خارج اصول

جلسه ۸۹ – PDF جلسه هشتاد و نهم وضع هیئات- اشکال امام (ره) به نظر مشهور درباره جمله خبریه و انشائیه ۱۳۹۱/۱۲/۲۲   بحث پیرامون نظریه مشهور درباره جملات خبریه و انشائیه بود، عرض کردیم مشهور معتقدند جمله خبریه برای نسبتی وضع شده که دارای واقعی است که گاهی با آن واقع مطابق و گاهی مطابق نیست ولی جمله انشائیه برای ایجاد معنی وضع شده است. مرحوم آقای خویی اشکالی را به مشهور ایراد کردند که عرض کردیم این اشکال وارد نیست، اشکال دیگر اشکالی است که امام (ره) به مشهور دارند. اشکال امام (ره) به مشهور مقدمه برای اینکه اشکال امام (ره) به مشهور روشن شود باید مقدمه‏ای ذکر شود، ایشان بحثی در رابطه با قضایا مطرح می‏کنند که

جلسه ۸۸ – PDF جلسه هشتاد و هشتم وضع هیئات- نظر مشهور درباره جمله خبریه و انشائیه ۱۳۹۱/۱۲/۲۱   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم مرحوم آقای خویی سه دلیل بر رد کلام مشهور ارائه کرده‏اند، مشهور معتقدند موضوع‏له جمل خبریه با موضوع‏له جمل انشائیه متفاوت است، بر این اساس معنای جمل خبریه ثبوت یا عدم ثبوت نسبت در خارج است و معنای جمل انشائیه ایجاد معنی در خارج است. مرحوم آقای خویی دو دلیل در کتاب محاضرات بر رد قول مشهور ذکر کردند، یک دلیل هم در کتاب اجود التقریرات ذکر کرده‏اند که ما اشکال سوم ایشان را ذکر و سپس ادله ارائه شده از طرف ایشان را مورد بررسی قرار می‏دهیم ببینیم ادله ایشان برای بطلان قول مشهور کفایت

جلسه ۸۷ – PDF جلسه هشتاد و هفتم وضع هیئات- نظر مشهور درباره جمله خبریه و انشائیه ۱۳۹۱/۱۲/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در اقوال مختلف درباره وضع قسم اول از هیئات یعنی جمله خبریه و انشائیه بود، نظر مرحوم آخوند بیان شد، محصل نظر ایشان این بود که وضع جملات انشائیه و خبریه از قبیل وضع حروف و اسماء است، موضوع‏له و مستعمل‏فیه در آنها یکی است و تفاوتی که بین جمله خبریه و انشائیه وجود دارد خارج از دائره موضوع‏له است چون این تفاوت فقط مربوط به داعی استعمال است، هر دو جمله برای نسبت وضع شده‏اند لکن اگر قصد و داعی، حکایت باشد جمله خبریه و اگر قصد و داعی، انشاء و ایجاد نسبت باشد جمله انشائیه

جلسه ۸۶ – PDF جلسه هشتاد و ششم قسم سوم وضع – وضع هیئات ۱۳۹۱/۱۲/۱۶   بحث در تفاوت جمل خبریه و انشائیه بود، در این رابطه نظر مرحوم آخوند ذکر شد و اشکالی هم از طرف محقق اصفهانی به فرمایش مرحوم آخوند ایراد شده بود که ذکر آن گذشت. البته نظر محقق اصفهانی محل تأمل است که توضیح آن را در بیان نظریه مختار عرض خواهیم کرد. اشکال دوم: (محقق خویی) اگر معنای جمله خبریه و معنای جمله انشائیه یکسان باشد- مرحوم آخوند فرمود جمله خبریه و جمله انشائیه در موضوع‏له و مستعملٌ‏فیه یکسان هستند و تفاوت بین آنها تنها به لحاظ داعی استعمال است، یعنی فقط ظرف استعمال این دو متفاوت است- پس باید استعمال هر یک به

جلسه ۸۵ – PDF جلسه هشتاد و پنجم قسم سوم وضع – وضع هیئات ۱۳۹۱/۱۲/۱۵   خلاصه جلسه گذشته بحث در وضع هیئات جُمل بود، عرض کردیم چهار قسم جمله داریم، ابتدائاً نظر مرحوم آخوند را درباره فرق بین جُمل انشائیه و خبریه عرض کردیم، محصل فرمایش ایشان این شد که همان گونه که در اسم و حرف فرقی بین موضوع‏له و مستعملٌ‏فیه نیست و تنها تفاوت بین آنها به اعتبار نحوه استعمال و لحاظ آلیت و استقلالیت است، در مورد هیئات جمل انشائیه و خبریه هم مطلب از همین قرار است، یعنی موضوع‏له و مستعملٌ‏فیه در جمله خبریه و انشائیه یکسان است، البته اگر چه گفتیم که موضوع بحث و محل نظر مرحوم آخوند جملاتی است که هم قابلیت

جلسه ۸۴ – PDF جلسه هشتاد و چهارم قسم سوم وضع- وضع هیئات ۱۳۹۱/۱۲/۱۴   وضع هیئات دومین مورد از مواردی که محل بحث واقع شده که آیا وضع در آنها از قبیل وضع عام و موضوع‏له خاص است یا خیر هیئات می‏باشند. در بین انظاری که در مورد وضع حروف مطرح شد عمدتاً وضع حروف و هیئات را یکسان دانستند یعنی هیئات را هم ملحق به حروف کرده‏اند و تفصیلی بین هیئات و حروف داده نشده، فقط محقق عراقی بین حروف و هیئات تفصیل داده و فرموده حروف برای اعراض نسبیه ولی هیئات برای ربط و نسبت بین طرفین وضع شده‏اند [۱] . غیر از محقق عراقی سایر بزرگان بین معنای حرفی و مفاد هیأت تفصیل نداده و وضع

جلسه ۸۳ – PDF جلسه هشتاد و سوم مقام دوم – کیفیت وضع حروف- نظر مختار ۱۳۹۱/۱۲/۱۳   خلاصه جلسه گذشته عرض کردیم در جایی که حروف حکایی یا ایجادی استعمال شوند گاهی معنای آن یک واحد شخصی است و گاهی معنای کثر دارد، در جایی که طرفین یک واحد شخصی باشد مثل «زیدٌ فی الدار»، ربط و نسبت، واحد است و در جایی که طرفین کثیر باشد مثل «سر من البصرة» یا «کل عالمٍ فی الدار»، ربط و نسبت، کثیر است. در حروف ایجادی هم مطلب از همین قرار است، یعنی مثلاً گاهی منادا واحد است مثل «یا زید» و گاهی منادا کثیر است مثل «یا ایها الناس»، ما مسئله چگونگی وضع حروف را در جایی که معنای حروف

جلسه ۸۲ – PDF جلسه هشتاد و دوم مقام دوم – کیفیت وضع حروف- نظر امام (ره) ۱۳۹۱/۱۲/۱۲   خلاصه جلسه گذشته بحث درباره نظریه امام (ره) در مورد کیفیت وضع حروف بود، بخشی از مطالب ایشان را عرض کردیم، بخشی دیگر باقی مانده که آن را امروز بیان کنیم و بعد باید ببینیم حق در مسئله چیست؟ گفتیم امام (ره) معتقد است چون بعضی از حروف ایجادی هستند و چون همه حروف هم در عالم مفهوم و هم در عالم وجود استقلال ندارند لذا وضع حروف عام و موضوع‏له آن خاص است، تبیین کیفیت وضع حروف مبتنی بر مقدمه‏ای است که ایشان در ضمن آن فرمود حروف در هیچ یک از مراحل چهارگانه وجود خارجی، وجود ذهنی، مرحله دلالت

جلسه ۸۱ – PDF جلسه هشتاد و یکم مقام دوم – کیفیت وضع حروف- نظر امام (ره) ۱۳۹۱/۱۲/۰۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در قول ششم (نظریه امام (ره)) از اقوال مربوط به بحث از کیفیت وضع حروف است، عرض کردیم امام (ره) به دو جهت ادعا می‏کنند وضع در حروف عام و موضوع‏له آنها خاص است؛ یکی ایجادی بودن بعضی از حروف و دیگری عدم استقلال همه حروف است که این دو جهت موجب آن شده که ایشان معتقد شوند به اینکه وضع حروف عام و موضوع‏له آنها خاص است. عرض کردیم چون امام (ره) حروف را دو قسم (حکایی و ایجادی) می‏دانند این مسئله باید در هر دو قسم تبیین شود. مقدمه امام (ره) در قسم اول حروف

جلسه ۸۰ – PDF جلسه هشتاد مقام دوم – کیفیت وضع حروف- نظر محقق خویی و امام (ره) ۱۳۹۱/۱۲/۰۸   تا اینجا قول محقق نائینی، محقق اصفهانی، محقق عراقی و نظر صاحب حاشیه را در مورد وضع حروف بیان کردیم، عمدتاً این اقوال مبتلا به مشکل بودند. قول پنجم (محقق خویی) مرحوم آقای خویی هم مانند مشهور معقتد است وضع حروف عام و موضوع‏له آنها خاص است اما ایشان در باب حقیقت معنای حرفی نظر خاصی داشتند لذا ناچاریم بحث چگونگی وضع در حروف را با مبنای ایشان در باب حقیقت معانی حرفی تطبیق دهیم ببینیم چگونه بر اساس آن مبنا عمومیت وضع و خصوصیت موضوع‏له تصویر می‏شود، اگر به خاطر داشته باشید گفتیم مرحوم آقای خویی حروف را دو