سایر دروس

جلسه ۲۷ – PDF جلسه بیست و هفتم قلمرو تقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار قید عدم مندوحه_ اقوال_تنقیح موضوع ۱۳۹۷/۱۰/۲۵ جهت سوم در قلمرو تقیه: بررسی اعتبار قید عدم مندوحه بحث در قلمرو تقیه به جهت سوم رسیده است. تا اینجا درباره قلمرو تقیه از دو جهت بحث کردیم. جهت اول و دوم تقریبا تکلیف بخشی از تقیه را معلوم کرد. اما جهت سوم در اعتبار قید عدم مندوحه است و بحث در این است که آیا قید عدم مندوحه در مشروعیت تقیه معتبر است یا نه، آیا تقیه منوط و مشروط به عدم مندوحه است و یا چنین قیدی معتبر نیست؟ منظور از اعتبار و عدم اعتبار قید مندوحه این است که تقیه در صورتی جایز است که امکان

جلسه ۲۶ – PDF جلسه بیست و ششم قلمرو تقیه_ جهت دوم: بخش دوم کلام محقق خویی و بررسی آن _ کلام امام خمینی(ره) درباره مورد هفتم (برائت از امیرالمؤمنین) ۱۳۹۷/۱۰/۱۹ خلاصه جلسه گذشته کلام در بخش دوم مطالبی بود که مرحوم آقای خویی درباره روایات مربوط به برائت از امیرالمؤمنین و سایر ائمه مطرح کرده‌اند. ایشان در بخش دوم در پی اثبات این مطلب است که ترک تقیه و تقیه در مورد برائت از امیرالمؤمنین یکسان است و هیچ ترجیحی برای طرفین مسئله وجود ندارد. دو روایت هم که به نوعی جواز و ترخیص از آن‎ها استفاده می‌شود، یکی را فرمودند که از آن ترجیح استفاده نمی‌شود. ادامه بخش دوم کلام محقق خویی روایت محمد بن مروان که درباره

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم قلمرو تقیه_ جهت دوم: مورد هفتم( برائت از امیرالمؤمنین _کلام محقق خوئی (بخش اول) و بررسی آن ۱۳۹۷/۱۰/۱۸ خلاصه جلسه گذشته درباره مورد هفتم از موارداستثناء از تقیه و جواز آن عرض کردیم که ۳ طایفه از روایات وجود دارد. درباره برائت از امیرالمؤمنین طایفه‌ای دلالت بر حرمت تقیه دارند، یک طایفه دلالت بر جواز و ترخیص دارند و یک طایفه هم دلالت بر وجوب تقیه و عدم جواز در معرض قرار دادن خویشتن برای قتل دارند. درباره این روایات انظار مختلفی ارائه شده، مرحوم آقای خویی به طور کلی قسم سوم و طایفه سوم را که عمده‌اش روایت مسعد ابن صدقه است را نپذیرفته و لذا به سراغ جمع بین آن

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم قلمرو تقیه_ جهت دوم: حق در مورد ششم_ مورد هفتم( برائت از امیرالمؤمنین(ع)) ۱۳۹۷/۱۰/۱۲ خلاصه جلسه گذشته شش طریق در جمع بین روایاتی که درباره تقیه در مواردی مانند مسح علی الخفین، شرب النبیذ، جهر به بسم الله، متعۀ الحج، وارد شده را ذکر کردیم. چون برخی از روایات دلالت بر عدم جواز داشتند و برخی بر جواز دلالت میکردند. تا اینجا ۶ راه و یا اگر بخواهیم با دقت بیشتری بیان کنیم، ۵ راه برای جمع بیان شد. حق در مورد ششم حق در این مقام به نظر ما همان است که امام (ره) فرمودند؛ یعنی با ملاحظه آن سه دلیل، اولی این است که روایات مجوزه را اخذ کنیم و

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم قلمرو تقیه_ جهت دوم: مورد ششم_ طریق چهارم و و پنجم و ششم جمع بین روایات و بررسی آنها ۱۳۹۷/۱۰/۱۲ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای جمع بین روایات مجوّزه و مانعه در این چند مورد، یعنی مسح علی الخفین، شرب المسکر أو النبیذ، متعۀ الحج و جهر به بسم الله علی اختلاف الروایات بحسب ذکر الموارد؛ طرقی ذکر شده که دو طریق را ذکر و مورد بررسی قرار دایم. کلام امام خمینی(ره) «طریق چهارم» امام (ره) در این باره ابتداءً می‌فرماید: «و الظاهر تعیّنُ عمل بها» یعنی به روایات مجوّزه، یعنی روایاتی که دال بر جواز تقیه در این موارد می‌کند. دلیل اول: اولاً مشهور به این روایات عمل کردند و

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم قلمرو تقیه_ جهت دوم: مورد ششم_بررسی طرق سه‌گانه جمع ۱۳۹۷/۱۰/۰۵ خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم برای جمع بین روایات مجوزه و مانعه در تقیه نسبت به مسح علی الخفین، متعۀ الحج، شرب النبیذ أو المسکر، و جهر به بسم الله، طرقی پیشنهاد شده و ما دو طریق را دیروز ذکر کردیم. طریق سوم جمع طریق سوم از عبارات مرحوم آقای خویی و البته دیگران استفاده می‎شود که البته این علی فرض التسلیم نسبت به تغایر دو صحیحۀ زرارۀ است. ایشان فرموده است سلمنا که صحیحۀ مشتمل بر «لا یُتّقی» با صحیحۀ اول زرارۀ که تعبیر «لا اتّقی» داشت مغایر باشند، ظاهر این است که اساساً این موارد موضوعاً از شمول روایات خارج

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم قلمرو تقیه_ جهت دوم: مورد ششم(جمع بین روایات_ طریق اول و دوم) ۱۳۹۷/۱۰/۰۴ خلاصه جلسه گذشته بحث در قلمرو تقیه به مواردی رسید که در جهت دوم مورد رسیدگی قرار گرفته است. عرض کردیم که چند مورد به عنوان استثناء از مشروعیت تقیه ذکر شد و پنج مورد را ذکر کردیم. مورد ششم مسح الخفین، متعۀ الحج، شرب النبیذ، شرب المسکر و جهر به بسم الله بود. در مورد این‎ها دو طایفه از روایات نقل شد که طایفه اول دال بر عدم جواز و مشروعیت تقیه، و طایفه دوم دال بر جواز و مشروعیت تقیه بود. طرق جمع بین روایات مانعه و مجوزه عرض کردیم که طرقی برای جمع بین این دو

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیستم قلمرو تقیه_ جهت دوم: مورد پنجم_ مورد ششم(دو طایفه روایات) ۱۳۹۷/۰۷/۲۸   خلاصه جلسه گذشته در بحث از قلمرو تقیه، عرض کردیم جهاتی قابل بحث است. جهت دوم درباره برخی موارد است که از مشروعیت تقیه استثناء شده‌اند. دیروز درباره چهار مورد که تقریباً به نوعی تحت ملاک واحدی می‌توانند قرار بگیرند بحث کردیم و ادله استثناء این‎ها را ذکر کردیم. مورد پنجم مورد دیگر از مواردی که از مشروعیت تقیه می‌تواند استثناء شود و به عبارت دیگر قلمرو و مرز تقیه است، مسئله دماء می‌باشد یعنی تقیه تا جایی مشروع است که کار به ریختن خون کسی نیانجامد و لذا گفته‌اند که اگر کسی اکراه شود بر قتل نفس محترمه و او تقیتاً

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم قلمرو تقیه_ جهت دوم: مورد اول تا چهارم_ ادله و بررسی آن ۱۳۹۷/۰۹/۲۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در قلمرو تقیه بود، عرض کردیم این مسئله از جهات مختلف قابل پیگیری است، جهت اول که از ادله تقیه قابل استفاده است و به نوعی به ملاک و مناط تقیه از حیث خوف ضرر یا مصلحت مربوط می‌شود قبلاً در بحث از مشروعیت تقیه مورد تعرض واقع شده است. ادله بحث در جهت دوم در تعیین قلمرو جهت دوم از حیث مواردی است که بحث استثناء آنها از تقیه مطرح شده است. مورد اول  عرض کردیم در جهت دوم که به قلمرو تقیه مربوط می‌شود یک مورد این است که بعضی از واجبات و محرمات

  جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم تفاوت کلام شیخ و محقق خویی_ قلمرو تقیه از جهات مختلف ۱۳۹۷/۰۹/۲۱   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مرحوم شیخ برای تقیه از حیث حکم تکلیفی، ۵ نوع تقیه ذکر کردند؛ تقیه واجب، تقیه مستحب، تقیه مباح، تقیه مکروه و تقیه حرام. البته نسبت به برخی از مثال‌های ایشان، اشکالاتی مطرح شده و مثال‌های جایگزینی هم بعضاً بیان کرده‌اند. برخی مثل آقای خویی ملاحظاتی نسبت به این کلام شیخ دارند که البته همین نظر مرحوم شیخ را با تکمیل و تفصیل بیشتری و با تغییراتی ارائه دادند که من اجمالاً به تغییراتی که ایشان در این مقام ذکر کرده اشاره می‌کنم و از این بحث عبور می‌کنم. فرق کلام شیخ و کلام محقق