سایر دروس

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم ادله قاعده_ دلیل ششم(آیات) بررسی اشکالات استدلالبه آیه «لقد کرمنا بنی آدم» ۱۳۹۷/۰۱/۲۸ خلاصه استدلال به آیه«لقد کرمنا بنی آدم» دلیل ششم بر قاعده حرمت اهانت به مقدسات چند آیه بود چهارمین آیه، آیه هفتاد سوره اسراء است «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلا»، تقریب استدلال به این آیه را عرض کردیم، در جلسه قبل اشکالاتی به نظر دوستان رسید، بنده فقط خواهشم این است که اشکالاتی که به نظرتان می‌رسد را منظم بیان کنید تا ما یک‌به‌یک پاسخ دهیم. محصل استدلال به این آیه این بود که خداوند متعال انسان را مورد تکریم قرار داده و این کرامت ناشی از انسان بودن

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم ادله قاعده_ دلیل ششم(آیات) آیه ۷۰ اسراء ۱۳۹۷/۰۱/۲۲ خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل ششم از ادله قاعده حرمت اهانت به مقدسات بود. در دلیل ششم چند آیه مورد اشاره قرار گرفت از جمله آیه هفتاد سوره اسراء «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلا». دیروز اجمالاً عرض کردیم دو دیدگاه کلی در مورد این آیه و بطور کلی در مورد کرامت انسان وجود دارد، طبق دیدگاه اول که دیروز مختصراً توضیح دادیم انسان کرامت ذاتی ندارد بلکه کرامت اقتضایی دارد، یعنی استعداد کرامت در انسان به واسطه تقوا و دمیدن روح الهی و رسیدن به مقام خلافت الهی به فعلیت می‌رسد و می‌تواند

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم ادله قاعده _ دلیل ششم(آیات) و بررسی آن ۱۳۹۷/۰۱/۲۱ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قاعده حرمت اهانت به مقدسات بود، تا اینجا حداقل شش دلیل بر این قاعده ذکر شد، برخی از این ادله مورد قبول واقع گردید و برخی مورد اشکال قرار گرفت، البته در این قاعده دو سطح از ادعا مطرح است: یکی حرمت اهانت به مقدسات دینی و محترمات فی الدین، سطح عام تر حرمت اهانت به مطلق مقدسات عند کل قوم و کل شخصٍ، از این ادله برخی متکفل اثبات سطح اول از ادعا هستند و برخی سطح دوم را هم می‌توانند اثبات کنند، شش دلیلی که تا به اینجا ذکر شد، یک دلیل عقلی بود که دو تقریر

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم ادله قاعده_ دلیل ششم( آیات) و بررسی آن ۱۳۹۶/۱۲/۱۶ دلیل ششم: آیات دلیل ششم بر حرمت هتک محترمات و مقدسات دینی آیات می‌باشند، یک دسته از آیات دلالت بر تعظیم حرمات الله و تعظیم شعائر الله می‌کنند. آن‌گاه بالاولویه حرمت اهانت را استفاده کرده‌اند، اما اینکه این آیات چگونه دلالت بر وجوب تعظیم می‌کند، و چگونه از وجوب تعظیم، حرمت اهانت بالاولویه استفاده می‌شود، این مطالبی است که باید توضیح دهیم. آیه اول: «ذَلِکَ وَمَنْ یُعَظِّمْ حُرُمَاتِ اللَّهِ فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ» . آیه دوم: «ذَلِکَ وَمَنْ یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ» . تقریب استدلال تقریب استدلال به این آیات مبتنی بر چند مقدمه است: مقدمه اول: منظور از حرمات الله

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم ادله قاعده_ دلیل سوم و چهارم و پنجم و بررسی آن‌ها ۱۳۹۶/۱۲/۱۵ خلاصه جلسات گذشته تا اینجا دو دلیل بر حرمت هتک مقدسات ذکر کردیم، یک دلیل عقلی بود که دو تقریر داشت و دلیل دوم یک قیاس استثنایی بود و بعد به مناسبت آن بحث از آیه ۱۰۸ سوره انعام پیش آمد، ملاحظات و نکاتی درباره این آیه مطرح بود که عرض کردیم و عرض شد که از برخی از این ادله اجمالاً تعمیم حکم حرمت به هتک مقدسات مطلقا استفاده می‌شود نه خصوص مقدسات فی الدین و حرمات فی الدین بلکه مقدسات عند کل قوم می‌تواند بر اساس این ادله حرام باشد. دلیل سوم: اجماع برخی ادعای اجماع بر حرمت هتک ما

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم ادله قاعده _ بررسی آیه ۱۰۸ انعام ۱۳۹۶/۱۲/۰۹ به مناسبت اشکالی که دیروز نسبت به دو دلیل گفته شده مطرح شد به ویژه نسبت به دلیل دوم مناسب است درباره آیه ۱۰۸ سوره انعام که در واقع یک رکن در استدلال و قیاس استثنایی است، بحث مختصری داشته باشیم. بررسی آیه ۱۰۸ انعام آیه: «وَلا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذَلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» معنای آیه معلوم است: آیه در واقع نهی کرده است از سبّ نسبت به خدایان مشرکین و بتهایی که مشرکین می‌پرستیدند و در ادامه مترتب کرده است بر این نهی که اگر این کار صورت

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم یک اشکال نسبت به دلیل اول و دوم و بررسی آن ۱۳۹۶/۱۲/۰۸ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قاعده حرمت اهانت به مقدسات بود، تا اینجا دو دلیل ذکر کردیم، دلیل اول که برای دلیل عقلی است، دو تقریر ذکر شد. طبق یک تقریر گفتیم عقل حکم می‌کند به قبح اهانت به چیزهایی که نزد مولا محترم است و مرجع اهانت به محترمات عند المولا اهانت به خود مولا و استخفاف مولا می‌باشد، استخفاف مولا هم موجب مذمت است و لذا استحقاق عقاب را به دنبال دارد و استحقاق عقوبت و مذمت هم مستلزم حرمت فعل است. در تقریر اول شمول دلیل نسبت به مطلق محترمات را ذکر کردیم و گفتیم بالاخره از جمله

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم ادله قاعده _ دلیل اول(عقل) _ تقریر اول و دوم _ دلیل دوم ( قیاس استثنایی) ۱۳۹۶/۱۱/۲۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در ادله قاعده حرمت و اهانت و هتک مقدسات و محترمات بود، دلیل اول دلیل عقلی است، محصل دلیل  عقلی که در جلسه گذشته بیان شد این بود که عقل حکم به قبح اهانت چیزهایی که نزد مولا محترم است می‌کند و مرجع اهانت به محترمات عند المولی در واقع اهانت به خود مولا و استخفاف المولی است، استخفاف مولی هم موجب اسحقاق عقاب و مذمت است، استحقاق عقاب و مذمت هم مستلزم حرمت فعل است، یعنی اگر کسی کاری کند که موجب استخفاف مولی شود این از نظر عقل مستحق عقاب و

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم واژه‌شناسی _ ادله قاعده _ دلیل اول ۱۳۹۶/۱۱/۲۴ در بحث واژه شناسی از دو واژه حرمت و اهانت فی الجمله مطالبی را عرض کردیم، دو مطلب درباره واژه اهانت باقی مانده که اشاره می‌کنم. ادامه واژه‌شناسی«اهانت» مفاهیم نزدیک مفهوم اهانت، مشابهات و برخی مفاهیم نزدیک به خود هم دارد، علت اینکه این مفاهیم مشابه را عرض می‌کنم برای این است که می‌خواهیم ببینیم آیا از ادله ای که به نوعی متعرض این عناوین شده است بعدا می‌توانیم در مستندات قاعده استفاده کنیم یا نه. ۱. «سبّ» سب در لغت به معنای دشنام و ناسزا و فحش دادن است اما در اصطلاح فقهی به ناسزا و دشنام خاصی اطلاق می‌شود، مثل سب النبی یا سب

جلسه ۱ – PDF جلسه اول بحث در عنوان قاعده _ واژه‌شناسی ۱۳۹۶/۱۱/۱۷ بحث در عنوان قاعده درباره عنوان این قاعده تعبیرات مختلفی وارد شده است، گاهی به همین تعبیری که عرض کردم از این قاعده یاد می‌کنند، تعبیر دیگر حرمت اهانت به محترمات فی الدین است، تعبیر سوم هتک حرمت مقدسات و به تعبیر چهارم با این عنوان از آن یاد می‌کنند« حرمه إهانه حرمات الله و الاستخفاف بها»، گاهی هم این قاعده با یک قاعده دیگر منضماً مورد بررسی قرار می‌گیرند و آن هم وجوب تعظیم شعائر است، اینها با اینکه بعضا باهم ذکر می‌شوند اما دو قاعده مستقل هستند، تعظیم شعائر یک امر است و اهانت به مقدسات و محترمات یک امر دیگری است. حال صرف نظر