خارج فقه

جلسه ۲۵ – PDF جلسه بیست و پنجم مسئله شانزدهم- ادله قول به عدم وجوب خمس در عینی که از محل حاجت خارج شده(کلام بعض الاعلام) ۱۳۹۵/۰۸/۲۳   کلام بعض الاعلام عرض شد بعض الاعلام بعد از آنکه به مرحوم آقای حکیم و آقای خویی اشکال کردند، دو تقریب برای عدم اطلاق زمانی در خمس بیان کردند که این دو تقریب می‎تواند عدم لزوم خمس را اثبات کند. تقریب اول موضوع خمس عبارت از افاده یا ربح یا غُنم است یعنی اگر ما به ادله خمس نگاه کنیم، موضوع خمس بنابر اینکه در همه فوائد ثابت شود، عبارت است از افاده یا ربح یا غُنم. این عناوین وقتی بر مال صدق می‎کنند که به ملکیت شخص در آید. یعنی یک

جلسه ۲۴ – PDF جلسه بیست و چهارم مسئله شانزدهم- ادله قول به عدم وجوب خمس در عینی که از محل حاجت خارج شده(بررسی دلیل چهارم) ۱۳۹۵/۰۸/۲۲   خلاصه جلسه گذشته عرض شد مرحوم آقای خویی فرمود چنانچه بپذیریم مؤونه به لحاظ زمان از دلیل خمس استثناء شده، ولی در عین حال، زمان مفرّدیت ندارد بلکه ظرف است. ایشان می‎فرماید یعنی هر فردی از افراد فائده و ربح یک حکم واحد مستمر دارد. یعنی یک حکمی که برای یک فردی ثابت شد و بعد در یک زمانی این فرد از حکم وجوب خمس استثناء شد، این دیگر از دائره وجوب خمس خارج شده است و چنانچه بخواهد دوباره به دائره حکم عام برگردد، این عود محتاج به دلیل است. لذا

جلسه ۲۳ – PDF جلسه بیست و سوم مسئله شانزدهم- ادله قول به عدم وجوب خمس در عینی که از محل حاجت خارج شده(دلیل چهارم) ۱۳۹۵/۰۸/۱۸   تاکنون سه دلیل بر عدم وجوب خمس نسبت به عینی که از محل حاجت شده اقامه شد. این ادله اجمالاً دلالت بر مدعا می‎کند. دلیل چهارم(محقق خویی) دلیل چهارم دلیلی است که مرحوم آقای خویی به آن استدلال کرده اند. این دلیل دو بخش دارد؛ بخش اول آن تقریباً همان مطلبی است که مرحوم آقای حکیم در دلیل دوم گفتند. ولی بخش دوم متفاوت است با آنچه که ایشان در دلیل سوم گفتند. نسبت دلیل دوم و دلیل سوم که صاحب مستمسک به آن استناد کردند یک نسبت طولی است چون در دلیل

جلسه ۲۲ – PDF جلسه بیست و دوم مسئله شانزدهم- ادله قول به عدم وجوب خمس در عینی که از محل حاجت خارج شده(دلیل سوم) ۱۳۹۵/۰۸/۱۸   خلاصه جلسه گذشته در مورد عدم تعلق خمس به عینی که از محل ربح و فائده کسب خریداری شده و اکنون از محل حاجت خارج شده، چند دلیل ذکر شد. دلیل سوم که مرحوم آقای حکیم بیان کرده این بود که بر فرض بپذیریم دلیل استثناء اطلاق زمانی ندارد، دلیل خمس نیز اطلاق زمانی ندارد. اگر «الخمس بعد المؤونه» نمی تواند اثبات کند چیزی که مؤونه شد دیگر خمس ندارد ولو از محل حاجت خارج شود، دلیل خمس هم نمی تواند اثبات کند خمس در هر فائده‎ای ثابت می شود، هر چند مدتی

جلسه ۲۱ – PDF جلسه بیست و یکم مسئله شانزدهم- ادله قول به عدم وجوب خمس در عینی که از محل حاجت خارج شده ۱۳۹۵/۰۸/۱۶   خلاصه جلسه گذشته بحث پیرامون تعلق خمس یا عدم تعلق خمس به عینی بود که از محل ربح خریداری شده و مدتی هم از آن استفاده شده لکن از محل حاجت خارج شده است. عرض شد عده‎ای قائل به عدم وجوب خمس در این عین بعد از خروج از محل حاجت هستند. همچنین عرض شد برای عدم وجوب خمس به چند وجه می‎توان استدلال کرد. دلیل اول و دوم ذکر شد؛ دلیل دوم این بود که دلیل استثناء مؤونه اطلاق زمانی دارد. «الخمس بعد المؤونه» دلالت بر خروج مؤونه از دائره تعلق خمس دارد،

جلسه ۲۰ – PDF جلسه بیست مسئله شانزدهم- ادله قول به عدم وجوب خمس در عینی که از محل حاجت خارج شده ۱۳۹۵/۰۸/۱۵    خلاصه جلسه گذشته بحث پیرامون تعلق خمس یا عدم تعلق خمس به عینی بود که از محل ربح خریداری شده و مدتی هم از آن استفاده شده لکن از محل حاجت خارج شده است. عرض شد عده‎ای قائل به عدم وجوب خمس در این عین بعد از خروج از محل حاجت هستند. همچنین عرض شد برای عدم وجوب خمس به چند وجه می‎توان استدلال کرد. وجه اول و مباحث پیرامون آن ذکر و مورد بررسی قرار گرفت. دلیل دوم(محقق حکیم) وجه دوم وجهی است که مرحوم آقای حکیم به آن استدلال کرده است. براساس این وجه

جلسه ۱۹ – PDF جلسه نوزدهم مسئله شانزدهم- ادله قول به عدم وجوب خمس در عینی که از محل حاجت خارج شده ۱۳۹۵/۰۸/۱۲    خلاصه جلسه گذشته بحث درباره لزوم یا عدم لزوم خمس در عینی بود که از محل ربح کسب و کار خریداری شده و مورد استفاده قرار گرفته لکن از محل حاجت خارج شده است. عرض شد عده‎ای قائل به عدم وجوب خمس در این مورد هستند. چند وجه برای این قول قابل استدلال است که وجه اولِ آن در جلسه گذشته عرض شد؛ این وجه را مرحوم صاحب مستند بیان کرده است، البته ایشان این را در مقام بیان دلیل در ما نحن فیه نفرموده، بلکه در مقام جواب یک اشکال بیان کرده که در این

جلسه ۱۸ – PDF جلسه هجدهم مسئله شانزدهم- ادله قول به عدم وجوب خمس ۱۳۹۵/۰۸/۱۱   خلاصه جلسه گذشته عرض شد در مورد عینی که با پول حاصل از ربح کسب و کار خریداری شده و از محل حاجت خارج شده، دو قول وجود دارد. یک قول این است که بعد از خروج از محل حاجت باید خمس آن را پرداخته شود. قول دوم این است که حتی بعد از خروج از محل حاجت، خمس واجب نیست. ادله قول به عدم وجوب خمس چند دلیل می توان برای عدم لزوم خمس در اشیائی که از محل نیاز و حاجت خارج شده، اقامه کرد. دلیل اول دلیل اول دلیلی است که از کلام صاحب مستند الشیعة در پاسخ به یک اشکال

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم مسئله شانزدهم- موضوع بحث و اقوال ۱۳۹۵/۰۸/۱۰    مسئله پانزدهم- بررسی مسئله در صورت شک آخرین مطلبی که از مسئله پانزدهم باقی مانده، بحث از فرض شک است. بدین معنا که اگر ما شک کنیم آیا ضرر با سود حاصل از تجارت یا کسب، جبران می شود یا نه، اینجا تکلیف چیست و چه باید کرد؟ می‎خواهیم ببینیم اگر دست ما از ادله کوتاه باشد در جایی که هم فائده تحقق دارد و هم ضرر، آیا می توان به اصل رجوع کرد یا باید به عموم ادله وجوب خمس مراجعه شود؟ با توجه به مطالبی که تاکنون بیان شد، معلوم می‎شود اگر در فرض مسئله شک کنیم، جای رجوع به عمومات خمس نیست؛ چون

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم مسئله پانزدهم-بررسی مسئله تلف و خسارت- مقام دوم: در رأس المال ۱۳۹۵/۰۸/۰۹   دو مطلب از مسئله پانزدهم باقی مانده است. این دو مطلب را عرض می‎کنیم و ان‎شاءالله وارد مسئله شانزدهم می‎شویم. مطلب اول در رابطه با تفصیلی است که مرحوم آقای خوئی بیان کرده‎اند. عرض شد در رابطه با مسئله جبران خسارت یا ضرر از سود سالانه، چند قول وجود دارد. پنج قول را ما ذکر کردیم، قول حق در مسئله معلوم شد، مبنا و مستند قول حق هم روشن شد؛ لکن مرحوم آقای خوئی در اینجا یک نظری و تفصیلی داده‎اند که در واقع قول ششم در مسئله محسوب می‎شود. با بررسی این نظر تقریباً همه اقوالی که در این مسئله