سایر دروس

جلسه ۳۷ – PDF جلسه سی و هفتم قلمرو تقیه_ جهت پنجم: مشروعیت تقیه در موضوعات_ بررسی ادله ۱۳۹۷/۱۲/۰۷ خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت پنجم از جهات مربوط به قلمرو تقیه بود؛ یعنی اینکه آیا تقیه در موضوعات هم جریان پیدا می‌کند یا خیر. عرض کردیم که دو نظر در این باره وجود دارد: برخی قائل به جریان تقیه در موضوعات و مشروعیت آن به نحو عام هستند و برخی هم معتقدند که تقیه فقط در احکام مشروع است ولی در موضوعات جریان پیدا نمی‌کند. برخی از ادله قول اول ذکر شد.  ادامه ادله جریان تقیه در موضوعات دلیل چهارم دلیل چهارم روایتی است که ابی الجارود آن را نقل کرده است، « قال: سألت أبا جعفر (علیه السلام):‌

جلسه ۳۶ – PDF جلسه سی و ششم قلمرو تقیه: جهت چهارم: بررسی تقیید مشروعیت تقیه به زمان شوکت عامه_ جهت پنجم: جریان تقیه در موضوعات ۱۳۹۷/۱۲/۰۱ جهت چهارم: بررسی تقیید مشروعیت تقیه به زمان شوکت عامه جهت چهارم در قلمرو تقیه مربوط می‎شود به اینکه مشروعیت و جواز تقیه در برابر عامه، مربوط به زمان اقتدار آن‎هاست یا در غیر زمان اقتدار عامه هم تقیه مشروع می‌باشد. البته این بحث را به خصوص در تقیه در برابر عامه مطرح کردند. تقیه اگر به نحو تقیه مداراتی باشد، به خصوص در برابر عامه است و لذا جای این سوال وجود دارد که آیا این مربوط به زمان شوکت و اقتدار عامه است یا در غیر زمان اقتدار آن‎ها هم مشروع

جلسه ۳۵ – PDF جلسه سی و پنجم قلمرو تقیه_ جهت چهارم: بررسی اعتبار و خوف ضرردر انواع تقیه ۱۳۹۷/۱۱/۳۰ خلاصه جلسه گذشته  تا اینجا بحث در قلمرو تقیه بود که پیرامون سه جهت از جهاتی که به مسئله قلمرو تقیه مربوط می‎شود پرداختیم.  جهت چهارم: بررسی اعتبار خوف ضرر در انواع تقیه جهت چهارم درباره کیفیت مدخلیت ضرر یا به تعبیر دیگر خوف ضرر در مشروعیت تقیه است. بر اساس آنچه که تابحال گفتیم و بر طبق ادله ای که بر مشروعیت تقیه اقامه شد و نیز مطالبی که درباره اقسام تقیه گفتیم، می‎توانیم حداقل در دو بخش مهم‌تر این موضوع را مورد ارزیابی قرار دهیم. یکی در حوزه تقیه مداراتی است، دوم در تقیه خوفی و اکراهی که

جلسه ۳۴ – PDF جلسه سی و چهارم قلمروتقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار عدم مندوحه_ کلام محقق بجنوردی و بررسی آن_ تفصیل محقق خویی و بررسی آن ۱۳۹۷/۱۱/۱۷ خلاصه جلسه گذشته مشکل حمل روایاتی که دلالت بر لزوم اعمال حیله می‌کند، با راه حلی که امام (ره) ارائه دادند، شاید چندان قابل حل نباشد و لذا خود امام هم فرمودند: «و المسئلۀُ محلُّ إشکالٍ یحتاج إلی مزید تأمّلٍ». به هر حال حمل این اخبار و روایات بر استحباب چندان خالی از مؤونه نیست. اما به هر حال ما با این روایات مواجه هستیم یعنی روایاتی که به نوعی دلالت بر لزوم اعمال حیله می‌کند آنهم در مواردی که بر اساس روایات دیگر، تقیه در آن واسع است یعنی روایات اقتضاء

جلسه ۳۳ – PDF جلسه سی و سوم قلمرو تقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار عدم مندوحه قول پنجم(امام خمینی)_ حمل روایات لزوم اعمال حیله بر استحباب ۱۳۹۷/۱۱/۱۶ حمل روایات لزوم اعمال حیله بر استحباب نظر امام (ره) درباره اعتبار یا عدم اعتبار قید عدم مندوحه در تقیه بیان شد و دلیل ایشان بر تفصیل بین تقیه از مخالفین و بین تقیه از غیر مخالفین ذکرگردید. ایشان در بیان عدم اعتبار عدم مندوحه مطلقا نسبت به مخالفین فرمودند نه تنها عدم مندوحه معتبر نیست، بلکه راجح این است که بر طبق مذهب آن‎ها عمل شود و حتی اگر اعمال حیله هم ممکن است، وجوب ندارد. لکن در آخر کلامشان می‎فرمایند به هر حال اخباری وجود دارد که ظهور در لزوم اعمال

جلسه ۳۲ – PDF جلسه سی و دوم قلمرو تقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار عدم مندوحه_ قول پنجم( امام خمینی(ره)) ۱۳۹۷/۱۱/۱۰ خلاصه جلسه گذشته در مورد اعتبار عدم مندوحه یا عدم اعتبار آن عرض کردیم تفصیلی که امام (ره) ذکر کرده¬اند، تفصیل بین تقیه از مخالفین و غیر مخالفین است. در مورد غیر مخالفین فرمودند عدم مندوحه مطلقا معتبر است به این جهت که نوعاً ادله مشروعیت تقیه در این موارد، ادله‌ای است که قید ضرورت و اضطرار در آن ذکر شده و لذا جایی که مندوحه باشد، دیگر ضرورت و اضطرار معنا ندارد و لذا تقیه مشروع نیست. اما در مورد مخالفین، عمدتاً ادله تقیه که ناظر به خصوص مخالفین است اقتضا می¬کند که نه تنها عمل بر طبق

جلسه ۳۱ – PDF جلسه سی و یکم قلمرو تقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار عدم مندوحه_ قول پنجم(امام خمینی) ۱۳۹۷/۱۱/۰۹ قول پنجم: تفصیل امام خمینی(ره) بحث در جهت سوم در قلمرو تقیه یعثی بررسی اعتبار قید عدم مندوحه در تقیه بود. عرض کردیم ۵ قول در این مسئله وجود دارد که این اقوال را عمدتاً مورد ارزیابی قرار دادیم. فقط دو مورد از آن باقی مانده که آن را هم بیان خواهیم کرد که یکی قول امام (ره) است که تفصیلی در مسئله دادند و دیگری هم قول آقای خویی که در چارچوب همین تفصیلی که اشاره کردم، یک تفصیل جزئی‌تری هم ایشان داده‌اند.  تفصیلی که امام فرمودند این است که اگر تقیه از غیر مخالفین باشد عدم مندوحه معتبر

جلسه ۳۰ – PDF جلسه سی ام قلمرو تقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار قید عدم مندوحه_ ادامه بررسی قول چهارم(شیخ انصاری) ۱۳۹۷/۱۱/۰۳ ادامه بررسی قول چهارم(شیخ انصاری) نظر شیخ و ادله ایشان بر قول مختارشان ذکر شد و مورد اشکال قرار گرفت. عرض کردیم که دو مطلب باید در تکمیل نظر مرحوم شیخ مورد ملاحظه قرار گیرد و بعد سراغ قول پنجم برویم. بررسی تصحیح  قبلاٌ گفته شد که محقق ثانی تفصیل دادند بین «ما وَرَدَ فیه إذنٌ بخصوصه» و «ما لم یرد فیه نصٌ أو إذنٌ بخصوصه». و گفتند در جایی که إذن بخصوصه وارد شده، عدم مندوحه معتبر نیست ولی اگر بخصوصه إذن و نصی وارد نشده باشد، عدم مندوحه معتبر است. مرحوم شیخ در اشکال به محقق

جلسه ۲۹ – PDF جلسه بیست و نهم قلمرو تقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار قید عدم مندوحه_بررسی قول چهارم(شیخ انصاری) ۱۳۹۷/۱۱/۰۲ بررسی قول چهارم (شیخ انصاری) قول چهارم درباره اعتبار یا عدم اعتبار قید عدم مندوحه قول مرحوم شیخ است و محقق همدانی هم از ایشان تبعیت کرده که به حسب ظاهر تفصیلی است در این مقام که تقیه در حین عمل و امتثال یا اراده آن مقید به قید عدم مندوحه است، اما در غیر این صورت مقید به این قید نیست؛ یعنی اگر در حین امتثال تمکن و چاره‌ای دارد که این عمل را علی وجه الصحیح انجام دهد، باید از عمل علی وجه التقیه اجتناب کند؛ ولی اگر در حین امتثال چنین امکانی برای او فراهم نیست،

جلسه ۲۸ – PDF جلسه بیست و هشتم قلمرو تقیه_ جهت سوم: بررسی اعتبار قید عدم مندوحه_ بررسی قول اول و دوم و سوم ۱۳۹۷/۱۰/۲۶ بررسی قول اول و دوم و سوم ما در مورد اعتبار یا عدم اعتبار قید عدم مندوحه شش قول ذکر کردیم و قرار بر این شد این اقوال و ادله‌ای که احیاناً برای این اقوال ذکر شده، مورد بررسی قرارگیرند. دلیل قول اول قول اول قول صاحب مدارک بود. طبق این قول قید عدم مندوحه مطلقا معتبر است، عبارت صاحب مدارک این است: «هل یشترط فی جواز التقیه عدم المندوحه؟ قیل: لا ،لاطلاق نص و قیل نعم، لانتفاء الضرر مع وجودها فیزول المقتضی و هو اقرب» . صاحب مدارک که قائل به اعتبار عدم مندوحه