خارج اصول

جلسه ۶۹ – PDF جلسه شصت و نهم فور و تراخی_ بقاء و عدم بقاء تکلیف بعد از به تاخیر انداختن مکلف ۱۳۹۴/۱۱/۲۶ خلاصه جلسه گذشته تاکنون مشخص شد که از نظر لغت و وضع لغوی فوریت یا تراخی در معنای صیغه امر وجود ندارد. یعنی فور و تراخی نه از ماده امر قابل استفاده است نه از هیئت امر و نه مجموع آن. قبلا بیان شد که معنای لغوی و عرفی صیغه امر عبارت است از وجوب، که  تقیید به فوریت و  تراخی از آن استفاده نمی شود و همانطور که بیان شد، حکم عقل نیز این دلالت را ندارد. پس در اوامر عرفی و عقلایی چیزی که دلالت بر تقیید امر به فوریت یا تراخی کند وجود ندارد.

جلسه ۶۸ – PDF جلسه شصت و هشتم فور و تراخی_ادله قائلین به فوریت: بررسی دلیل دوم (آیات) ۱۳۹۴/۱۱/۲۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در استدلال به آیات برای اثبات دلالت صیغه امر بر فوریت بود تا اینجا چند اشکال نسبت به دلیل دوم بر اثبات فوریت بیان شد. اشکالات دیگری هم مطرح شده است. اشکال چهارم  آیه «و سارعوا الی مغفرة من ربکم» دلالت بر عموم ندارد. زیرا مستدل در مقام استدلال به آیه گفت:«مغفرة» نکره است و نکره افاده عموم می کند. «سارعوا الی مغفرة» هر چند تفسیر به «سارعوا الی سبب مغفره» شد ولی چون برای مغفرت یک معنای عامی در نظر گرفته شد، گفتند: شامل اطاعت اوامر الهی نیز می گردد و با این بیان آیه را

جلسه ۶۷ – PDF جلسه شصت و هفتم فور و تراخی_ ادله قائلین به فوریت : بررسی دلیل دوم( آیات) ۱۳۹۶/۱۱/۲۴ خلاصه جلسه گذشته برای دلالت صیغه امر بر فوریت به دو آیه استدلال شده یکی آیه« وَ سارِعُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ‏ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ»  و دیگری آیه«فاستبقوا الخیرات»  که تقریب استدلال به این آیات بیان شد. اشکالاتی به استدلال به این آیات شده که بعضی از این اشکالات مشترکا بر دو آیه وارد است و برخی به طور خاص بر هر یک از این آیات وارد است بررسی دلیل دوم اشکال اول  مستدل ادعا کرده از آنجا که مغفرت فعل خداوند است لذا سرعت گرفتن بشر به سوی فعل خداوند معنا ندارد. بر این اساس

جلسه ۶۶ – PDF جلسه شصت و ششم فور و تراخی_ ادله قائلین به فوریت : آیات ۱۳۹۴/۱۱/۲۰ دلیل دوم: آیات آیه اول «وَ سارِعُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ‏ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ»   تقریب استدلال: در این آیه شریفه کلمه «سارعوا» صیغه امر و دال بر وجوب است. در ادامه آیه شریفه «الی مغفرة من ربکم» آمده پس خداوند امر به سرعت بخشیدن در طلب مغفرت کرده است. یعنی دستور به سرعت دادن و فوریت اتیان به واجبات داده شده است. توضیح ذلک: از طرفی سارعوا به معنای سرعت بخشیدن و شتاب کردن می باشد و از طرف دیگر مغفرت به معنای بخشش و غفران است که از افعال خداوند است. لذا این که در آیه شریفه

جلسه ۶۵ – PDF جلسه شصت و پنجم فور و تراخی_ ادله قائلین به فوریت : دلیل عقلی و بررسی آن ۱۳۹۴/۱۱/۱۹ ادله قائلین به فوریت بعداز مشخص شدن موضوع بحث و تنقیح محل نزاع در باب دلالت صیغه امر در فور یا تراخی نوبت به بحث از ادله اقوالی می رسد که در ما نحن فیه وجود دارد. قائلین به فوریت به حکم عقلی و آیات و روایات تمسک کرده اند. دلیل اول: حکم عقل اصل این دلیل عقلی، مبتنی بر یک مسأله ای است که خود آن مسأله محل اختلاف است. سابقاً بیان شد در این که آیا اسباب و علل شرعیه همانند اسباب و علل تکوینیه هستند یا خیر اختلاف است. بعضی معتقدند علت و معلول رابطه

جلسه ۶۴ – PDF جلسه شصت و چهارم فور و تراخی- تنقیح محل نزاع ۱۳۹۴/۱۱/۱۸ خلاصه جلسه گذشته بیان شد که منظور از دلالت صیغه امر بر فور یا تراخی این است که صیغه امر مجرداً عن القرینة دلالت بر فوریت در اتیان به واجب می کند یا جواز تأخیر از آن استفاده می شود که اقوال مختلفی در این رابطه بیان شده است. تنقیح محل نزاع برای روشن شدن محل نزاع چند نکته بیان می شود: نکته اول در مسئله مره و تکرار بیان شد که آیا مره و تکرار از هیئت استفاده می شود یا از ماده یا هر دو؟ بعضی معتقد بودند که مره یا تکرار از ماده امر استفاده می شود، بعضی قائل بودند مره یا

جلسه ۶۳ – PDF جلسه شصت و سوم فور و تراخی- مقام اول: مقام ثبوت ۱۳۹۴/۱۱/۱۷ فور و تراخی فور و تراخی در دو مقام باید مورد بررسی قرار بگیرد؛ مقام اول مقام ثبوتی و مقام دوم  مقام اثباتی است. منظور از مقام ثبوت این است که به حسب واقع اقسام واجبات بیان شود و بررسی شود که  واجبات فی نفسه از حیث جوازِ تاخیر در اتیان یا فوریت اتیان بر چند قسم می باشند. یعنی آیا واجبات می توانند موخراً اتیان شوند و اینکه آیا همه واجبات این خصوصیت را دارند یا اینکه بعضی از واجبات نمی توانند به تاخیر انداخته شوند یا اساسا الزاما بعضی از واجبات باید مقدم شوند و تاخیرشان جایز نیست و بعضی تاخیرشان جایز

جلسه ۶۲ – PDF جلسه شصت و دوم مره و تکرار-تنبیه: منشاء دلالت امر بر وجود الطبیعه ۱۳۹۴/۱۱/۱۴ خلاصه جلسه گذشته بیان شد که مرحوم صاحب فصول دلیلی اقامه کردند مبنی بر اینکه مره و تکرار نمی تواند به معنای فرد یا افراد باشد. این دلیل از سوی محقق خراسانی مورد اشکال قرار گرفت. اشکال محقق خراسانی را مورد بررسی قرار دادیم و بیان کردیم که اشکال ایشان به صاحب فصول وارد نیست؛ هر چند اصل فرمایش محقق خراسانی صحیح است و قبول داریم منظور از اینکه گفته می شود اوامر به طبایع متعلق است، نفس الماهیة نیست بلکه مقصود وجود طبیعت است و کسانی که می گویند: اوامر به افراد متعلق می شود مقصودشان وجود الطبیعة به ضمیمه عوارض

جلسه ۶۱ – PDF جلسه شصت و یکم مره و تکرار-مطلب دوم: معنای مره و تکرار ۱۳۹۴/۱۲/۱۳ خلاصه جلسه گذشته بیان شد که به طور کلی در معنای مرة و تکرار دو احتمال وجود دارد: یکی اینکه مرة و تکرار به معنای فرد و افراد باشد و دیگر اینکه به معنای دفعه و دفعات باشد. صاحب فصول فرمودند: اساسا مرة و تکرار نمی تواند به معنای فرد و افراد باشد. زیرا لازمه این احتمال این است که، این مساله تابعی از بحث تعلق امر به طبایع و افراد باشد در حالیکه ظاهر کلام اصولیین این است که این دو مسئله مستقل از هم بوده و وابسته به هم نیستند. بر همین اساس صاحب فصول نتیجه گرفت مره و تکرار نمی

جلسه ۶۰ – PDF جلسه شصت مره و تکرار-مطلب دوم: معنای مره و تکرار ۱۳۹۴/۱۱/۱۲ مطلب دوم: معنای مره و تکرار در ابتدای بحث مره و تکرار بیان شد که پیرامون دو مطلب بحث می کنیم. یکی تنقیح محل نزاع که به تفصیل در مورد آن بحث شد و یکی درباره معنای مرة و تکرار که اگر بررسی می کنیم صیغه امر دلالت بر مرة دارد یا دلالت برتکرار یا هیچ کدام، معنای مره و تکرار چیست؟ دو احتمال در مطلب دوم دو احتمال وجود دارد که باید بررسی کنیم که آیا یکی از دو احتمال را باید قبول کرد یا اساسا هر دو احتمال قابل پذیرش است. احتمال اول: مرة به معنای فرد و تکرار به معنای افراد باشد؛