دروس خارج

جلسه ۶۰ – PDF جلسه شصت مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت پنجم: مقام دوم: مقدار دیة- قول دوم: ارش- حق در مقام ۱۳۹۷/۱۰/۲۴         خلاصه جلسه گذشته عرض شد درباره دیه زوجه مفضاة، دو قول در مسأله وجود دارد؛ البته ممکن است قول دوم صرفاً در حد احتمال باشد اما از ظواهر کلمات برخی، این احتمال قابل استفاده است. مشهور معتقدند دیه کامله بر مرد واجب است؛ پنج روایت مورد  استناد مشهور قرار گرفته که ما هر پنج روایت را بررسی کردیم و معلوم شد نمی‎تواند نظر مشهور را ثابت کند. یعنی اینکه دیه کامله به طور کلی در موارد افضاء مطلقا ثابت باشد، قابل استفاده نیست. قول دوم: وجوب أرش قول یا احتمال دوم در مقابل

جلسه ۵۹ – PDF جلسه پنجاه و نهم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت پنجم: مقام دوم: مقدار دیة- قول اول(مشهور):دیة کاملة- ادله مشهور و بررسی آن ۱۳۹۷/۱۰/۲۳           خلاصه جلسه گذشته عرض شد در جهت پنجم بحث در دو مقام است؛ مقام اول که بحث از اصل وجوب دیه بود، گذشت. مقام دوم درباره مقدار دیه است. بحث در این است که آیا به سبب افضاء زوجه صغیره چه مقدار دیه بر عهده زوج ثابت می‎شود؟ عرض شد دو قول در این مسأله وجود دارد؛ مشهور قائل به دیه کامله هستند. یعنی می‎گویند اگر این زن حره باشد، به مقدار نصف مرد به سبب افضاء باید به او دیه داده شود. مشهور به چند روایت استدلال

جلسه ۵۸ – PDF جلسه پنجاه و هشتم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت پنجم: مقام اول: وجوب دیة- ادامه دلیل قول دوم(تفصیل)- پاسخ به توجیه چهارم مشهور برای روایت حمران و برید- مقام دوم: مقدار دیة ۱۳۹۷/۱۰/۲۲           خلاصه جلسه گذشته بحث در وجوب دیه به سبب افضاء بود. مشهور قائل به وجوب دیه مطلقا بودند؛ در مقابل، گروهی که نام آنها ذکر شد، قائل به تفصیل‎اند؛ تفصیل بین صورت طلاق المرأة و عدم طلاقها، اگر طلاق داد واجب است و الا فلا. عمده استدلال این گروه به دو روایت حمران و برید بود که در ذیل این دو روایت، بین این دو صورت تفصیل داده شده بود. عرض شد برای اینکه نظر این گروه تثبیت

جلسه ۵۷ – PDF جلسه پنجاه و هفتم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت پنجم: مقام اول: وجوب دیة- ادامه دلیل قول دوم(تفصیل)- پاسخ به توجیه مشهور برای روایت حمران و برید ۱۳۹۷/۱۰/۱۹   خلاصه جلسه گذشته عرض شد قائلین به تفصیل در وجوب دیه، به دو روایت حمران و برید بن معاویه تمسک کرده‎اند. این جماعت معتقدند دو روایت مذکور ظهور در تفصیل دارد و دیه را در فرض طلاق ثابت می‎کند؛ و چنانچه طلاق داده نشود و مرد او را نزد خود نگه دارد، دیگر دیه واجب نیست. آن وقت روایات مطلقه را حمل بر این دو روایت کرده‎اند که قید دارند و این هم براساس قاعده حمل مطلق بر مقید صورت گرفته و لذا معتقدند دیه مطلقا واجب

جلسه ۵۶ – PDF جلسه پنجاه و ششم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت پنجم: مقام اول: وجوب دیة- ادله قول مشهور(دلیل چهارم)-دلیل قول دوم ۱۳۹۷/۱۰/۱۸           خلاصه جلسه گذشته عرض شد برای قول مشهور که قائل به وجوب دیه مطلقا در صورت افضاء زوجه صغیره هستند، به چند وجه استناد شده است. تا اینجا سه وجه ذکر شد؛ یکی اجماع بود، دوم روایات خاصه و سوم روایاتی که حکایت از برخی قضاوت‎های امیرالمؤمنین(ع) در این رابطه کرده است. دلیل چهارم دلیل چهارم روایاتی است که به نوعی دلالت بر ثبوت ضمان به سبب افضاء کرده‎اند. قبلاً به مناسبتی برخی از این روایات را خوانده‎ایم؛ از جمله: روایت اول: صحیحه حلبی: «عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع)

جلسه ۵۵ – PDF جلسه پنجاه و پنجم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت پنجم: مقام اول: وجوب دیة- ادله قول مشهور(دلیل دوم و سوم) ۱۳۹۷/۱۰/۱۷           خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت پنجم یعنی وجوب دیه و مقدار آن بود. گفتیم در این جهت در دو مقام بحث می‎کنیم؛ مقام اول پیرامون اصل وجوب دیه و مقام دوم درباره مقدار دیه است. در مقام اول دو قول وجود دارد؛ یکی قول مشهور است که وجوب دیه به نحو مطلق بیان شده است؛ چه زن طلاق بگیرد و چه نگیرد. گفتیم به چند وجه برای قول مشهور استناد شده است؛ وجه اول اجماع بود که مورد اشکال قرار گرفت. وجه دوم روایات خاصه بود. اولین روایت از

جلسه ۵۴ – PDF جلسه پنجاه و چهارم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت چهارم: نتیجه- جهت پنجم: وجوب دیه و مقدار آن(مقام اول: اصل وجوب دیه) ۱۳۹۷/۱۰/۱۶           نتیجه بحث در جهت چهارم نتیجه کلی بحث در جهت چهارم این شد که حق در مقام همان است که صاحب عروه فرموده که وجوب انفاق بر زن تا مادامی که زنده است احتیاطاً ثابت می‎شود؛ یعنی فتوا به وجوب انفاق نمی‎دهیم. امام(ره) در اینجا فتوا داده‎اند، عبارت ایشان چنین بود: «و یجب علیه نفقتها مادامت حیة و إن طلقها بل و إن تزوجت بعد الطلاق علی الأحوط، بل لایخلو من قوة»، یعنی نهایتاً امام(ره) در اینجا فتوا داده‎اند به وجوب انفاق مادامت حیة. اما مرحوم سید احتیاط

جلسه ۵۳ – PDF جلسه پنجاه و سوم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت چهارم: بررسی وجوب نفقة( بررسی قول دوم و سوم- حق در مسئله) ۱۳۹۷/۱۰/۱۶         خلاصه جلسه گذشته در فرع چهارم از فروع پنج‎گانه مسأله دوازده، بحث در این بود که اگر زوجه صغیره قبل التسع افضاء شود، آیا نفقه بر او واجب است یا نه. سه قول در مسأله ذکر کردیم؛ قول اول که مشهور است، این بود که انفاق بر این زوجه واجب است مادامت حیة. دو دلیل بر این مدعا ذکر شد و یکی از این دو دلیل مورد قبول قرار گرفت و آن صحیحه حلبی بود که دلالت بر وجوب انفاق حتی بعد الطلاق دارد و چیزی نمی‎تواند آن را تقیید

جلسه ۵۲ – PDF جلسه پنجاه و دوم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت چهارم: بررسی وجوب نفقة ۱۳۹۷/۱۰/۱۲           جهت چهارم: بررسی وجوب نفقه جهت چهارم از جهات پنج‎گانه مربوط به فرع چهارم از مسأله دوازدهم، درباره وجوب نفقه برای زنی است که قبل از نه سالگی افضاء شده است. این مسأله باید بررسی شود که آیا واجب است به زوجه صغیره بعد الافضاء نفقه داده شود یا نه؟ اقوال در این مسأله سه قول وجود دارد. قول اول: یکی قول مشهور است و آن وجوب الانفاق علیها مادامت حیةً. یعنی تا زمانی که این زن زنده است، باید به او نفقه بدهد؛ اعم از اینکه طلاق بگیرد یا طلاق نگیرد؛ اعم از اینکه بعد از

جلسه ۵۱ – PDF جلسه پنجاه و یکم مسأله ۱۲- فرع چهارم- جهت سوم: بررسی بقاء زوجیت بعد از افضاء- ادله بقاء زوجیت- حق در مسئله ۱۳۹۷/۱۰/۱۲           خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت ثالثه در فرع چهارم در این بود که آیا بر این زوجه صغیره‎ای که افضاء شده احکام زوجیت مترتب می‎شود یا نه؟ عرض کردیم مشهور قائل به بقاء زوجیت‎اند و در مقابل به گروهی نسبت داده شده که اینها قائل به زوال زوجیت هستند. ما این نسبت را بررسی کردیم و معلوم شد نه شیخ مفید و نه شیخ طوسی و نه ابن ادریس که قول به زوال زوجیت به آنها نسبت داده شده، هیچ کدام قائل به این مسأله نشده‎اند. علی