مشتق

جلسه ۱۷ – PDF جلسه هفدهم کلام امام خمینی ره در اختلاف مبادی و بررسی آن ۱۳۹۳/۰۷/۲۰   خلاصه جلسه گذشته بحث در مطلبی بود که مرحوم آقای آخوند در امر چهارم بیان کرده بودند. ایشان فرمودند که مبادی مشتقات با یکدیگر مختلفند و اقسامی را نیز برای مبادی مشتقات ذکر کرد و فرمودند که اختلاف در مبادی مشتقات در نحوه تلبس و انقضاء اثر گذاشته و باعث اختلاف در نحوه‏ی تلبس می شود. این مطلب کاملاً درست و صحیح می باشد و همچنین اینکه اختلاف تاثیری در نزاع مورد بحث مشتقات ندارد نیز درست است. لکن مرحوم آقای آخوند مطلبی را فرمودند که مورد اشکال واقع شد یعنی نقض هایی به بیان ایشان نسبت به اینکه اختلاف مشتقات به

جلسه ۱۶ – PDF جلسه شانزدهم امرچهارم: اختلاف مبادی در مشتقات (بررسی کلام محقق خراسانی) ۱۳۹۳/۰۷/۱۹   خلاصه جلسه گذشته بحث در امر چهارم یعنی ادعای اختلاف مبادی مشتقات بود. گفته شد که اختلاف مبادی مشتقات و اختلاف انحاء تلبس هیچ تاثیری در نزاع باب مشتقات ندارد. سخن محقق خراسانی در این رابطه ذکر شد. کلام محقق اصفهانی نیز به همراه اشکالی که نسبت به این کلام بود بیان شد. در اینجا باید بررسی کنیم که اصل سخن محقق خراسانی تمام است و یا خیر؟ بررسی کلام محقق خراسانی محقق خراسانی در این امر دو ادعا دارند. ادعای اول: ادعای اول محقق خراسانی که اساساً ایشان این امر را برای آن منعقد کرده اند این است که مبادی مشتقات با

جلسه ۱۴ – PDF جلسه چهاردهم امرچهارم: اختلاف مشتقات(قول اول: محقق خراسانی) ۱۳۹۳/۰۷/۱۵   خلاصه جلسه گذشته عرض شد که در مسئله‏ی مشتق مرحوم محقق خراسانی بعضاً مطالبی را مورد بحث قرار داده که از نظر ما واقعا ضرورتی به ذکر و بحث در مورد آن ها نیست. به طور مثال دلالت افعال بر زمان یعنی بررسی معنای ماضی و مضارع و اشکالی که در این رابطه محقق خراسانی به نحویین و انظار سایر اصولیین مطرح نموده با اینکه بحث مفیدی است اما از دائره‏ی بحث ما خارج است و ما ترجیح می دهیم که به این مسائل نپرداخته، بلکه مباحث اصلی را بررسی نمائیم. امر چهارم: اختلاف مشتقات قول اول: محقق خراسانی یکی از مطالبی که مرحوم آقای آخوند

جلسه ۱۳ – PDF جلسه سیزدهم بررسی اشکال خروج اسم زمان از محل نزاع ۱۳۹۳/۰۷/۱۴   خلاصه جلسه گذشته اشکالی در مورد اسم زمان مطرح شد و تا به حال سه پاسخ و راه حل برای مشکل اسم زمان از حیث دخول در نزاع باب مشتق مورد بررسی قرار گرفت. این سه پاسخ و راه حل از ناحیه‏ی محقق خراسانی،محقق نائینی و محقق بروجردی مطرح شده بود که هیچ یک مورد پذیرش واقع نشد. پاسخ چهارم: محقق عراقی پاسخ و راه حل چهارمی برای حل مشکله‏ی اسم زمان مطرح می باشد که این پاسخ هم به نظر می رسد که چندان نتواند مشکل را حل کند. این راه حل مبتنی بر مطلبی است که در فلسفه بیان شده است. آن

جلسه ۱۲ – PDF جلسه دوازدهم بررسی اشکال خروج اسم زمان از محل نزاع(بررسی پاسخ بروجردی) ۱۳۹۳/۰۷/۰۹   خلاصه جلسه گذشته در جلسات قبل اشکالی در مورد اسم زمان مطرح شد که براساس آن، اسم زمان از محل نزاع در باب مشتق خارج می شود. پس اگر این اشکال پاسخ داده نشود ناچاریم اسم زمان را از نزاع باب مشتق بیرون نماییم. اشکال این بود که اسم زمان فاقد یک رکن از دو رکن لازم در مشتق است یعنی نزاع در باب مشتق وقتی جاری می شود که اولاً مشتق قابل حمل بر ذات باشد و ثانیاً ذات هم بعد از انقضاء تلبس باقی بماند در حالی که در اسم زمان این چنین نیست زیرا اسم زمان ذاتی دارد که

جلسه ۱۱ – PDF جلسه یازدهم بررسی اشکال خروج اسم زمان از محل نزاع(بررسی پاسخ آخوند) ۱۳۹۳/۰۷/۰۸   خلاصه جلسه گذشته بحث در مورد اشکال مربوط به اسم زمان بود که ادعا کردند اسم زمان از محل نزاع در باب مشتق خارج است. عرض کردیم اشکال مهمی در اسم زمان که از مشتقات است وجود دارد و آن هم عدم وجود یکی از ارکان مشتق است زیرا بقاء ذات در مشتق مورد نزاع مهم است. یعنی اگر ذات بعد از انقضاء تلبس باقی نماند، دیگر جایی برای نزاع باقی نمی ماند که آیا صدق مشتق بر ما انقضی عنه التلبس حقیقی است یا مجازی؟ این خصوصیت در اسم زمان نیست. یعنی در اسم زمان بخاطر ویژگی که دارد ذات آن

جلسه ۱۰ – PDF جلسه ده بررسی اشکال خروج اسم زمان از محل نزاع(پاسخ آخوند) ۱۳۹۳/۰۷/۰۷   خلاصه جلسه گذشته بحث در مواردی از مشتقات است که محل اختلاف واقع شده که آیا نزاع در باب مشتق شامل این موارد می شود یا نه؟ کلام صاحب فصول را در جلسه گذشته مورد بررسی قرار دادیم. مدعای صاحب فصول این بود که نزاع فقط در اسم فاعل و صفت مشبهه و مصادری که معنای فاعلی دارند جریان داشته و اسم مفعول، اسم زمان، اسم مکان و اسم آلت از محل نزاع خارجند. این کلام به همراه اشکالاتش بیان شد. اشکال اسم زمان یکی از مواردی که به خصوص در مورد آن بحث شده و به طور جدی مورد اشکال قرار گرفته

جلسه ۸ – PDF جلسه هشتم ارکان مشتق اصولی ۱۳۹۳/۰۷/۰۵   خلاصه جلسه گذشته بحث پیرامون توضیح عنوان مشتق بود. اینکه آیا مشتق در خصوص «متلبس بالمبداء فی الحال» حقیقت است یا در اعم از «متلبس بالمبداء فی الحال و ما انقضا عنه التلبس» است نزاع محل،لذا ابتدا باید معلوم شود که منظور از این مشتق چیست؟ عرض شد مشتقی که در این بحث مورد نظر است با مشتق اصطلاحی (مشتق نحوی) فرق دارد. مشتق نحوی به چیزی می گویند که از یک مبدئی مشتق شده باشد، و لذا علاوه بر اسم فاعل، اسم مفعول، اسم زمان و اسم مکان، شامل افعال و مصادر هم می شود. ارکان مشتق  رکن اول اولین رکن مشتق اصولی که محل بحث ما می

جلسه ۷ – PDF جلسه هفتم تعریف مشتق ۱۳۹۳/۰۷/۰۲   تعریف«مشتق» معلوم شد نزاع در باب مشتق، نزاع لغوی است و حق در این نزاع با مشهور است. حال باید درباره خود عنوان مشتق بحث کنیم چون محور و موضوع بحث ما، مشتق است. ابتدا باید دید که اساساً منظور از مشتق چیست؟ مشتقات به دو قسم مشتق نحوی و مشتق اصولی تقسیم می شوند. حال بحث در این است که آیا مشتق نحوی منظور ما در نزاع است یا اصطلاح خاصی در اینجا مورد نظر است؟ پس لازم است که تقسیم بندی را به صورت کامل انجام دهیم تا در ابتداء دقیقا معلوم شود که منظور از مشتق در اینجا چیست و سپس در برخی از مواردی که در

جلسه ۶ – PDF جلسه ششم تحریر محل نزاع(ادله نظر مشهور و بررسی اشکالات آن)-ثمره نزاع ۱۳۹۳/۰۷/۰۱   خلاصه جلسه گذشته در جلسه قبل عرض شد که یکی از موانع پذیرش نظریه‏ی مشهور مبنی بر لغوی بودن نزاع در بحث مشتق، این است که چنانچه ما نزاع در باب مشتقات را لغوی بدانیم، باید به نوعی به تصویر جامع ملتزم شویم،چون اگر بحث واضع و وضع به میان آید، قهراً واضع در مقام وضع، نیازمند تصویر معنا  قبل از وضع است که در این صورت اگر واضع مشتق را برای معنای عام وضع کرده باشد، باید در هر صورت جامعی را بین فاقد و واجد در نظر گرفته باشد که مشتق را به گونه ای وضع کند که شامل «متلبس