قواعد فقهیه

جلسه ۴۳ – PDF جلسه چهل و سوم آثار تقیه(حکم وضعی)مقام اول: آیا ترک تقیه موجب فساد عمل است؟ ۱۳۹۸/۰۱/۲۷ خلاصه جلسه گذشته ما در مقام اول از بحث پیرامون آثار تقیه و حکم وضعی آن به این نتیجه رسیدیم که ادله قول به تفصیل بین فرضی که اجزاء و شروط متحد با عبادتند و بین آن اموری که متحد با عبادت نیستند، فرق است. اگر عمل از قسم اول باشد، ترک تقیه موجب فساد عمل است و اگر از قسم دوم باشد موجب فساد عمل نیست. این تفصیل را با تکملهای که مرحوم خویی در این مقام فرمودند ذکر کردیم و اشکالات آن را بیان کردیم. قول به صحت مطلقا را هم قبلا به همراه ادله توضیح دادیم. قول

جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم آثار تقیه( حکم وضعی)، مقام اول: آیا ترک تقیه موجب فساد عمل است؟ ۱۳۹۸/۰۱/۲۰ خلاصه جلسه گذشته بحث در آثار تقیه و حکم وضعی تقیه بود. عرض کردیم که در دو مقام باید این مسئله را تعقیب کنیم. مقام اول در این رابطه بود که اگر کسی عمل علی وجه التقیه را ترک کند و مامورٌ به واقعی را اتیان کند، آیا این عمل فاسد است یا خیر؟ گفته شده که در این مسئله سه قول وجود دارد و ما دو قول آن را ذکر کردیم. یکی قول به صحت مطلقا که برخی مانند امام (ره) به آن معتقداند و دیگری هم قول به تفصیل که محقق ثانی، شیخ انصاری، محقق نایینی

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم آثار تقیه، حکم وضعی- مقام اول: آیا ترک تقیه موجب فساد عمل است؟ ۱۳۹۷/۱۲/۲۱ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد اینکه آیا ترک تقیه موجب فساد عمل علی الوجه الواقعی هست یا نه؛ سه قول وجود دارد. قول به عدم بطلان و عدم فساد این عمل و دلیل و تبیین آن را به ویژه با تأکید بر کلام امام (ره) بیان کردیم. قول دوم: تفصیل در مسئله(کلام شیخ انصاری) قول دوم قول به تفصیل است که مختار محقق کرکی و مرحوم شیخ و به تبع ایشان برخی از معاصرین و اعاظم مانند محقق نایینی است. تفصیل بین جایی که رعایت تقیه در اجزاء و شرایطی است که با عبادت متحد است

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهلم آثار تقیه( حکم وضعی)_ مقام اول: آیا ترک تقیه موجب فساد عمل است؟ ۱۳۹۷/۱۲/۱۵ خلاصه جلسه گذشته در بحث از آثار و حکم وضعی مربوط به تقیه عرض کردیم که در دو مقام و هر مقام در دو جهت بحث می‎شود. بحث از جهت اولی در مقام اول گذشت. بحث در جهت دوم بود، یعنی آنجایی که کسی تقیه را ترک می‎کند و عمل را علی الوجه الواقعی انجام می‎دهد. بحث در این بود که اگر عمل به نحو واقعی اتیان شود آیا این عمل صحیح است یا فاسد؟ عرض کردیم سه قول در این مسئله وجود دارد، یکی قول به صحت مطلقا و دلیل این قول را بیان کردیم. امام (ره) جزء این

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم آثار تقیه(حکم وضعی)_ چارچوب کلی بحث_ مقام اول: بررسی صحت و فساد عمل در صورت ترک تقیه ۱۳۹۷/۱۲/۱۴ آثار تقیه(حکم وضعی) بحث در حکم تکلیفی تقیه، ادله مشروعیت تقیه و قلمرو تقیه گذشت. آخرین بحثی که درباره تقیه باقی مانده، مربوط به آثار تقیه یا به تعبیر دیگر حکم وضعی است.   چارچوب کلی بحث در این باره ما دو بحث داریم:  ۱. یکی بحث از اینکه اگر کسی عمل تقیه‌ای را ترک کند، آیا این ترک تقیه باعث فساد عمل او می‎شود یا خیر؟ یعنی به جای اینکه تقیه کند، عملی انجام دهد که نه مأمورٌ به واقعی است و نه تقیه‌ای. گاهی هم عمل تقیه‌ای را ترک می‎کند ولی مطابق با

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم قلمرو تقیه_ جهت ششم، هفتم، هشتم، نهم. ۱۳۹۷/۱۲/۰۸ تنبیه در بحث از جهت پنجم فقط یک تنبیهی را به طور خلاصه عرض می‎کنم و آن این که در جریان تقیه در موضوعات، بحث است که آیا بین صورت علم به خلاف و بین صورت شک فرقی هست یا خیر. از اطلاقات و عمومات ادله تقیه می‎توانیم استفاده کنیم که فرقی بین این دو صورت نیست. یعنی ازآن‎هایی که به نوعی دارای اطلاق یا عموم هستند، این مطلب قابل استفاده است که حتی اگر علم به خلاف هم باشد، باز تقیه جریان دارد و عملی که بر مبنای تقیه صورت گیرد، مشروع است. بحث إجزاء هم که بعداً بیان می‎شود. اینکه مثلا ما

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم قلمرو تقیه_ جهت پنجم: مشروعیت تقیه در موضوعات_ بررسی ادله ۱۳۹۷/۱۲/۰۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت پنجم از جهات مربوط به قلمرو تقیه بود؛ یعنی اینکه آیا تقیه در موضوعات هم جریان پیدا می‌کند یا خیر. عرض کردیم که دو نظر در این باره وجود دارد: برخی قائل به جریان تقیه در موضوعات و مشروعیت آن به نحو عام هستند و برخی هم معتقدند که تقیه فقط در احکام مشروع است ولی در موضوعات جریان پیدا نمی‌کند. برخی از ادله قول اول ذکر شد.  ادامه ادله جریان تقیه در موضوعات دلیل چهارم دلیل چهارم روایتی است که ابی الجارود آن را نقل کرده است، « قال: سألت أبا جعفر (علیه السلام):‌

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم قلمرو تقیه: جهت چهارم: بررسی تقیید مشروعیت تقیه به زمان شوکت عامه_ جهت پنجم: جریان تقیه در موضوعات ۱۳۹۷/۱۲/۰۱ جهت چهارم: بررسی تقیید مشروعیت تقیه به زمان شوکت عامه جهت چهارم در قلمرو تقیه مربوط می‎شود به اینکه مشروعیت و جواز تقیه در برابر عامه، مربوط به زمان اقتدار آن‎هاست یا در غیر زمان اقتدار عامه هم تقیه مشروع می‌باشد. البته این بحث را به خصوص در تقیه در برابر عامه مطرح کردند. تقیه اگر به نحو تقیه مداراتی باشد، به خصوص در برابر عامه است و لذا جای این سوال وجود دارد که آیا این مربوط به زمان شوکت و اقتدار عامه است یا در غیر زمان اقتدار آن‎ها هم مشروع

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم قلمرو تقیه_ جهت چهارم: بررسی اعتبار و خوف ضرردر انواع تقیه ۱۳۹۷/۱۱/۳۰ خلاصه جلسه گذشته  تا اینجا بحث در قلمرو تقیه بود که پیرامون سه جهت از جهاتی که به مسئله قلمرو تقیه مربوط می‎شود پرداختیم.  جهت چهارم: بررسی اعتبار خوف ضرر در انواع تقیه جهت چهارم درباره کیفیت مدخلیت ضرر یا به تعبیر دیگر خوف ضرر در مشروعیت تقیه است. بر اساس آنچه که تابحال گفتیم و بر طبق ادله ای که بر مشروعیت تقیه اقامه شد و نیز مطالبی که درباره اقسام تقیه گفتیم، می‎توانیم حداقل در دو بخش مهم‌تر این موضوع را مورد ارزیابی قرار دهیم. یکی در حوزه تقیه مداراتی است، دوم در تقیه خوفی و اکراهی که

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم قلمروتقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار عدم مندوحه_ کلام محقق بجنوردی و بررسی آن_ تفصیل محقق خویی و بررسی آن ۱۳۹۷/۱۱/۱۷ خلاصه جلسه گذشته مشکل حمل روایاتی که دلالت بر لزوم اعمال حیله می‌کند، با راه حلی که امام (ره) ارائه دادند، شاید چندان قابل حل نباشد و لذا خود امام هم فرمودند: «و المسئلۀُ محلُّ إشکالٍ یحتاج إلی مزید تأمّلٍ». به هر حال حمل این اخبار و روایات بر استحباب چندان خالی از مؤونه نیست. اما به هر حال ما با این روایات مواجه هستیم یعنی روایاتی که به نوعی دلالت بر لزوم اعمال حیله می‌کند آنهم در مواردی که بر اساس روایات دیگر، تقیه در آن واسع است یعنی روایات اقتضاء