دروس خارج

جلسه ۱۰۲ – PDF جلسه صد و دوم مسأله دوم- مقام دوم: بررسی اعتبار عدالت در اصناف ثلاثة ۱۳۹۷/۰۲/۱۵         خلاصه جلسه گذشته بحث در اعتبار عدالت در مستحقین خمس بود. عرض شد عمده دلیل قائلین به عدم اعتبار عدالت، این است که خمس بدل از زکات است و مقتضای بدلیت این است که هر آنچه در زکات معتبر است، در خمس نیز معتبر باشد و آنچه در زکات معتبر نیست، در خمس نیز معتبر نیست. به علاوه در باب خمس ما دلیلی بر اعتبار عدالت در مستحقین خمس نداریم. سپس ادله اعتبار عدالت در زکات مورد بررسی قرار گرفت و عرض شد چند دلیل بر اعتبار عدالت در زکات اقامه شده که همگی مورد اشکال قرار

جلسه ۱۰۱ – PDF جلسه صد و یکم مسأله دوم- مقام دوم: بررسی اعتبار عدالت در اصناف ثلاثة ۱۳۹۷/۰۲/۱۱         خلاصه جلسه گذشته مقام دوم در مسأله دوم، درباره اعتبار عدالت است. یعنی بحث در این است که آیا در اصناف سه‎گانه به عنوان مستحقین خمس، عدالت معتبر است یا خیر؟ اگر گفتیم عدالت معتبر است، قهراً بر اساس تعریفی که از عدالت می‎کنیم، باید این خصوصیت در اصناف ثلاثه باشد تا بتوانیم به او خمس دهیم؛ و اگر این خصوصیت نباشد، نمی‎توان به او خمس داد. امام(ره) در مورد اعتبار عدالت می‎فرماید: «و لا یعتبر العدالة علی الأصح». مشهور نیز همین نظر را دارند که عدالت در اصناف سه‎گانه معتبر نیست. مرحوم سید در عروه نیز

جلسه ۱۰۰ – PDF جلسه صد مسأله دوم- مقام اول: بررسی اعتبار ایمان در اصناف ثلاثة- بررسی مسئله طبق مبنای مشهور و مبنای مختار ۱۳۹۷/۰۲/۱۰         بررسی مسئله طبق مبنای مشهور و مبنای مختار در بحث از اعتبار ایمان در اصناف سه‎گانه که مستحق خمس هستند، ادله مشهور مبنی بر اعتبار ایمان ذکر شد. از این هفت دلیل هیچ یک نتوانست مدعای مشهور را ثابت کند. نتیجه بحث بعد از بررسی ادله می‎بایست علی کلا المبنیین مورد ملاحظه قرار گیرد؛ چون عرض کردیم در مورد اینکه خمس متعلق به چه کسی است و آیا به سهام سته تقسیم می‎شود یا خیر، طبق مبنای مشهور متعلق به شش گروه است و لذا به شش سهم تقسیم می‎شود؛ خدا،

جلسه ۹۹ – PDF جلسه نود و نهم مسأله دوم- مقام اول: بررسی اعتبار ایمان در اصناف ثلاثة- ادله ۱۳۹۷/۰۲/۰۹         خلاصه جلسه گذشته در مسأله دوم در دو مقام بحث می‎شود؛ یکی بحث از اعتبار ایمان در اصناف ثلاثه است و دیگری بحث از اعتبار عدالت در این سه صنف است. در مقام اول عرض شد امام(ره) تبعاً للمشهور قائل به اعتبار ایمان هستند. بر اساس این شرط، نیمی از خمس که متعلق به اصناف سه‎گانه است، فقط به آن دسته از بنی هاشم داده می‎شود که شیعه هستند؛ لذا اگر به غیر شیعه داده شود، مجزی و مبرئ ذمه نیست. چند دلیل بر این ادعا اقامه شده است. دلیل اول و دوم مورد بررسی قرار

جلسه ۹۸ – PDF جلسه نود و هشتم مسأله دوم- مقام اول بررسی اعتبار ایمان در اصناف ثلاثة ۱۳۹۷/۰۲/۰۸         مسأله دوم مسأله ۲: «يعتبر الايمان أو ما في حكمه في جميع مستحقي الخمس و لا يعتبر العدالة على الأصح، و الأحوط عدم الدفع إلى المتهتك المتجاهر بالكبائر، بل يقوى عدم الجواز إن كان في الدفع إعانة على الإثم و العدوان و إغراء بالقبيح و في المنع ردع عنه، و الأولى ملاحظة المرجحات في الأفراد». انحصار موضوع بحث در اصناف ثلاثه در مسأله دوم، سخن از اعتبار و عدم اعتبار دو امر دیگر در مستحقین خمس است. البته بحث فقط درباره اصناف ثلاثه است؛ یعنی مساکین، ایتام و ابناء السبیل؛ و الا درباره خدا و رسول و

جلسه ۹۷ – PDF جلسه نود و هفتم مسأله یک- جهت سوم: ملاک سیادت- ادله استحقاق همه سادات نسبت به خمس ۱۳۹۷/۰۲/۰۵           خلاصه جلسه گذشته بعد از اثبات ملاک سیادت و اینکه خمس فقط به کسانی متعلق می‎شود که انتساب به هاشم از طریق پدر داشته باشند، بحث در این بود که آیا همه فرزندان هاشم و عبدالمطلب در این جهت یکسان هستند و فرقی بین تیره‎های مختلف سادات نیست یا اینکه فرق وجود دارد؟ مشهور معتقدند فرقی بین تیره‎های مختلف سادات نیست؛ هر چند امام(ره) متعرض این مطلب نشده‎اند اما مرحوم سید و دیگران فرموده‎اند «لا فرق فی ذلک بین أن یکون عقیلیاً أو عباسیاً أو علویاً». ادله استحقاق همه سادات نسبت به خمس

جلسه ۹۶ – PDF جلسه نود و ششم مسأله یک – جهت سوم: ملاک سیادت- مؤیدات قول مشهور- مقتضای اصل در فرض شک ۱۳۹۷/۰۲/۰۴           خلاصه جلسه گذشته در بحث از ملاک سیادت و مستحقین خمس، هم قول مشهور و هم قول سید مرتضی و صاحب حدائق نقل شد. ادله مشهور به همراه اشکالاتی که صاحب حدائق به این ادله ایراد کرده‎اند، نقل شد و ادله صاحب حدائق هم بیان شد. جلسه گذشته اشکالاتی که متوجه هر دو بخش کلام صاحب حدائق بود، ذکر شد. عرض شد نه اشکالاتی که ایشان به مشهور کرده، وارد است و نه ادله‎ای که بر مدعای خودشان اقامه کرده‎اند تمام است. ریشه مشکل بیان شد که از کجا نشأت گرفته است.

جلسه ۹۵ – PDF جلسه نود و پنجم مسأله یک- جهت سوم: ملاک سیادت- بررسی اشکالات و ادله صاحب حدائق ۱۳۹۷/۰۲/۰۳         بررسی اشکالات و ادله صاحب حدائق اشکالات صاحب حدائق به ادله مشهور و هم‎چنین ادله خودِ ایشان بر قول به استحقاق خمس برای کسی که از طریق مادر به هاشم انتساب پیدا کرده، ذکر شد. اگر بخواهیم به طور ریشه‎ای، سخنان صاحب حدائق را [چه اشکالاً علی المشهور و چه استدلالاً علی مذهب السید] بررسی کنیم و آن نقطه محوری سخن ایشان را باطل کنیم که به تبع آن هم اشکالات ایشان متزلزل می‎شود و هم ادله او، باید بگوییم اصل مسئله‎ای که موجب شده صاحب حدائق به خطا برود و آن اشکالات را به

جلسه ۹۴ – PDF جلسه نود و چهارم مسأله یکم- جهت سوم: ملاک سیادت- اشکالات صاحب حدائق به ادله مشهور- ادله صاحب حدائق بر قول دوم ۱۳۹۷/۰۲/۰۲         خلاصه جلسه گذشته بحث در ملاک سیادت بود؛ سیادتی که موضوعِ برای اخذ خمس و حرمت صدقه است. عرض شد مشهور معتقدند سیادت فقط به انتساب به هاشم از طریق پدر حاصل می‎شود؛ اما سید مرتضی و برخی دیگر معتقدند انتساب به هاشم از طریق مادر نیز موضوع برای جواز اخذ خمس هست. سه دلیل از مشهور نقل شد. صاحب حدائق نسبت به هر سه دلیل اشکال داشتند که اشکال نسبت به دلیل اول و دوم ذکر کردیم. اشکال صاحب حدائق به دلیل سوم دلیل سوم مشهور این بود

جلسه ۹۳ – PDF جلسه نود و سوم مسأله یک- جهت سوم: ملاک سیادت- ادله مشهور(دلیل سوم)- اشکالات صاحب حدائق به ادله مشهور ۱۳۹۷/۰۲/۰۱         خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت سوم یعنی ملاک و مناط سیادت بود. عرض شد مشهور قائل‎اند سیادت فقط از طریق انتساب به هاشم آن هم به سبب ابوت حاصل می‎شود؛ لذا انتساب از طریق اُم موجب صدق عنوان سیادت که موضوع برای استحقاق خمس است، نمی‎شود. چند دلیل بر قول مشهور ذکر شده است. دلیل اول و دوم بیان شد؛ یکی اجماع معتضد به تسالم یا شهرت بود؛ دیگری مرسله حماد بن عیسی بود که عرض شد هم سنداً و هم دلالتاً قابل اتکا است. دلیل سوم دلیل سوم این است