وضع

جلسه ۴۲ – PDF جلسه چهل و دوم اقسام وضع – مقام دوم – امکان قسم سوم ۱۳۹۱/۰۹/۲۶   خلاصه جلسه گذشته بحث در اشکال اول بر محقق عراقی است که از طرف صاحب منتقی الاصول ایراد شده بود. محقق عراقی برای اثبات امکان وضع عام و موضوع‏له خاص در دفاع از مرحوم آخوند فرمود: مفاهیم اگر منتزع از افراد باشند می‏توانند مرآت برای افراد قرار گیرند، بعضی از مفاهیم این چنین هستند؛ مثل فردٌ، شخصٌ، مصداقٌ و امثال آن که این مفاهیم به واسطه اینکه افراد و مصادیق، منشأ انتزاع آنها هستند می‏توانند مرآت افراد و مصادیق هم باشند به خلاف مفاهیم متأصله، پس مفهومی مثل ما ینطبق علیه الانسان ضمن اینکه یک مفهوم کلی و عام است می‏تواند

جلسه ۴۱ – PDF جلسه چهل و یکم اقسام وضع- مقام دوم- امکان قسم سوم ۱۳۹۱/۰۹/۲۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در امکان قسم سوم یعنی وضع عام و موضوع‏له خاص بود، عرض کردیم در مورد امکان این قسم چند نظر وجود دارد؛ بعضی قائل به امکان و برخی قائل به عدم امکان این قسم‏اند. مرحوم آخوند از کسانی است که قائل به امکان وضع عام و موضوع‏له خاص می‏باشد و می‏فرماید: واضع می‏تواند معنای کلی و عام را تصور کند لکن لفظ را برای افراد و مصادیق آن قرار دهد؛ چون عام و کلی، مرآت و حاکی از افراد و مصادیق است و می‏تواند وجه برای خاص باشد. عرض کردیم به این بیان اشکال شده، اولین اشکال این است

جلسه ۴۰ – PDF جلسه چهل مقام دوم – امکان قسم سوم ۱۳۹۱/۰۹/۲۲   امکان قسم سوم بحث در امکان اقسام چهارگانه وضع بود، نوبت رسید به امکان قسم سوم یعنی وضع عام و موضوع‏له خاص، گفتیم در این رابطه چند قول وجود دارد، بعضی قائل به امکان و برخی قائل به عدم امکان هستند. مرحوم آخوند از کسانی است که قائل به امکان این قسم است، ما نظر ایشان و اشکال وارد بر کلام ایشان و پاسخ‏های آن را ذکر و مورد بررسی قرار می‏دهیم. کلام محقق خراسانی به نظر مرحوم آخوند واضع می‏تواند معنای کلی را تصور کند و لفظ را در مقابل افراد و مصادیق آن قرار دهد چون کلی مرآت برای افراد و وجه برای خاص

جلسه ۳۹ – PDF جلسه سی و نهم مقام دوم – امکان قسم اول و دوم ۱۳۹۱/۰۹/۲۱   خلاصه جلسه گذشته بحث ما در مقام اول که درباره معانی اقسام چهارگانه وضع بود تمام شد، محصل بحث در مقام اول این شد که دو قسم از این اقسام چهارگانه معنای روشن و واضحی دارد؛ یکی وضع خاص و موضوع‏له خاص که البته در این رابطه یک اشکالی نسبت به مثال آن وجود دارد که بعداً عرض خواهیم کرد اما معنای آن روشن است، مثل اینکه کسی اعلام شخصیه را تصویر می‏کند و نامی را بر آنها می‏گذارد مثلاً فرزندش را تصویر می‏کند و نام زید را برای او قرار می‏دهد. در مورد معنای وضع خاص و موضوع‏له عام هم نزاع

جلسه ۳۸ – PDF جلسه سی و هشتم اقسام وضع- معانی وضع عام، موضوع‏له خاص ۱۳۹۱/۰۹/۱۹   بحث در معانی مختلف اقسام چهارگانه وضع بود، در مورد وضع عام و موضوع‏له عام چهار معنی و تفسیر ذکر شد و نظر مختار و حق در مسئله معلوم شد. معانی وضع عام و موضوع‏له خاص در مورد وضع عام و موضوع‏له خاص هم سه معنی و تفسیر شده که به این سه معنی محقق عراقی اشاره کرده و ما این سه معنی را ذکر و بررسی می‏کنیم تا ببینیم حق در مسئله کدام یک از این سه قسم است: معنای اول اینکه مراد از وضع عام و موضوع‏له خاص این است که واضع در هنگام وضع معنای عام و کلی را لحاظ

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم اقسام وضع- معانی وضع عام، موضوع‏له عام ۱۳۹۱/۰۹/۱۸   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در مورد بعضی از اقسام چهارگانه وضع، معانی و تصاویر متعددی ذکر شده، ما یک معنی و تصویر مشهور و عمومی را از این اقسام چهارگانه ارائه دادیم لکن در مورد بعضی از اقسام از جمله قسم اول یعنی وضع عام و موضوع‏له عام گفتیم چند معنی وجود دارد که ما سه معنی را ذکر کردیم؛ یک معنی این بود که مراد از وضع عام و موضوع‏له عام ماهیت مطلقه است، معنای دوم این بود که مراد از عام ماهیت مهمله است و معنای سوم که محقق عراقی فرمود این بود که در وضع عام و موضوع‏له عام

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم تقسیم دوم وضع- معنای اقسام چهارگانه ۱۳۹۱/۰۹/۱۵   معنای سوم معنای سوم برای وضع عام و موضوع­له عام تفسیری است که محقق عراقی ارائه می­دهد، گرچه تعرض به این مطالب ممکن است خسته کننده و وقت­گیر باشد اما آشنایی با افکار و آراء اعلام ثلاثه متأخر یعنی محقق عراقی، محقق نائینی و محقق اصفهانی ضروری است. محقق عراقی تفسیری متفاوت از دو تفسیر قبلی درباره وضع عام و موضوع­له عام ارائه می­دهد که سخن ایشان دقیق و در عین حال خالی از اشکال نیست. یک فرق اساسی بین دو مبنای قبلی و این مبنا وجود دارد و آن این که در دو معنای قبلی موضوع­له عبارت از ماهیت بود که یا ماهیت

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم مقام اول: معانی اقسام چهارگانه ۱۳۹۱/۰۹/۱۴   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم تقسیم دوم وضع به اقسام چهارگانه مذکوره به اعتبار معنی است که واضع در هنگام وضع تارةً معنی را کلی تصور می­کند و لفظ را برای خود آن معنای کلی قرار می­دهد و گاهی برای مصادیق آن و گاهی هم معنای جزئی را تصویر می­کند و لفظ را برای خود آن معنای جزئی و گاهی برای عنوان کلی آن قرار می­دهد لذا گفتیم به حصر عقلی چهار قسم پدید می­آید لکن غیر از تصویری که مشهور برای اقسام اربعه ارائه داده­اند معانی دیگری هم برای بعضی از این اقسام ذکر شده است. محقق عراقی ضمن نقل دو معنی از وضع

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم تقسیم دوم وضع(اقسام چهارگانه) ۱۳۹۱/۰۹/۱۳   عرض کردیم وضع دارای انقسامات مختلف است، تقسیم اول وضع را بیان کردیم که وضع به وضع تعیینی و وضع تعیّنی تقسیم می­شود. نتیجه این شد که بنا بر نظریه مختار این تقسیم قابل قبول نیست. تقسیم دوم: وضع عام موضوع­له عام، وضع خاص موضوع­له خاص، وضع خاص موضوع له عام و وضع عام موضوع­له خاص. قبل از اینکه به بررسی اقسام چهارگانه فوق بپردازیم لازم است به دو نکته اشاره کنیم: وجه تقسیم وضع به چهار قسم این تقسیم برای وضع به چه اعتبار است چون وقتی یک مَقسم به تقسیمات متعدد عرضی منقسم به اقسام مختلف می­شود بدیهی است که ما در هر تقسیمی

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم تقسیم اول وضع- بررسی صحت تقسیم وضع به تعیینی و تعیّنی ۱۳۹۱/۰۹/۱۲   خلاصه جلسه گذشته بحث در این بود که تقسیم وضع به تعیینی و تعیّنی بنا بر مبانی مختلف در باب وضع صحیح است یا خیر؟ ما تقریباً اکثر مبانی در باب وضع را مورد بررسی قرار دادیم و معلوم شد که طبق برخی از مبانی تقسیم وضع به تعیینی و تعیّنی درست است و بر طبق برخی مبانی دیگر این تقسیم صحیح نیست. بررسی صحت تقسیم بنا بر نظریه مختار حال باید ببینیم آیا تقسیم وضع به تعیینی و تعیّنی بنا بر نظریه مختار در باب حقیقت وضع صحیح است یا نه؟ نظر مختار این بود که وضع عبارت