خارج فقه

جلسه ۱۰۰ – PDF جلسه صد مسأله دوم- مقام اول: بررسی اعتبار ایمان در اصناف ثلاثة- بررسی مسئله طبق مبنای مشهور و مبنای مختار ۱۳۹۷/۰۲/۱۰         بررسی مسئله طبق مبنای مشهور و مبنای مختار در بحث از اعتبار ایمان در اصناف سه‎گانه که مستحق خمس هستند، ادله مشهور مبنی بر اعتبار ایمان ذکر شد. از این هفت دلیل هیچ یک نتوانست مدعای مشهور را ثابت کند. نتیجه بحث بعد از بررسی ادله می‎بایست علی کلا المبنیین مورد ملاحظه قرار گیرد؛ چون عرض کردیم در مورد اینکه خمس متعلق به چه کسی است و آیا به سهام سته تقسیم می‎شود یا خیر، طبق مبنای مشهور متعلق به شش گروه است و لذا به شش سهم تقسیم می‎شود؛ خدا،

جلسه ۹۹ – PDF جلسه نود و نهم مسأله دوم- مقام اول: بررسی اعتبار ایمان در اصناف ثلاثة- ادله ۱۳۹۷/۰۲/۰۹         خلاصه جلسه گذشته در مسأله دوم در دو مقام بحث می‎شود؛ یکی بحث از اعتبار ایمان در اصناف ثلاثه است و دیگری بحث از اعتبار عدالت در این سه صنف است. در مقام اول عرض شد امام(ره) تبعاً للمشهور قائل به اعتبار ایمان هستند. بر اساس این شرط، نیمی از خمس که متعلق به اصناف سه‎گانه است، فقط به آن دسته از بنی هاشم داده می‎شود که شیعه هستند؛ لذا اگر به غیر شیعه داده شود، مجزی و مبرئ ذمه نیست. چند دلیل بر این ادعا اقامه شده است. دلیل اول و دوم مورد بررسی قرار

جلسه ۹۸ – PDF جلسه نود و هشتم مسأله دوم- مقام اول بررسی اعتبار ایمان در اصناف ثلاثة ۱۳۹۷/۰۲/۰۸         مسأله دوم مسأله ۲: «يعتبر الايمان أو ما في حكمه في جميع مستحقي الخمس و لا يعتبر العدالة على الأصح، و الأحوط عدم الدفع إلى المتهتك المتجاهر بالكبائر، بل يقوى عدم الجواز إن كان في الدفع إعانة على الإثم و العدوان و إغراء بالقبيح و في المنع ردع عنه، و الأولى ملاحظة المرجحات في الأفراد». انحصار موضوع بحث در اصناف ثلاثه در مسأله دوم، سخن از اعتبار و عدم اعتبار دو امر دیگر در مستحقین خمس است. البته بحث فقط درباره اصناف ثلاثه است؛ یعنی مساکین، ایتام و ابناء السبیل؛ و الا درباره خدا و رسول و

جلسه ۹۷ – PDF جلسه نود و هفتم مسأله یک- جهت سوم: ملاک سیادت- ادله استحقاق همه سادات نسبت به خمس ۱۳۹۷/۰۲/۰۵           خلاصه جلسه گذشته بعد از اثبات ملاک سیادت و اینکه خمس فقط به کسانی متعلق می‎شود که انتساب به هاشم از طریق پدر داشته باشند، بحث در این بود که آیا همه فرزندان هاشم و عبدالمطلب در این جهت یکسان هستند و فرقی بین تیره‎های مختلف سادات نیست یا اینکه فرق وجود دارد؟ مشهور معتقدند فرقی بین تیره‎های مختلف سادات نیست؛ هر چند امام(ره) متعرض این مطلب نشده‎اند اما مرحوم سید و دیگران فرموده‎اند «لا فرق فی ذلک بین أن یکون عقیلیاً أو عباسیاً أو علویاً». ادله استحقاق همه سادات نسبت به خمس

جلسه ۹۶ – PDF جلسه نود و ششم مسأله یک – جهت سوم: ملاک سیادت- مؤیدات قول مشهور- مقتضای اصل در فرض شک ۱۳۹۷/۰۲/۰۴           خلاصه جلسه گذشته در بحث از ملاک سیادت و مستحقین خمس، هم قول مشهور و هم قول سید مرتضی و صاحب حدائق نقل شد. ادله مشهور به همراه اشکالاتی که صاحب حدائق به این ادله ایراد کرده‎اند، نقل شد و ادله صاحب حدائق هم بیان شد. جلسه گذشته اشکالاتی که متوجه هر دو بخش کلام صاحب حدائق بود، ذکر شد. عرض شد نه اشکالاتی که ایشان به مشهور کرده، وارد است و نه ادله‎ای که بر مدعای خودشان اقامه کرده‎اند تمام است. ریشه مشکل بیان شد که از کجا نشأت گرفته است.

جلسه ۹۵ – PDF جلسه نود و پنجم مسأله یک- جهت سوم: ملاک سیادت- بررسی اشکالات و ادله صاحب حدائق ۱۳۹۷/۰۲/۰۳         بررسی اشکالات و ادله صاحب حدائق اشکالات صاحب حدائق به ادله مشهور و هم‎چنین ادله خودِ ایشان بر قول به استحقاق خمس برای کسی که از طریق مادر به هاشم انتساب پیدا کرده، ذکر شد. اگر بخواهیم به طور ریشه‎ای، سخنان صاحب حدائق را [چه اشکالاً علی المشهور و چه استدلالاً علی مذهب السید] بررسی کنیم و آن نقطه محوری سخن ایشان را باطل کنیم که به تبع آن هم اشکالات ایشان متزلزل می‎شود و هم ادله او، باید بگوییم اصل مسئله‎ای که موجب شده صاحب حدائق به خطا برود و آن اشکالات را به

جلسه ۹۴ – PDF جلسه نود و چهارم مسأله یکم- جهت سوم: ملاک سیادت- اشکالات صاحب حدائق به ادله مشهور- ادله صاحب حدائق بر قول دوم ۱۳۹۷/۰۲/۰۲         خلاصه جلسه گذشته بحث در ملاک سیادت بود؛ سیادتی که موضوعِ برای اخذ خمس و حرمت صدقه است. عرض شد مشهور معتقدند سیادت فقط به انتساب به هاشم از طریق پدر حاصل می‎شود؛ اما سید مرتضی و برخی دیگر معتقدند انتساب به هاشم از طریق مادر نیز موضوع برای جواز اخذ خمس هست. سه دلیل از مشهور نقل شد. صاحب حدائق نسبت به هر سه دلیل اشکال داشتند که اشکال نسبت به دلیل اول و دوم ذکر کردیم. اشکال صاحب حدائق به دلیل سوم دلیل سوم مشهور این بود

جلسه ۹۳ – PDF جلسه نود و سوم مسأله یک- جهت سوم: ملاک سیادت- ادله مشهور(دلیل سوم)- اشکالات صاحب حدائق به ادله مشهور ۱۳۹۷/۰۲/۰۱         خلاصه جلسه گذشته بحث در جهت سوم یعنی ملاک و مناط سیادت بود. عرض شد مشهور قائل‎اند سیادت فقط از طریق انتساب به هاشم آن هم به سبب ابوت حاصل می‎شود؛ لذا انتساب از طریق اُم موجب صدق عنوان سیادت که موضوع برای استحقاق خمس است، نمی‎شود. چند دلیل بر قول مشهور ذکر شده است. دلیل اول و دوم بیان شد؛ یکی اجماع معتضد به تسالم یا شهرت بود؛ دیگری مرسله حماد بن عیسی بود که عرض شد هم سنداً و هم دلالتاً قابل اتکا است. دلیل سوم دلیل سوم این است

جلسه ۹۲ – PDF جلسه نود و دوم مسأله یک- جهت سوم: ملاک سیادت- ادله مشهور- دلیل اول و دوم ۱۳۹۷/۰۱/۲۹           خلاصه جلسه گذشته جهت ثالثه درباره ملاک و مناط سیادت است. عرض شد دو قول در این مسأله وجود دارد؛ یکی قول مشهور و یکی هم قولی که به سید مرتضی نسبت داده شده است. مشهور معتقدند سیادت فقط با انتساب به هاشم به سبب ابوة حاصل می‎شود. اما قول منسوب به سید مرتضی این است که انتساب به هاشم بالأم نیز مشمول عنوان سیادت هست. صاحب حدائق ریشه این نزاع و اختلاف را با ذکر عبارتی از سید مرتضی در این مسأله قرار داد که آیا «ولدُ البنت ولدٌ حقیقةً أم لا». اینکه

جلسه ۹۱ – PDF جلسه نود و یکم مسأله یک – جهت سوم: ملاک سیادت- اقوال- بررسی ریشه اختلاف ۲۸/۰۱/۱۳۹۷           خلاصه جلسه گذشته عرض شد امام(ره) در متن تحریر در مسأله ۱، متعرض جهاتی شده‎اند: جهت اول درباره تقسیم خمس به سهام سته بود که به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت. جهت دوم، درباره مقصود و مراد از ذی القربی و نیز اصناف سه‎گانه مذکور در آیه بود؛ این هم به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت.   جهت سوم: ملاک سیادت جهت سوم، درباره مناط و ملاک سیادت است. امام(ره) بعد از اینکه فرمودند خمس به شش سهم تقسیم می‎شود و سه سهم مربوط به ایتام و مساکین و ابناء السبیل است، فرمود: «و ثلاثة