خارج فقه

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم مقام سوم: اعتبار نصاب- مقدار نصاب در غوص ۱۳۹۴/۰۷/۱۳         قول چهارم قبل از اینکه فرع سوم را شروع کنیم لازم است به یک مطلبی که بعضی از اعاظم فرمودند و می‎تواند به عنوان قول چهارم در مسئله نصاب مطرح شود، اشاره کنیم؛ ما گفتیم در باب نصاب در ما یَخرج من البحر سه قول وجود دارد: یک قول، قول مشهور است که قائل به اعتبار نصاب بودند و مقدارش را یک دینار می‎دانند. قول دوم قول شیخ مفید است که نصاب غوص را بیست دینار می‎داند و قول سوم هم قول به عدم اعتبار نصاب است. اما مرحوم آقای حائری عبارتی در کتاب خمس دارند که به نوعی می‎تواند به

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده مقام سوم: اعتبار نصاب- مقدار نصاب در غوص ۱۳۹۴/۰۷/۱۲           دلیل قول سوم قول سوم در باب نصاب این بود که اساساً در مسئله غوص نصاب معتبر نیست؛ ما ادله دو قول دیگر را ذکر کردیم و اشکالاتی که متوجه دلیل قول اول و قول دوم بود مورد بررسی قرار گرفت. تقریبا دلیل این قول از لابلای مسائل گذشته روشن می‌شود. محصل دلیل قول سوم این است که بطور کلی روایت بزنطی به واسطه اشکال سندی قابل  اعتماد نیست. آنگاه اگر اجماع بر اعتبار این نصاب در مایخرج من البحر داشته باشیم، قهراً می‌توان حکم به اعتبار نصاب یک دینار کرد و خمس را در فرض بلوغ قیمت «مایخرج من

جلسه ۹ – PDF جلسه نهم مقام سوم: اعتبار نصاب و مقدار آن ۱۳۹۴/۰۷/۱۱         خلاصه جلسه گذشته در مقام ثالث بحث در این بود که آیا در چیزی که از آب استخراج می‎شود، نصاب برای تعلق خمس معتبر است یا نه و اگر نصاب معتبر است مقدار آن چه قدر است؟ عرض شد در این مسئله سه قول وجود دارد. یک قول که مشهور است این است که نصاب معتبر است و مقدار آن یک دینار است. قول دوم این بود که نصاب معتبر است و مقدار آن بیست دینار است. قول سوم هم عدم اعتبار نصاب بود. ادله اقوال و بررسی آن ما ادله این اقوال را باید مورد بررسی قرار دهیم تا معلوم شود

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم مقام دوم: موضوع خمس در باب غوص- جهت دوم: جنس مخرج ۱۳۹۴/۰۷/۰۸         یاد‎آوری در مقام دوم که پیرامون موضوع خمس در باب غوص بحث کردیم، گفتیم عمدتاً در دو جهت بحث می‌شود: یکی از جهت کیفیت اخراج به این معنا که آن شيء چگونه از عمق آب باید خارج بشود تا خمس به آن تعلق بگیرد، آنچه تا به حال گفتیم در مورد کیفیت اخراج بود که آیا بالغوص باید باشد یا بالآلة، آیا لزوماً از دریا باید باشد یا شامل رودخانه هم می‌شود، اما نسبت به خروج بنفسه بحث باقی مانده است، اگر چیزی  از عمق آب خارج شود بدون اینکه شخص دخالتی در خارج کردن آن از آب

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم مقام دوم: موضوع خمس در باب غوص- جهت اول: کیفیت اخراج(دلیل قول پنجم- حق در مسئله) ۱۳۹۴/۰۷/۰۷         تا اینجا چهار احتمال يا چهار قول در مورد موضوع خمس در باب غوص مورد رسیدگی قرار گرفت. دليل قول پنجم قول پنجم این است که موضوع خمس در ما نحن فیه مطلق چیزی است که از عمق آب خارج شود بالغوص یا بالآلة، اعم از اینکه از دریا باشد یا از رودخانه و در این جهت فرقی بین رودخانه بزرگ و کوچک نمی‎باشد البته به شرط اینکه لؤلؤ و مرجانی که از رودخانه خارج می‎شود در خود آن رودخانه به وجود آمده باشد. (در رابطه با جنس مُخرج ان شاء الله مطالبی

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم مقام دوم: موضوع خمس در باب غوص- جهت اول: کیفیت اخراج(بررسی دلیل قول سوم و چهارم) ۱۳۹۴/۰۷/۰۶          خلاصه جلسه گذشته در مورد موضوع خمس در باب خمس عرض کردیم احتمالات و اقوالی وجود دارد که دو قول را مورد بررسی قرار دادیم. قول اول این بود که موضوع وجوب خمس چیزی است که از عمق دریا به سبب غوص خارج شود، این قول مورد اشکال قرار گرفت و رد شد. قول دوم این بود که احد العنوانین موضوع خمس است و هر کدام که محقق شد خمس واجب می‌شود، مرحوم آقای خوئی به این قول قائل بودند، بیان ایشان و دلیلی را هم که ذکر کردند، مورد اشکال قرار گرفت

جلسه ۵ – PDF جلسه پنجم موضوع خمس در باب غوص- جهت اول: کیفیت اخراج (بررسی دلیل قول دوم) ۱۳۹۴/۰۷/۰۵         خلاصه جلسه گذشته بحث در تعیین و تحدید موضوع خمس در باب غوص بود. عرض کردیم یک جهت مربوط به کیفیت اخراج است یعنی اينکه آیا برای تعلق خمس، اخراج باید با فرو رفتن در آب باشد یا بالآلة هم اگر اخراج شود، متعلق خمس واقع می‌شود. یا اينكه اخراج اگر از رودخانه هم واقع شود متعلق خمس می‌باشد یا منحصر است به اخراج من البحر؟ علی ای حال این جهات ناشی از دو تعبیر و عنوانی است که در روایات وارد شده است. در بعضی روایات، خمس بر عنوان غوص مترتب شده و در برخی

جلسه ۴ – PDF جلسه چهارم مقام اول: کیفیت اخراج- بررسی قول اول ۱۳۹۴/۰۶/۳۱         خلاصه جلسه گذشته بحث درباره تحدید و تعیین موضوع خمس در باب غوص بود. گفتیم از دو جهت این مسئله اجمالاً باید مورد رسیدگی قرار بگیرد؛ یکی از جهت کیفیت اخراج و اینکه چگونه باید از عمق آب، جواهر یا امثال آن خارج شوند تا خمس واجب شود. گفتیم در این رابطه پنج احتمال وجود دارد؛ چون در روایات گاهی تعبیر به غوص و گاهی تعبیر به ما خرج من البحر و یا ما اُخرج من البحر شده و لذا اختلاف پیش آمده است که معیار تعلق خمس در این باب کدام است. قول اول که محقق حلی و محقق همدانی آن

جلسه ۳ – PDF جلسه سوم موضوع خمس در باب غوص- جهت اول: کیفیت اخراج ۱۳۹۴/۰۶/۲۹         دو جهت مورد بحث در مقام دوم بحث ما در تبیین موضوع خمس در باب غوص بود؛ عرض کردیم در این رابطه جهات مختلفی قابل بررسی است. جهت اول: کیفیت اخراج آنچه که از آب خارج می‎شود تارة بنفسه خارج می‎شود و اخری توسط کسی اخراج می‎شود. اخراج هم ممکن است به سبب غوص باشد و ممکن است به سبب آلت و ابزاری صورت گیرد. پس کیفیت اخراج متفاوت است: گاهی خروج بنفسه است و گاهی اخراج است. اخراج هم گاهی بالغوص است و گاهی بالآلة. پس یک جهت نحوه خارج شدن مروارید یا لؤلؤ یا مرجان از عمق آب

جلسه ۲ – PDF جلسه دوم مروری بر مباحث گذشته – مقام دوم: موضوع خمس در باب غوص ۱۳۹۴/۰۶/۲۸         مروری بر مباحث گذشته بحث در ما یجب فیه الخمس، به چهارمین مورد یعنی غوص رسید. امام (ره) در متن تحریر بعد از بیان اصل وجوب خمس و بعضی از مطالب فرمود: «القول فیما یجب فیه الخمس» که اولین مورد، بحث از تعلق خمس به غنائم جنگی بود و دومین مورد بحث از وجوب خمس و احکام مربوط به خمس در باب معدن بود و سومین مورد مسئله کنز بود و چهارمین مورد بحث غوص است. ما در مورد غوص خیلی بحث مفصلی نداریم و این بحث نسبت به مباحث گذشته مختصرتر است. ان‎شاءالله بعد از تمام