دروس خارج

جلسه ۷۵ – PDF جلسه هفتاد و پنجم ترتب –تنبیهات : دوم – سوم – چهارم ۱۳۹۷/۱۱/۲۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد تنبیهات ترتب بود، عرض کردیم مطالبی به عنوان تنبیهات در پایان بحث از ترتب مطرح شده که ما به برخی از این امور در گذشته اشاره کردیم. اما برای یادآوری به بعضی از این مطالب در قالب تنبیهات اشاره خواهیم کرد تا اجمالاً بحث تنبیهات مغفول واقع نشود. دیروز تنبیه اول را ذکر کردیم، هر چند آن مطلب به عنوان تنبیه در کلام محقق نایینی نیامده، ولی ما آن را به عنوان تنبیه اول ذکر کردیم. تنبیه دوم  تنبیه دوم مطلبی است که در گذشته ما آن را بیان کردیم و آن این که آیا بعد

جلسه ۷۴ – PDF جلسه هفتاد و چهارم ترتب –تنبیهات: تنبیه اول ۱۳۹۷/۱۱/۲۸   تنبیه اول در ادامه بحث ترتب و پایان این بحث تنبیهاتی مطرح شده است. محقق نایینی چند تنبیه بیان کردند. بعضی از بزرگان دیگر نیز تنبیهاتی را در این مقام متعرض شده‎اند و که ما برخی از این تنبیهات را در گذشته بیان کردیم و برخی باقی مانده؛ ولی مطلبی که به نظر می‎رسد به عنوان تنبیه لازم است ذکر  کنیم، (گرچه مستقلا به عنوان یک تنبیه در کلمات خود محقق نایینی نیامده ولی توجه به این مسئله مهم است و مجموع کلمات محقق نایینی در باب ترتب در این چارچوب است) این است که تزاحم پنج قسم دارد: اقسام تزاحم قسم اول: جایی است که

جلسه ۷۳ – PDF جلسه هفتاد و سوم ترتب –جمع بندی بحث ترتب – حق در مقام ۱۳۹۷/۱۱/۲۷   جمع بندی بحث ترتب در بحث ترتب، تا کنون تقریبا هفتاد و دو جلسه بحث شده است. از ابتدای سال که ثمره بحث ضد را طرح کردیم تا جلسه گذشته که جلسه هفتاد و دوم بود و امروز جلسه هفتاد و سوم است (غیر از چند جلسه ابتدایی که دروازه بحث ورود به ترتب بود) این بحث وقت ما را به خودش اختصاص داده است. چند جلسه اول درباره ثمره بحث از اقتضاء امر به شئ نسبت به نهی از ضد بحث کردیم و بعد از آن به مناسبت سخن شیخ بهایی که ثمره بحث ضد را انکار کردند وارد در

جلسه ۷۲ – PDF جلسه هفتاد و دوم ترتب – کلام امام خمینی – نتیجه ۱۳۹۷/۱۱/۱۷   خلاصه جلسه گذشته  نتیجه مقدمات هفت‎گانه امام خمینی این شد که اگر تکلیفی متوجه انسان شود چند حالات برای او متصور است. تارة یک تکلیف متوجه مکلف می‎شود که برای آن دو صورت و حالت تصویر می‎شود و اخری دو تکلیف متوجه مکلف می‎شود. در جایی که دو تکلیف متوجه مکلف است، تارة این دو تکلیف از نظر شارع از نظر اهمیت یکسانند و اخری یکی اهم است و دیگری مهم. صورت اول را در جلسه گذشته بحث کردیم اما حالت و صورت دوم باقی مانده است. صورت دوم دو صورتی که در جلسه قبل بیان شد، حالاتی است که از بحث ما

جلسه ۷۱ – PDF جلسه هفتاد و یکم ترتب – کلام امام خمینی – مقدمه هفتم – نتیجه – حالت اول و دوم و سوم ۱۳۹۷/۱۱/۱۶    خلاصه جلسه گذشته  تاکنون شش مقدمه از مقدماتی که امام خمینی در تصحیح امر مهم بدون ترتب بر عصیان امر اهم بیان کرده‎اند ذکر شد. تمام این مقدمات برای تصحیح عمل عبادی مکلفی است که امر اهم را ترک کرده است. مقدمه هفتم امام خمینی در کتاب مناهج الوصول مطلبی را به عنوان مقدمه هفتم بیان کرده‎اند که باید دید آیا قابلیت طرح استقلالی به عنوان یک مقدمه را دارد یا خیر؟ (البته این جهت خیلی مهم نیست) آن مطلب این است که «امر بکل من الضدین امر بالمقدور الممکن»؛ ایشان می‎گویند: اگر

جلسه ۷۰ – PDF جلسه هفتاد ترتب – کلام امام خمینی – مقدمه ششم ۱۳۹۷/۱۱/۱۵   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم امام خمینی برای تصحیح امر مهم بدون نیاز به اشتراط به عصیان امر اهم، بیانی دارند که متشکل از شش مقدمه است. تا کنون پنج مقدمه را بیان کردیم که انشاء الله بعد از ذکر مقدمه ششم، یک جمع بندی از مقدمات و سپس نتیجه‎گیری در بحث ترتب خواهیم داشت. ادامه مقدمه ششم در مقدمه ششم امام خمینی بر یک نکته اساسی تکیه می‎کنند و آن این‎که احکام شرعیه مقید به قدرت نیستند، نه به تقیید شرعی و نه به تقیید عقلی، یعنی نه شرعا و نه عقلا مقید به قید قدرت نیستند و کذلک قید علم. آن‎چه که

جلسه ۶۹ – PDF جلسه شصت و نهم ترتب – کلام امام خمینی – مقدمه پنجم و ششم ۱۳۹۷/۱۱/۱۴    یک نکته مهم مقدمه پنجم از مقدمات کلام امام خمینی این بود که در خطابات قانونی و عام انحلال احکام به تعداد افراد مکلفین مطرح نیست، بخلاف خطابات شخصی که در آن احکام به تعداد افراد مکلفین منحل می شوند. در جلسه قبل دو قرینه بر عدم انحلال ذکر کردیم. نکته مهم در این باره این است که در خطابات عمومی و قانونی، اراده تشریعیه به معنای ارادة التشریع است. یعنی اراده قانون گذاری و جعل بنحو عمومی. لذا این‎طور نیست که تک تک افراد مخاطب این خطاب باشند. غرض شارع جعل و قانون گذاری برای عموم است و با

جلسه ۶۸ – PDF جلسه شصت و هشتم ترتب – کلام امام خمینی – مقدمه پنجم ۱۳۹۷/۱۱/۱۳   خلاصه جلسه گذشته  بحث در مقدمه پنجم از مقدماتی است که امام خمینی در تصحیح امر مهم بدون نیاز به اشتراط به عصیان امر اهم ذکر کرده‎اند. در مقدمه پنجم ایشان ضمن بیان تعریف خطابات شخصیه و خطابات قانونیه به فرق بین این دو خطاب اشاره کردند. ایشان فرمودند: در کلمات بسیاری از علماء، خلط بین این دو خطاب، منشأ اشتباهاتی شده است. در جلسه قبل فرق این دو خطاب را عرض کردیم و گفتیم مهمترین فرق این دو خطاب این است که خطابات قانونیه به عدد افراد مکلفین انحلال پیدا نمی‎کنند، بلکه خطاب متوجه «ناس» و «مؤمنین» و امثال این‎ها است،

جلسه ۶۷ – PDF جلسه شصت و هفتم ترتب – کلام امام خمینی – ادامه مقدمه چهارم – مقدمه پنجم ۱۳۹۷/۱۱/۱۰   خلاصه جلسه گذشته  عرض کردیم، امام خمینی معتقد است بدون تشبث به ترتب می‎توانیم امر مهم را تصحیح کنیم و عملی که بعد از ترک اهم واقع می‎شود صحیح باشد. ایشان ضمن شش مقدمه به توضیح این نظر پرداختند. غرض ایشان از بیان سه مقدمه اول، نفی شرطیت شرعی عصیان امر اهم در امر مهم است که به تفصیل در جلسه گذشته توضیح داده شد و غرض از بیان سه مقدمه بعدی، نفی شرطیت عقلی عصیان امر اهم در امر مهم است که دیروز این مطلب را به تفصیل بیان کردیم. مقدمه چهارم، پنجم و ششم یک هدف

جلسه ۶۶ – PDF جلسه شصت و ششم ترتب – کلام امام خمینی – غرض از مقدمات سه گانه اول و مقدمات سه گانه دوم – مقدمه چهارم ۱۳۹۷/۱۱/۰۹    نتیجه مقدمات سه گانه عرض کردیم امام خمینی معتقدند، امر مهم را می‎توان بنحوی تصحیح کرد که مسئله ترتب بر عصیان امر اهم پیش نیاید. یعنی امر مهم به غیر از مسیر ترتب قابل تصحیح است. برای این منظور ایشان شش مقدمه ذکر کردند. سه مقدمه را تا به حال بیان کردیم. این سه مقدمه عبارتند از: مقدمه اول: امر به طبیعت متعلق است نه افراد. مقدمه دوم: اطلاق به معنای سریان حکم نسبت به افراد نیست بر خلاف عموم که به معنای سریان حکم نسبت به افراد است. مقدمه