تفسیر

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم سه نکته در مورد آیه دوم-آیه سوم: ۱. ایمان به غیب ۱۳۹۶/۰۸/۰۸   خلاصه جلسه گذشته در مورد بخش دومِ آیه دوم که «هدی للمتقین» بود، عرض کردیم وجه اختصاص هدایت در این بخش به متقین این است که اساساً این هدایت یک هدایت تکوینی است که به عنوان پاداش به خصوص متقین داده می‌شود، این دیگر شامل دیگران نمی‌شود، این نظری است که مرحوم علامه طباطبایی داده‌اند و ما این نظر را پذیرفتیم.  پاسخ به یک اشکال اشکالیکه در اینجا درباره متقین به نظر می‌رسد این است که، این کتاب به عنوان هدایت برای متقین ذکر شده است، اگر بخواهیم هدایت را به این معنا بگیریم که مختص به متقین شده است، یعنی

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم وجه اختصاص هدایت به متقین ۱۳۹۶/۰۸/۰۷ وجه اختصاص هدایت به متقین بحث در آخرین جمله این آیه یعنی «هدی للمتقین» بود، عرض کردیم یک سوال اساسی در اینجا وجود دارد و آن اینکه اگر هدایت در قرآن و شامل همه مردم می‌شود، پس چرا در مقابل، در برخی آیات دیگر به گروه‌های خاصی اختصاص پیدا کرده است، گاهی به مؤمنین، و گاهی به محسنین و گاهی به مسلمین، و در این آیه هم به متقین، وجه اختصاص هدایت به این گروه‌ها و یا به خصوص متقین در این آیه چه چیزی می‌باشد، جواب‌هایی به این سوال داده شده است، یک جواب را مرحوم شیخ طوسی در تفسیر تبیان فرموده و صاحب مجمع البیان هم

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم آیه دوم- پیام‌های کلی آیه-معنای «لاریب فیه» ۱۳۹۶/۰۸/۰۶   پیام‌های کلی آیه در مورد پیام‌های کلی این آیه عرض کردیم بنابر بعضی احتمالات دو پیام و بنابر برخی احتمالات سه پیام از این آیه قابل استفاده است، لذا چند احتمال در این‌باره مقصود است که به برخی از آن اشاره می‌شود: ۱.بنابر این احتمال که «ذلک الکتاب» به «الم» مرتبط باشد، به نوعی شاید بتوان سه پیام را از این آیه استفاده کرد، منظور از ارتباط الم با ذلک الکتاب این است که الم مبتدا و ذلک هم مبتدا دوم، و کتاب خبر آن باشد و مجموع این جمله خبر مبتدای اول، یعنی «الم، ذلک الکتاب» معنا دراین صورت این‌گونه می‌شود که «حروف المعجم،

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم آیه دوم- مفردات- پیام‌های کلی آیه دوم ۱۳۹۶/۰۸/۰۱    در بحث از مفردات آیه دوم درباره کلمه «ذلک» مطالبی که تا حدی لازم بود عرض کردیم. ۲.«کتاب» اما در مورد کلمه«کتاب» بایدعرض کنیم، موارد استعمال این کلمه در قرآن بسیار است. «کتاب» در قرآن به هشت معنا وارد شده است، بنده خیلی سریع این معانی را مرور می‌کنم. این نکته را مد نظر داشته باشید که بعضی از مطالبی که در اینجا مطرح می‌شود هرچند باعث می‌شود که به کندی پیش رویم اما به هر حال یک مطالب کلی است که هم مفید است و هم در جاهای دیگر ما را از طرح آن بی نیاز می‌کند، مثل همین مسئله محل بحث که کتاب

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم آیه اول- حروف مقطعه اسم یا حرف؟ – اعراب و بناء حروف مقطعه ۱۳۹۶/۰۷/۳۰    در مورد معنای حروف مقطعه، احتمالات و معانی مختلف و اقوال گوناگون بیان شد و نظر مختار هم در این رابطه بیان شد و اشکال و ایرادی که ممکن بود به این نظر وارد شود همراه با پاسخ آن ذکر شد. دو مطلب دیگر در مورد حروف مقطعه باقی مانده که ان‌شاالله عرض کنیم و بعد به سراغ آیه بعد برویم. حروف مقطعه، اسم یا حرف؟ یکی اینکه حروف مقطعه با اینکه شهرت به عنوان حروف پیدا کرده‌اند در واقع اسم هستند نه حرف، همه مقطعاتی که در سور مختلف قرآن ذکر شده‌اند حرف نیستند بلکه اسم هستند، دلیل

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم آیه اول-«الم» حروف مقطعه- حق در مسئله ۱۳۹۶/۰۷/۲۹    خلاصه جلسه گذشته در مورد حروف مقطعه یا مقطعات اقوال و احتمالات مختلفی از نظر معنایی ذکر شده است، تا اینجا به بیست احتمال و معنا اشاره کردیم، در این بین بعضی از این احتمالات مؤیدات روایی دارد، یعنی روایاتی وارد شده است که می‌تواند به عنوان مستند این معانی ذکر شود، بعضی از آنها ضمن اینکه مؤید روایی ندارد دچار اشکال است اساساً و برخی هم چون دلیلی بر آن نیست صرفاً در حد یک احتمال است، شاید اکثر این معانی از این قبیل باشند. عمده این است که ما در بین این احتمالات و اقوال ببینیم حق در مسئله کدام است و کدامیک

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم آیه اول: «الم» حروف مقطعه ۱۳۹۶/۰۷/۲۳     در مورد سوره بقره آیه اول یا خود بسمله، مطالبی که در ابتدای سوره حمد گفته شد کفایت می‌کند، دیگر راجع به نکاتی که در بسم الله الرحمن الرحیم است بحث نمی‌کنیم، چون در بسمله سوره حمد این نکات و مطالب مورد اشاره و بررسی قرار گرفت. آیه اول: «الم» حروف مقطعه اولین آیه«الم» است، که به عنوان یکی از حروف مقطعه مطرح است، بطور کلی در قرآن ۲۹ سوره با این مقطعات آغاز شده است که ۲۷ سوره از این سور مکی است و ۲ سوره مدنی است، یعنی سوره بقره و سوره آل عمران، و به نام مقطعات یا فواتح السور یا حروف الفواتح

جلسه ۱ – PDF جلسه اول مقدمه ۱۳۹۶/۰۷/۲۲     مقدمه ۱. سوره بقرة که یک سوره مدنی است الا یک آیه و آن هم آیه ۲۸۱ که آیه¬ای است که در یوم النحر در منی و در حجة الوداع نازل شد«وَاتَّقُوايَوْمًاتُرْجَعُونَفِيهِإِلَىاللَّهِ» در مورد تعداد آیات این سوره اختلاف نظر وجود دارد ولی معروف و مشهور ۲۸۶ آیه است، برخی ۲۸۴ گفته اند، در نزد کوفی‌ها عددی که برای آیات این سوره گفته شده ۲۸۶ است و این بر اساس روایتی است که از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده است، طبق نظر بصری‌ها ۲۸۷ و طبق نظر حجازی‌ها ۲۸۵ و طبق نظر شامی‌ها ۲۸۴ آیه است. ۲.این سوره به نام بقرة نامیده شده است و وجه تسمیهای برای آن ذکر شده است

جلسه ۵۰ – PDF جلسه پنجاهم آیه30_بخش اول:احتمالات پنج‌گانه درخلیفه و بررسی آن‌ها ۱۳۹۸/۰۲/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد مقصود و معنای خلیفه در صدر آیه ۳۰ سوره بقرۀ بود. عرض کردیم که در مورد این کلمه احتمالاتی ذکر شده است و تا اینجا ۴ احتمال را بیان کردیم. احتمال اول این بود که منظور از خلیفه، شخص آدم ابوالبشر است. احتمال دوم این بود که مقصود انسان کامل است. احتمال سوم این بود که همه انسان‌های مؤمن و پرهیزکار از کسی که در عالی ترین مرتبه وارستگی است تا انسان هایی که به طور متعارف وارسته و پرهیزکاراند. احتمال چهارم اینکه مقصود همه انسان‌ها است، یعنی خداوند متعال خلافت را به نحو فعلی به همه انسان‌ها اعم

دانلود-جلسه چهل و نهم-PDF جلسه چهل و نهم آیه۳۰ _ احتمالات پنجگانه در خلیفه و بررسی آنها ۰۲/۰۲/۱۳۹۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد احتمالاتی بود که درباره تعیین خلیفه در آیه ۳۰ سوره بقرۀ مطرح شده است. تا اینجا دو احتمال را بررسی کردیم، احتمال اول این بود که مقصود از خلیفه شخص حقیقی آدم ابوالبشر باشد که زمخشری و طبرسی این احتمال را مطرح کرده بودند و ما عرض کردیم که این احتمال ناتمام و مردود است. احتمال دوم این بود که مقصود از خلیفه، انسان‌های کامل اعم از انبیاء و اولیاء و ائمّه مهتدین (ع) است گفته شد که این احتمال نا درست نیست، اما کامل هم نیست چون دلیلی بر حصر خلیفه در این موارد