قواعد فقهیه

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم ادله قاعده_ دلیل اول: آیه_اشکال چهارم و بررسی آن ۱۳۹۶/۱۰/۰۵   خلاصه جلسات گذشته بحث در استدلال به آیه «لاتعاونوا علی الاثم و العدوان» برای اثبات حرمت اعانه بر اثم بود. عرض کردیم اشکالاتی متوجه استدلال به این آیه شده است، تا به اینجا چهار اشکال را مطرح کردیم، اشکال چهارم که محقق ایروانی و بعضی از اتباع ایشان مطرح کرده‌اند این است که اساساً در این آیه نهی از تعاون بر اثم شده است، و این با اعانه علی الاثم متفاوت است، مقتضای باب تفاعل، اجتماع بر اتیان به اثم است، مثل اینکه گروهی با هم مشارکت داشته باشند در قتل نفوس و غارت اموال بنابر این لا تعاونوا نهی می‌کند از اجتماع

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم ادله قاعده_ دلیل اول: کتاب_ اشکال سوم و چهارم و بررسی آن‌ها ۱۳۹۶/۰۹/۲۹   در بحث از ادله و مستندات قاعده حرمت اعانه علی الاثم از آیه دوم سوره مائده اجمالاً مطالبی را بیان کردیم، عرض کردیم تقریب استدلال به این آیه چگونه است و اشکالاتی متوجه این استدلال شده است، دو اشکال را دیروز بیان کردیم و پاسخ داده شد. اشکال سوم اشکال سوم این است که نهی موجود در آیه نهی ارشادی است، و چون نهی ارشادی است و ثواب و عقاب بر آن مترتب نمی‌شود مناسب استدلال نیست، ما در صورتی می‌توانیم به حرمت اعانه بر اثم حکم کنیم که نهی، نهی مولوی باشد در حالی که این نهی ارشادی است،

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم ادله قاعده_ دلیل اول: آیه_اشکال اول و دوم و بررسی آن‌ها ۱۳۹۶/۰۹/۲۸    بخش اول مطالب پیرامون قاعده حرمت اعانه علی الاثم که پیرامون مفهوم شناسی این قاعده بود گذشت، درباره معنای اعانه و اثم به تفصیل صحبت کردیم و قیودی که در صدق مفهومی اعانه دخیل است را مورد بررسی قرار دادیم، درباره معنای اثم هم همینطور، حال نوبت بحث از مستندات این قاعده است. ادله قاعده اعانه بر اثم به ادله اربعه برای این قاعده استناد شده است، آیه، روایت، اجماع و عقل. دلیل اول: کتاب اما از کتاب به آیه دوم سوره مائده تمسک شده است، «لاتُحِلُّوا شَعَائِرَاللَّهِ … وَلایَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍأَ نْصَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِالْحَرَامِ أَنْتَ عْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مفهوم اعانه- جهت سوم و چهارم و پنجم ۱۳۹۶/۰۹/۲۲   خلاصه جلسه گذشته درباره مفهوم شناسی اعانه همه قیود و اجزایی که دخالت آنها در صدق مفهوم اعانه محتمل بود مورد بررسی قرار گرفت و از بین همه آنها تنها دو قید مورد پذیرش قرار گرفت که در صدق مفهوم اعانه مدخلیت دارند. چند مطلب جزیی درمورد مفهوم اعانه باقی مانده که آن را هم عرض می‌کنیم و ان‌شاءالله وارد بحث از مفهوم اثم بشویم. دو نکته درباره مفهوم اعانه نکته اول:یک نکته اینکه آیا اعانه فقط به معنای مساعدت عملی است یا شامل مساعدت و یاری فکری و معنوی هم می‌شود، این را قبلاً اشارةً ذکر کرده ایم. در تعریفی که از اعانه

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم مفهوم اعانه- جهت سوم و چهارم و پنجم ۱۳۹۶/۰۹/۲۱ خلاصه جلسه گذشته در بحث از مفاهیمی که در عبارت این قاعده بکار رفته است عرض کردیم ابتدا درباره مفهوم اعانه لازم است، پنج جهت در این رابطه رسیدگی شود. تا به اینجا به دو جهت رسیدگی شد:یکی اینکه آیا در صدق مفهوم اعانه قصد معین به ترتب حرام مدخلیت دارد یا خیر، نتیجه مباحثی که مطرح شد و اقوال و ادله‌ای که در اینباره ارائه شده این که به نظر ما قصد معتبر نیست، گرچه کثیری از بزرگان قصد را در صدق مفهوم اعانه دخیل می‌دانستند. جهت دوم بررسی اعتبار ترتب و وقوع معان علیه در خارج بود. اقوال مربوط به این جهت هم

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مفهوم اعانه- جهت دوم: بررسی اعتبار وقوع معان علیه در خارج- در صدق اعانه- حق در مسئله ۱۳۹۶/۰۹/۰۹ خلاصه جلسه گذشته درجلسه گذشته ادله قول به اعتبار ترتب معان علیه در صدق اعانه و نیز ادله قول به عدم اعتبار این قید را ذکر کردیم، ما مجموعا از پنج دلیلی که در این‌باره ذکر کردیم سه دلیل از ادله اعتبار بود و دو دلیل از ادله عدم اعتبار. حق در مسئله حال اگر بخواهیم یک ارزیابی راجع به این ادله داشته باشیم و جمع‌بندی کنیم به نظر ما حق این است که این قید اعتبار دارد، یعنی برای صدق عنوان «الاعانه علی الاثم» وقوع معان علیه و یا ترتب معان علیه در خارج مدخلیت

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مفهوم اعانه –بررسی اعتبار وقوع معان علیه در خارج ۱۳۹۶/۰۹/۰۷ جهت دوم: بررسی اعتبار وقوع معان علیه در خارج در مفهوم اعانه در بحث از قاعده حرمت اعانه علی الاثم عرض کردیم ابتداءً جهاتی لازم است مورد بررسی قرار بگیرد. جهت اولی که بحث از اعتبار قصد در تحقق مفهوم اعانه بود مورد بحث واقع شد، جهت دوم درباره اعتبار ترتب معان علیه یا به تعبیر دیگر تحقق نتیجه در خارج، در صدق اعانه است، به این معنا که آیا در صدق اعانه وقوع معان علیه در خارج معتبر است، به گونه ای که اگر معان علیه در خارج محقق نشد، آنگاه اعانه بر اثم صدق نمی‌کند یا خیر؟ ما عرض کردیم این جهاتی

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مفهوم اعانه ـ بررسی اعتبار قصد در اعانه ۱۳۹۶/۰۸/۱۰ نتیجه بحث از اعتبار قصد نتیجه بحث در اعتبار قصد در مفهوم اعانه این شد که در بین اقوالی که در این رابطه ارائه شده، به نظر می‎رسد قول به تفصیل، قول صحیح باشد. البته با ملاحظه‎ای که ما نسبت به این قول عرض کردیم؛ این‎که یک ملاک کلی برای تحقق مفهوم اعانه هست و آن هم صدق عرفی است. بر این اساس گاهی قصد در صدق عنوان دخالت دارد و گاهی دخالت ندارد. این مسأله از این جهت مشکلی ندارد لذا جای این اشکال نیست که کسی بگوید صدق عرفی و احاله به عرف، یک ضابطه قابل تطبیق نیست. همین‎طور که در بسیاری از

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مفهوم اعتبار اعانه ـ بررسی قصد در اعانه ۱۳۹۶/۰۸/۰۹ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در بحث از اعتبار یا عدم اعتبار قصد در مفهوم اعانه اقوال و انظار مختلفی بیان شده است، یکی قول به اعتبار قصد بود و دیگری قول به عدم اعتبار قصد مطلقاً، ادله این دو قول ذکر شد، ما منتهی شدیم به روایاتی که به نوعی در برابر اخبار مورد استناد قائلین به عدم اعتبار قصد مطرح شده است، چون یکی از ادله قول به عدم اعتبار قصداین بود که در اخبار زیادی اعانه بر جایی که کسی مقدمه‌ای از مقدمات را فراهم می‌کند در حالی که قصد هم ندارد صدق می‌کند، آن اخباربیان شد، در عبارات فقها هم همین

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم جهت اول: اعتبار قصد- حق در مسئله ۱۳۹۶/۰۸/۰۳ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد مفهوم اعانه و اینکه آیا قصد معین نسبت به ترتب حرام و انجام معصیت از سوی فاعل در صدق آن مدخلیت دارد یا خیر انظار مختلفی است، دو قول اصلی، یکی قول به اعتبار قصد و یکی هم قول به عدم اعتبار قصد وجود دارد، تفصیلاتی هم در مسئله داده شده که این تفصیلات را اشاره خواهیم کرد، چند تفصیل در این مسئله وجود دارد، ادله دو قول هم ذکر شد، کسانی که قائل به اعتبار قصد هستند، عمدتاً به تبادر استناد کرده اند والبته برخی روایات که ما این روایات را در بحث از بررسی قول دوم و