دروس خارج

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم مقام سوم: بحث در موارد استثناء- المال الموصی به – صدقه ۱۳۹۴/۱۰/۲۹         از مواردی که مورد اختلاف واقع شده از حیث تعلق خمس، سه مورد دیگر باقی مانده که این سه مورد را باید مورد بررسی قرار دهیم. مورد ششم: المال الموصی به مورد ششم، مال موصی به است مثلاً اگر کسی وصیت کند مالی را به دیگری بدهند، از حیث اینکه خمس به آن تعلق می‎گیرد یا نه مورد اختلاف واقع شده است؛ مقدمتاً لازم است اشاره کنیم که مال موصی به بر دو قسم است: گاهی کسی وصیت می‎کند که بعد از فوتش چیزی را به کسی بدهند؛ گاهی به این شکل است که وصیت می‎کند

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاه مقام سوم: بحث در موارد استثناء- وقف عام- نذر ۱۳۹۴/۱۰/۲۷         خلاصه جلسه گذشته تا به اینجا درباره چند مورد از مواردی که در استثناء آنها از تعلق خمس در این مقام بحث شده، گفتگو کردیم؛ تکلیف هدیه و ارث و عوض الخلع و صداق و نیز وقف خاص معلوم شد. به مناسبت بحث از وقف خاص خوب است اشاره‎ای هم  به حاصل وقف عام داشته باشیم مورد چهارم: وقف عام در وقف عام، موقوف علیه اشخاص نیستند بلکه عناوین کلیه‎اند مثلاً باغ یا زمینی را وقف می‌کند که درآمد و نماء آن صرف طلاب علوم دینی شود. موقوف علیه در این مثال یک عنوان کلی است یعنی طلاب علوم دینی،

جلسه ۴۹ – PDF جلسه چهل و نهم مقام سوم: بحث در موارد استثناء- عوض خلع، وقف خاص ۱۳۹۴/۱۰/۲۶         لحظات سخت آدمی مروری بر مباحث گذشته بحث در موارد استثناء خمس در امر خامس بود؛ ما ضابطه کلی در این رابطه را ذکر کردیم. اقوالی که در مقام ثانی مورد بحث قرار گرفت عمدتاً پیرامون همین مسئله بود اینکه آیا خصوص ارباح مکاسب مورد نظر است یا فوائد اختیاری، دون القهری و یا مطلق فوائد. ادله و اقوال مورد بررسی قرار گرفت و مختار ما در آن مقام معلوم شد که خمس به مطلق فائده تعلق می‎گیرد لکن نسبت به این موارد بخصوصه عرض کردیم چون مورد بحث واقع شده، مناسب است که ما هم این

جلسه ۴۸ – PDF جلسه چهل و هشتم بحث در موارد استثناء- نظر مختار در مورد صداق- بررسی دو تفصیل در مسئله ۱۳۹۴/۱۰/۲۳         نتیجه بحث ادله عدم خمس در صداق تماماً مورد بررسی قرار گرفت و نسبت به همه آنها اشکال شد؛ نتیجه بحث این شد که هیچ یک از این ادله وافی به مقصود نبوده و نمی‌توانند عدم وجوب خمس در صداق را اثبات کنند. بنابراین مقتضی برای شمول ادله خمس نسبت به مهریه و صداق موجود است و مانعی هم در برابر آن نیست، لذا وجهی برای استثناء مهریه از موضوع خمس در این مقام نیست. این مسئله خصوصاً با ملاحظه مبنای مختار در مقام دوم واضحتر و روشنتر می‌شود؛ چون ما در مقام

جلسه ۴۷ – PDF جلسه چهل و هفتم مقام سوم: موارد استثناء- بررسی ادله عدم خمس در صداق ۱۳۹۴/۱۰/۲۲         خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد صداق بود از این جهت که آیا خمس به صداق تعلق می‎گیرد یا خیر؛ عرض کردیم شهرت قویه بر عدم وجوب خمس در مهریه تحقق دارد. چند دلیل بر این ادعا و قول اقامه شده؛ دلیل اول این بود که بر مهریه و صداق عنوان غنیمت و فائده صدق نمی‎کند لذا مشمول ادله خمس نیست (با توضیحاتی که ذکر شد). گفتیم دو اشکال به این دلیل شده است. اشکال اول این بود که اساساً صداق عوض البُضع نیست بلکه مالیت ندارد در استدلال آمده بود که مهریه عوض البُضع است و

جلسه ۴۶ – PDF جلسه چهل و ششم مقام سوم: بحث در موارد استثناء ۱۳۹۴/۱۰/۲۲         مقام سوم: بحث در موارد استثناء بحث در مقام سوم یعنی  بحث از موارد استثناء از وجوب خمس در مانحن فیه بود؛ در مواردی اختلاف شده مثل صداق، عوض الخلع و امثال اینها که ما یک به یک این موارد را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم تا معلوم شود آیا استثناء اینها از وجوب خمس صحیح است یا نه. مورد اول: صداق اولین مورد صداق و مهریه است؛ مشهور بین اصحاب این است که خمس در مهریه و صداق واجب نیست. حتی ابوالصلاح حلبی که در ارث و هبه قائل به وجوب خمس بوده، در مورد صداق چیزی نفرموده است.

جلسه ۴۵ – PDF جلسه چهل و پنجم مقام دوم: موضوع خمس در مانحن فیه- بررسی معنای ارث غیر محتسب ۱۳۹۴/۱۰/۲۱         بررسی معنای ارث غیر محتسب قبل از شروع بحث در مقام ثالث، یک مطلبی باقی مانده که به آن اشاره می‌کنیم؛ در مطالبی که پیرامون تعلق خمس به ارث گفتیم، عرض شد ارث بر دو قسم است؛ ارث محتسب و ارث غیر محتسب، اجمالا مقصود از ارث غیر محتسب را توضیح دادیم، اما یک عبارتی مرحوم سید در تفسیر میراثی که لا یحتسب می‌باشد، دارند. باید ببینیم این تفسیر درست است یا نه و نهایتاً ملاک در ارث غیر محتسب چیست. نظر مرحوم سید در مورد ارث غیر محتسب ایشان در قالب یک مثال فرمودند:

جلسه ۴۴ – PDF جسه چهل و چهارم موضوع خمس در مانحن فیه- بررسی دو شبهه پیرامون تعلق خمس به ارث ۱۳۹۴/۱۰/۲۰         خلاصه جلسه گذشته در مسئله تعلق خمس به ارث عرض کردیم ادله مقتضی ثبوت خمس در ارث است و دلائلی که بر عدم خمس در مطلق ارث و عدم خمس در خصوص ارث محتسَب اقامه شده، همه محل اشکال است لکن بعضی از دوستان شبهاتی را مطرح کردند دو شبهه است که در لا‎به‎لای سؤالاتی که پرسیدند مطرح شده: شبهه اول اینکه اخبار و روایات متعرض این مسئله نشده‎اند یعنی در روایات به هیچ وجه بحث از تعلق خمس به ارث مطرح نشده. شبهه هم عدم تعرض فقها و عدم فتوا به ثبوت خمس

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم مقام دوم: موضوع خمس در مانحن فیه- بررسی تفصیلات ۱۳۹۴/۱۰/۱۷         خلاصه جلسه گذشته در بحث از تفصیل بین میراث محتسب و غیر محتسب عرض کردیم ادله‎ای بر این تفصیل اقامه شده است، چهار دلیل را دیروز ذکر کرده و مورد بررسی قرار دادیم؛ دو دلیل دیگر باقی مانده که آن را هم باید بررسی کنیم تا این بحث تمام شود. نکته‎ای که لازم به ذکر است این است که، عمده ادله‎ای که دیروز بیان شد بر عدم خمس در مطلق ارث اقامه شده است؛ مانند دلیل دوم و دلیل سوم. این دو دلیل در واقع یک ضلع تفصیل را اثبات می‎کردند، یعنی اثبات می‎کردند که در ارث محتسب

جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم مقام دوم: موضوع خمس در مانحن فیه-بررسی تفصیلات ۱۳۹۴/۱۰/۱۶         عرض کردیم تفصیلاتی در این مقام مطرح شده یا قابل طرح است که باید مورد بررسی قرار بگیرد؛ تفصیل اول یعنی تفصیل بین جائزه خطیره و جائزه غیر خطیره مورد بحث واقع شد. تفصیل دوم: تفصیل در ارث بین محتسب و غیر محتسب تفصیل دوم که قائل هم دارد تفصیل در ارث بین مایحتسب منه و ما لا یحتسب منه است. باید ببینیم دلیل این تفصیل چیست و آیا دلیل قائلین به تفصیل مورد قبول هست یا خیر؟ با توجه به اقوالی که در این مقام بیان کردیم می‎توانیم به طور کلی اقوال در باب خمس ارث را سه