. دلیل دوم این بود که لازمه جمع بین ضدین در ترتب، خلف است که محال است.