دروس خارج

جلسه ۹۲ – PDF جلسه نود و دوم مسأله یک- جهت سوم: ملاک سیادت- ادله مشهور- دلیل اول و دوم ۱۳۹۷/۰۱/۲۹           خلاصه جلسه گذشته جهت ثالثه درباره ملاک و مناط سیادت است. عرض شد دو قول در این مسأله وجود دارد؛ یکی قول مشهور و یکی هم قولی که به سید مرتضی نسبت داده شده است. مشهور معتقدند سیادت فقط با انتساب به هاشم به سبب ابوة حاصل می‎شود. اما قول منسوب به سید مرتضی این است که انتساب به هاشم بالأم نیز مشمول عنوان سیادت هست. صاحب حدائق ریشه این نزاع و اختلاف را با ذکر عبارتی از سید مرتضی در این مسأله قرار داد که آیا «ولدُ البنت ولدٌ حقیقةً أم لا». اینکه

جلسه ۹۱ – PDF جلسه نود و یکم مسأله یک – جهت سوم: ملاک سیادت- اقوال- بررسی ریشه اختلاف ۲۸/۰۱/۱۳۹۷           خلاصه جلسه گذشته عرض شد امام(ره) در متن تحریر در مسأله ۱، متعرض جهاتی شده‎اند: جهت اول درباره تقسیم خمس به سهام سته بود که به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت. جهت دوم، درباره مقصود و مراد از ذی القربی و نیز اصناف سه‎گانه مذکور در آیه بود؛ این هم به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت.   جهت سوم: ملاک سیادت جهت سوم، درباره مناط و ملاک سیادت است. امام(ره) بعد از اینکه فرمودند خمس به شش سهم تقسیم می‎شود و سه سهم مربوط به ایتام و مساکین و ابناء السبیل است، فرمود: «و ثلاثة

جلسه ۹۰ – PDF جلسه نود مسأله یک- جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- مقام دوم: سهم اصناف ثلاثه- شواهد جمع مختار و پاسخ به اشکالات بر اساس مسلک مختار ۱۳۹۷/۰۱/۲۷         خلاصه جلسه گذشته عرض شد بنابر مسلک مشهور که نیمی از خمس را به اصناف سه‎گانه از سادات اختصاص داده‎اند، چندین اشکال به آنان وارد است. هر چند بتوانیم برخی از این اشکالات را پاسخ دهیم اما قطعاً بعضی از این اشکالات قابل پاسخ نیست یا به سختی و تکلف بتوان پاسخ مناسبی به این اشکالات داد. اما بنابر مسلک مختار که خمس بتمامه متعلق به امام است و آن‎چه از اصناف ثلاثه در آیه و روایات ذکر شده، مصارف خمس هستند این اشکالات

جلسه ۸۹ – PDF جلسه هشتاد و نهم مسأله یک- جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- مقام دوم: سهم اصناف ثلاثه- حق در مسئله ۱۳۹۷/۰۱/۲۶         خلاصه جلسه گذشته در مقام ثانی بحث در این بود که منظور از اصناف سه‎گانه مذکور در آیه [یعنی ایتام، مساکین و ابناء السبیل] چیست؟ مشهور قائل‎اند این سه صنف فقط مربوط به سادات و بنی هاشم است؛ لذا نیمی از خمس به این سه گروه اختصاص داده شده و آن هم فقط از بنی هاشم و سادات. دلیل مشهور بر این ادعا را ملاحظه فرمودید. عرض شد چندین اشکال به نظر مشهور وارد شده است. پنج اشکال بیان شد؛ نتیجه این شد که برخی از این اشکالات بنابر مبنای

جلسه ۸۸ – PDF جلسه هشتاد و هشتم مسأله یک – جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- مقام دوم: سهم اصناف ثلاثه- اشکال بر مشهور ۱۳۹۷/۰۱/۲۲         خلاصه جلسه گذشته در مورد نظر مشهور مبنی بر اینکه اصناف ثلاثه که در آیه ذکر شده، اختصاص به سادات و بنی هاشم دارد، ضمن اینکه استدلال مشهور ذکر شد، اشکالاتی نسبت به این دلیل مطرح گردید. چهار اشکال در جلسه گذشته مورد اشاره قرار گرفت. عرض شد این اشکالات بعضاً قابل پاسخ هست؛ إن شاء الله در جمع بندی نهایی و بعد از بیان اشکال پنجم، به برخی از آن‎ها خواهیم پرداخت.   اشکال پنجم(روایات معارض) اشکال پنجم، وجود روایات معارض با روایاتی است که مشهور ذکر کرده‎اند.

جلسه ۸۷ – PDF جلسه هشتاد و هفتم مسأله یک- جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین – مقام دوم: سهم اصناف ثلاثه – اشکال بر مشهور ۱۳۹۷/۰۱/۲۱         خلاصه جلسه گذشته عرض شد مهم‎ترین دلیل مشهور بر اختصاص اصناف سه‎گانه [مساکین و ایتام و ابناء السبیل] به بنی‎هاشم و سادات، روایاتی است که در این باره وجود دارد. این روایات را در جلسه قبل متعرض شدیم. از نظر دلالت مشکلی در این روایات نیست؛ این روایات همگی به وضوح دلالت بر تقسیم نیمی از خمس بین فقرا و ایتام و مساکین و ابناء السبیل از سادات می‎کند. از نظر سند نیز عرض شد طبق برخی مبانی، مشکلی در اعتبار این روایات از حیث سند نیست و

جلسه ۸۶ – PDF جلسه هشتاد و ششم مسأله یک – جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- مقام دوم: سهم اصناف ثلاثه ۱۳۹۷/۰۱/۲۰         خلاصه جلسه گذشته عرض شد جهت دومی که در متن تحریر می‎بایست مورد ملاحظه و بررسی قرار گیرد، توضیح برخی از عناوینی است که در این شش گروه و شش عنوان قرار دارند. دو عنوان نیازمند توضیح بود؛ یکی عنوان ذی القربی که در مقام اول درباره آن بحث شد و معلوم شد منظور از ذی القربی، امام معصوم(ع) است. مقام دوم: سهم اصناف ثلاثه مقام دوم درباره اصناف سه‎گانه اخیر در آیه است؛ یعنی مسکین و یتیم و ابن السبیل. بحث این است که آیا مقصود از مسکین و یتیم و

جلسه ۸۵ – PDF جلسه هشتاد و پنجم مسأله یک- جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- سهم ذی القربی ۱۳۹۷/۰۱/۱۹         خلاصه جلسه گذشته در بحث از ذی القربی عرض شد مشهور معتقدند مقصود از ذی القربی، ائمه معصومین(ع) هستند. بر این اساس، نصف خمس متعلق به امام معصوم(ع) است. در مقابل، عامه و هم چنین ابن جنید (بنابر نسبتی که به او داده شده)، ذی القربی معنای عام دارد و مطلق خویشاوندان و اقرباء رسول خدا را شامل می‎شود. ظاهر آیه این است که ذی القربی مطلق است و مقید به گروه خاصی نشده است؛ از این جهت، موافق با نظر عامه و ابن جنید است. اما قرائنی وجود دارد که به واسطه این قرائن

جلسه ۸۴ – PDF جلسه هشتاد و چهارم مسأله یک- جهت دوم: مقصود از سهام برخی عناوین- سهم ذی القربی ۱۳۹۷/۰۱/۱۸           خلاصه جلسه گذشته در مسأله یک از بحث مربوط به تقسیم خمس و بیان اصناف مستحقین خمس، امام(ره) جهاتی را متعرض شده‎اند. جهت اولی که بحث از آن گذشت، درباره تقسیم خمس به سهام متعدد بود. امام فرمودند خمس به شش سهم تقسیم می‎شود؛ همانطور که نظر مشهور نیز همین است. بحث ما در جهت اولی به این نتیجه رسید که خمس به سهام شش‎گانه تقسیم نمی‎شود بلکه بتمامه یا ملک جهت امامت و منصب ولایت است یا حقّ این منصب است؛ و عناوین مذکور در این آیه، مصارف خمس هستند. لذا در جهت

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم مسأله یک- جهت اول: تقسیم خمس- نتیجه کلی بحث در جهت اول ۱۳۹۶/۱۲/۲۱         خلاصه جلسه گذشته در ابتدای بحث از قسمت خمس و مستحقین خمس، عرض شد در عبارت تحریر، امام(ره) متعرض چند جهت شده‎اند. جهت اولی درباره تقسیم خمس بود؛ بحثی که طیّ جلسات گذشته داشتیم درباره این بود که آیا خمس به شش قسمت تقسیم می‎شود یا اینکه تقسیم و تسهیم نمی‎شود. قول مشهور این بود که خمس به شش سهم و شش قسمت تقسیم می‎شود، لکن سه سهم خدا و رسول و ذی القربی ملک امام است و در اختیار امام قرار می‎گیرد و سه سهم دیگر یعنی سهم فقرا، ایتام و ابناء السبیل نیز