سایر دروس

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم روش صاحب وسائل در نقل اسناد و متون روایات ۱۳۹۰/۱۲/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در کتاب وسائل الشیعه بود، مطالبی درباره خود کتاب و مؤلف آن بیان شد، مطالب دیگری در مورد این کتاب باقی مانده که عمدتاً مربوط به روش صاحب وسائل در نقل روایات و اسناد آنهاست، البته ما در بحث مستقلی تحت عنوان مزایا و معایب کتاب وسائل الشیعه به مزایا و مشکلات این کتاب اشاره خواهیم کرد. مزایا؛ یعنی خصوصیاتی که در این کتاب وجود دارد و در سایر کتب نیست. وقتی هم سخن از اشکالات کتاب به میان می­آید منظور نقص­هایی است که در این کتاب وجود دارد. البته این به این معنی نیست که این

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بيست و يكم وسائل الشیعه ۱۳۹۰/۱۲/۰۲   مؤلف وسائل الشیعه یکی دیگر از جوامع روایی ثانوی کتاب وسائل الشیعه است که محمد بن حسن بن علی معروف به شیخ حر عاملی(ره) آن را تألیف کرده است، ایشان در سال ۱۰۳۳ ه.ق در جبل عامل لبنان متولد شد و در سال۱۱۰۴ در مشهد مقدس دار دنیا را وداع گفت و در جوار بارگاه ملکوتی امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا(ع) به خاک سپرده شد، یکی از مناطقی که ایشان به آنجا مسافرت نمود اصفهان بود که در آنجا با مرحوم علامه مجلسی ملاقات کرد و به مرحوم علامه مجلسی اجازه روایت داد و علامه مجلسی هم به ایشان اجازه روایت داد، اگر بخواهیم مرحوم صاحب

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم کتاب بحار الأنوار ۱۳۹۰/۱۱/۳۰   مشکلات کتاب بحار الأنوار عرض کردیم کتاب بحار الأنوار مزایایی دارد که به بعضی از مزایای کتاب بحار الأنوار در جلسه گذشته اشاره کردیم اما مشکلاتی هم در این کتاب وجود دارد که به بعضی از آنها اشاره می­کنیم: مشکل اول کتاب بحار الأنوار ضعف بعضی از روایات این کتاب است که مطالبی را در این رابطه عرض کردیم. مشکلات دیگری هم در این کتاب وجود دارد از جمله اینکه نسبت به بعضی از توضیحاتی که خود علامه مجلسی در ذیل بعضی از روایات ارائه داده­اند اشکال شده است. ایشان در بعضی موارد که لازم دیده است در مورد روایات به تبیین بعضی نکات پرداخته اما عده­ای به این

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم کتاب بحار الأنوار ۱۳۹۰/۱۱/۲۵   دو آرزوی علامه مجلسی قبل از اینکه به موضوع اعتبار روایات کتاب بحار الأنوار بپردازیم خوب است به این نکته اشاره کنیم که مرحوم علامه مجلسی در رابطه با کتاب بحار الأنوار در نظر داشت که دو کار دیگر را هم انجام دهد که موفق به آن دو نشد: یکی اینکه قصد داشت شرح کاملی بر کتاب بحار الأنوار بنویسد، مرحوم علامه در این رابطه عبارتی دارد به این مضمون که می­گوید:«و فی بالی إن امهلنی الأجل و ساعدنی فضلُه عزّ و جلّ أن أکتب شرحاً کاملاً یحتوی علی کثیرٍ من المقاصد التی لم توجد فی مصنفات الأصحاب و أشبع فیه الکلام لاولی الالباب» [۱] می­گوید: در ذهنم است

جلسه ۱۸ – PDF   جلسه هجدهم مزایای کتاب بحار الأنوار ۱۳۹۰/۱۱/۲۳   اعتبار منابع کتاب بحار الأنوار بحث در کتاب بحار الأنوار بود، مطالبی را در مورد مؤلف و ساختار کتاب عرض کردیم، در مورد منابع و مصادری که مرحوم علامه مجلسی در بحار الأنوار از آنها استفاده کرده عرض کردیم که خود ایشان فرموده از ۳۷۸ منبع حدیثی شیعی و حدود ۸۰ منبع از منابع اهل سنت استفاده کرده، البته از منابع دیگری هم استفاده شده تا جایی که بعضی منابع و مصادر استفاده شده در بحار الأنوار را تا ۶۰۰ منبع ذکر کرده­اند، خود علامه مجلسی در مورد اعتبار منابع کتاب بحار الأنوار در فصل دوم از مقدمه مطالبی را ذکر کرده است، انتساب بسیاری از این

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم کتاب بحار الأنوار ۱۳۹۰/۱۱/۱۸   کتاب بحار الأنوار بحث در جوامع روایی ثانوی به کتاب بحار الأنوار رسید، در جلسه گذشته مطالبی را درباره مؤلف کتاب(علامه مجلسی) عرض کردیم اما اگر بخواهیم ببینیم که چه چیزی باعث شد علامه مجلسی بحار الأنوار را تألیف کند باید عرض کنیم که ایشان از ابتدا قصد نوشتن کتابی تحت عنوان بحار الأنوار را نداشت، بلکه غرض ایشان این بود که مصنفات حدیثی شیعه را حفظ کند و برای این کار فهرستی برای ۱۰ کتاب از کتب حدیثی غیر فقهی شیعه تهیه کرد تا ضمن حفظ آنها دسترسی به روایات را هم سهل کند و نام این کتاب را هم فهرس مصنفات الأصحاب گذاشت که ۶ کتاب از

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم اعتبار کتاب وافی- بحار الأنوار ۱۳۹۰/۱۱/۱۶   اعتبار روایات کتاب وافی ما مطالبی را در جلسات گذشته در مورد کتاب وافی عرض کردیم، نکته­ای که باقی مانده و در این جلسه به آن اشاره می­کنیم اعتبار کتاب وافی است، در این رابطه بحث چندانی وجود ندارد؛ چون همان گونه که سابقاً هم اشاره کردیم کتاب وافی در واقع همان روایات کتب اربعه را جمع آوری کرده؛ یعنی همه روایاتی که در کتب اربعه آمده با تبویب و تقسیم بندی جدید و حذف مکررات و روش خاصی که در ذکر اسناد آنها به عمل آمده در کتاب وافی ذکر شده؛ یعنی در کتاب وافی در واقع روایتی زائد بر روایات کتب اربعه ذکر نشده لذا

جلسه ۱۵ – PDF جلسه پانزدهم کتاب وافی ۱۳۹۰/۱۰/۱۳   ویژگی­های سندی کتاب وافی بحث ما در مورد کتاب وافی بود، تا اینجا به بعضی از مطالب مربوط به این کتاب اشاره کردیم، بحث امروز درباره بعضی از ویژگی­های سندی کتاب وافی است، مرحوم فیض در مقدمه سوم کتاب وافی تحت عنوان فی تمهید الاصطلاحات و القواعد مطالبی را درباره نحوه ذکر اسناد روایات در کتب اربعه و مقایسه آنها با یکدیگر و همچنین نحوه ذکر سند در کتاب وافی بیان کرده است. [۱] ایشان می­گویند: مشایخ ثلاثه هر کدام در کتاب خود روشی بکار برده­اند که با روش دیگری متفاوت است، مرحوم کلینی در کافی ملتزم است در هر حدیثی الا نادراً جمیع سلسه سند بین خودش و امام

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم جوامع روایی ثانوی ۱۳۹۰/۱۰/۰۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در جوامع روایی ثانوی بود، عرض کردیم سه کتاب وافی، بحار الانوار و وسائل الشیعه از جوامع روایی ثانویه محسوب می­شوند که از جهات مختلف مهم هستند، اولین کتابی را که به آن اشاره کردیم کتاب وافی بود، مختصری درباره مؤلف کتاب و محتوای کتاب بحث کردیم و همچینین امتیازات و ویژگی­های کتاب وافی را بیان کردیم و گفتیم این کتاب به هدف جمع آوری همه احادیث کتب اربعه با پیرایش از اشکالات و نقایصی که در کتب اربعه دیده شده به رشته تحریر درآمده است، مختصری از مطالب مربوط به معرفی این کتاب باقی مانده که عرض می­کنیم. محتوی کتاب وافی و تفاوت آن

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم کتاب وافی ۱۳۹۰/۱۰/۰۴   موضوع بحث جوامع روائی ثانوی است. این جوامع که در دوران صفویه نوشته شده از مهمترین جوامع روایی شیعه محسوب می­شوند. جوامع روایی اولی مربوط به محمدون ثلاث اول بود یعنی محمد بن یعقوب کلینی صاحب کتاب کافی، محمد بن حسین بن بابویه قمی(شیخ صدوق) مؤلف من لا یحضره الفقیه و محمد بن حسن طوسی صاحب دو کتاب تهذیب الاحکام و الاستبصار. جوامع روایی ثانوی مربوط به محمدون ثلاث دوم است ۱- محمد بن مرتضی یا ملا محسن فیض کاشانی مؤلف کتاب الوافی(م.۱۰۹۱ه.ق). ۲- محمد بن حسن یا شیخ حر عاملی مؤلف کتاب وسائل الشیعه(م.۱۱۰۴ه.ق). ۳- محمد بن باقر مجلسی مؤلف کتاب بحار الانوار(م.۱۱۱۰ه.ق). مؤلف کتاب الوافی کتاب الوافی تألیف