قاعده قرعه

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم ادله قاعده _ دلیل دوم: روایات ۱۳۹۸/۰۸/۲۵ خلاصه جلسه گذشته بحث در دلیل دوم قاعده قرعه بود. عرض کردیم که روایاتی در این باره مورد استناد قرار گرفته و اجمالا سه طایفه از روایات قابل استناد هستند. طایفه اول روایاتی است که یستفاد منه العموم در همه موارد و دلالت بر مشروعیت قرعه می‌کند. عرض کردیم که اجمالا این روایات اگر چه در بینشان ضعاف هم وجود دارد اما به دلیل عمل اصحاب به این روایات و نیز تواتر معنوای این روایات، مشکل سندی آن‌ها قابل حل است. به هر حال روایت اول را خواندیم که روایت محمد بن حکیم بود. روایت دوم از ابراهیم بن عمر عن الصادق (علیه السلام) باسناده عن الحسین

جلسه ۱۰ – PDF جلسه دهم ادله قاعده قرعه _ دلیل دوم: روایات _ دسته اول ۱۳۹۸/۰۸/۱۹   خلاصه جلسه گذشته دلیل اول که دو آیه مربوط به قصه حضرت یونس و داستان حضرت مریم بود، ذکر شد. اجمالا دلالت این دو آیه بر مشروعیت قرعه مورد پذیرش واقع شد و در هر دو البته جهات هفتگانه به نحو اجمال بررسی شد. دلیل دوم روایات  اخبار متواتر یا قریب به تواتر (به تعبیر کثیری از بزرگان) در این باره وارد شده است. اینکه ادعا شده که این اخبار یا روایات، متواتر و یا قریب به تواتر اند، منظور تواتر لفظی نیست بلکه تواتر معنوی مقصود است. یعنی این مضمون و محتوا در روایات بسیاری آمده که در ابواب مختلف فقهی

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم فصل دوم: ادله مشروعیت قرعه _ دلیل اول: آیات ۱۳۹۸/۰۸/۱۲   خلاصه جلسه گذشته در اثبات مشروعیت قرعه از دلیل اول یعنی آیات، یک آیه مورد اشاره قرار گرفت. آیه اول آیه ۱۴۱ سوره صافات است؛ تقریب استدلال به این آیه به سه نحو بیان شد، طبق یک بیان استدلال محتاج ضمیمه نیست اما طبق آن دو بیان دیگر نیازمند ضمیمه است اشکال به تقریب اول اشکالاتی به استدلال به این آیه ایراد شده که البته برخی متوجه تقریب اول است و برخی به تقریب دوم و نیز برخی دیگر به تقریب سوم. منتهی ما در ضمن بیان این تقریب ها به نوعی پاسخ این اشکالات را دادیم و نیازی نیست که تک تک

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم فصل دوم: ادله قاعده قرعه_ دلیل اول: آیات ۱۳۹۸/۰۸/۱۱   خلاصه جلسه گذشته بحث ما در فصل اول به پایان رسید. در فصل اول ما هفت مطلب را ذکر کردیم؛ مطلب اول درباره اهمیت قاعده و ارتباط آن با فقه سیاسی بود، مطلب دوم درباره قرعه در شرایع سابقه بود، مطلب سوم پیرامون معنای لغوی و اصطلاحی قرعه بود، در امر چهارم درباره حکمت مشروعیت قرعه سخن گفتیم، در امر پنجم فرق بین قرعه، استخاره و استقسام بالأزلام را بیان کردیم، در مطلب ششم پیرامون واژه های مشکل، مشتبه، مجهول و مشابهات این ها نکاتی را عرض کردیم و سرانجام در امر هفتم پیرامون موضوع بحث مطالبی ذکر شد یعنی موضوع را منقح کردیم.

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مطلب هفتم: تنقیح موضوع بحث (جهات مختلف در موضوع) ـ جمع بندی ۱۳۹۸/۰۷/۲۱   خلاصه جلسه گذشته آخرین بحثی که از فصل اول باقی مانده و بخش اعظم آن را مطرح کردیم، تنقیح موضوع بحث و جهاتی است که می‌بایست هم در بحث از مشروعیت و مدارک قاعده و هم در فصل بعدی آن ـ یعنی گستره قاعده ـ مورد توجه قرار گیرد. این جهات باید از لابه‌لای عبارات و کتب فقها و همچنین ادله احصاء شود و تنبه به آن داده شود. ما با نقل کلام صاحب عناوین برخی از جهات را متذکر شدیم؛ همچنین با ذکر سخنان محقق عراقی برخی دیگر از جهات را ذکر کردیم. اکنون بخش دیگری از سخن محقق

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مطلب هفتم: تنقیح موضوع بحث (جهات مختلف در موضوع) ۱۳۹۸/۰۷/۲۰   تنقیح موضوع بحث عرض شد مسأله مهمی که در فصل اول می‌بایست مورد توجه قرار گیرد، تنقیح موضوع نزاع و بحث است. این مسأله از جهاتی مفید و مثمر ثمر است؛ یکی از مهم‌ترین جهات آن این است که به ما برای بررسی ادله دیدی می‌دهد که براساس آن بتوانیم ادله را با ملاحظه این جهات مورد بررسی قرار دهیم. چند جهت در رابطه با این قاعده و موضوع بحث و نزاع در قاعده باید مورد توجه قرار گیرد. جهات مختلف در موضوع بحث از مجموع ادله و سخنان و کلماتی که بزرگان در این رابطه ذکر کرده‌اند قابل استفاده است که مرحوم

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم مطلب ششم: واژه مشکل و مشابهات آن در روایات و کتب فقهی ۱۳۹۸/۰۷/۱۳   قبل از اینکه وارد بحث از ادله و مدارک و مستندات قاعده قرعه بشویم، یک مطلب دیگری از فصل اول باقی مانده است. فصل اول در واقع واژه شناسی این قاعده و برخی از کلیاتی است که به این قاعده مربوط است. ما درباره واژه قرعه و تفاوتش با استخاره و استقسام بالأزلام به تفصیل سخن گفتیم. واژه مشکل و مشابهات آن در روایات و کتب فقهی واژه دیگری که در این قاعده باید درباره آن سخن گفته شود، واژه مشکل و مشابهات آن است چون وقتی می‌گوییم القرعۀ لکلّ امرٍّ مشکل أو لکلّ مجهولٍ و امثال آن، این واژه

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم فرق بین قرعه، استخاره و استقسام بالأزلام. کلام ابن ادریس و محقق اردبیلی و بررسی آن‌ها. ۱۳۹۸/۰۷/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در فرق بین قرعه، استقسام بالأزلام و استخاره بود. ما این سه واژه را اجمالا معرفی کردیم. فرق بین قرعه و استقسام بالأزلام را بیان کردیم. فرق بین قرعه و استخاره را هم ذکر کردیم. منتهی چون ابن ادریس مطلبی را در این مقام بیان کرده و استخاره را در سه قسم از پنج قسم آن انکار کرده، لازم است مطلب ایشان مورد تعرض و رسیدگی قرار گیرد. کلام ابن ادریس درباره استخاره ابن ادریس می‌گوید: اگر انسان در امور دنیوی و دینی می‌خواهد کاری را انجام دهد، مستحب است دو رکعت

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم مطلب پنجم: فرق قرعه، استخاره و استقسام بالأزلام ۱۳۹۸/۰۷/۰۶   خلاصه جلسه گذشته در فصل اول مطالبی را به عنوان مقدمه یا کلیاتی که لازم است مورد رسیدگی قرار بگیرد عرض کردیم و انشاءالله بر اساس همان ساختار کلی ای که در اول بحث ارائه دادیم، مباحث را دنبال خواهیم کرد. بحث ما رسید به بیان فرق قرعه، استقسام بالأزلام و استخاره؛ اجمالا معنای قرعه را توضیح دادیم. در مورد استقسام بالأزلام هم بعد از بیان معنای أزلام و استقسام، گفتیم که این ترکیب در دوران قبل از اسلام در سه هدف و سه منظور استعمال می‌شده. یکی اینکه بوسیله أزلام یا چوب هایی که تراشیده شده بود و آماده پر و پیکان گذاشتن

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم مطلب سوم: معنای لغوی و اصطلاحی قرعه – مطلب چهارم: حکمت مشروعیت قرعه – مطلب پنجم: فرق قرعه، استخاره و استقسام بازلام ۱۳۹۸/۰۶/۳۱   خلاصه جلسه گذشته در مورد این روایت و تعارضی که با نقل تاریخ در مورد زندگی یونس قبل از میلاد مسیح با حدود ۸۲۵ سال سابقه تقدم وجود دارد، به نظر می‌رسد که با توجه به برخی از گزارشات تاریخی و آنچه که در همین روایت آمده، برای جمع دو روایت بهتر است بگوییم قرائنی که حضور یونس را در معاصرت با شعیب و ذکریا تقویت می‌کند، این قرائن قوی تر اند تا آن گزارشی که زندگی یونس را قبل از میلاد مسیح نقل کرده و لذا قدر مسلم این