ساده ترین عبادت
درباره زبان و آفات و خطراتی که زبان دارد مطالب فراوانی گفته شده و حضرات ائمه معصومین(ع) بر مراقبت از این عضو بسیار کوچک به طور جدی تأکید کردند و به یک معنا این عضو کوچک است که میتواند باعث راحتی سایر اعضاء شود یا اعضاء دیگر را گرفتار کند. رسول گرامی اسلام میفرماید:«الا اخبرکم بایسر العباده و اهونها علی البدن، الصمت و حسن الخلق»؛
آیا به شما خبر دهم که سادهترین عبادتها و راحتترین عبادتها برای بدن انسان کدام است. سکوت و خوش اخلاقی.
مسئله عبادت از مهمترین وجوه تقرب انسان به خداوند است، حال ما یک عبادت به معنای خاص داریم که همین مناسک و اعمالی است که اشکال و اذکار مختلفی دارد و یک عبادت به معنای عام داریم که بر اساس آن همه وجوه زندگی انسان میتواند عبادت باشد. اتفاقا توجه به این جهت که انسان همه اعمال زندگیش را در مسیر عبادت خداوند قرار دهد خیلی مهم است. عبادت به معنای خاص گاهی واجب است و گاهی مستحب، طبعا آن اعمال یک سختیهایی ممکن است برای انسان داشته باشد و اینکه بخواهد نماز بخواند یا روزه بگیرد یا برخی دعاها یا زیارات، ممکن است مشقت داشته باشد مخصوصا در دایره مستحبات، اما پیامبر گرامی اسلام به زیبایی امکان عبادت را برای همگان آن هم به نحوی که آسان و راحت باشد بیان کردند.
میگویند: میخواهید شما را به سادهترین عباداتها راهنمایی کنیم؟ سادهترین عبادتها سکوت و خوش خلقی است. البته به یک معنا اینها از سختترینها است. زیرا انسان که سخن میگوید اغراض مختلفی دارد. نوعا انسانها دوست دارند دیده شوند، مورد توجه قرار گیرند و مهمترین ابزار آن نیز زبان است. حال طبیعتا در این مسیر خیلی حرفها زده میشود، این عضو کوچک مطالبی میگوید که به تعبیر امام سجاد(ع) موجب گرفتاری سایر اعضاء میشود. میفرماید هر روز صبح، زبان انسان خطاب به سایر اعضاء میگوید: چگونه هستید؟ چگونه صبح کردید؟ بقیه اعضاء پاسخ میدهند به خیر و خوبی به شرط اینکه تو ما را به حال خود رها کنی و دست از سر ما برداری و برای ما مزاحمت و درد سر ایجاد نکنی. آنها زبان را به خداوند قسم میدهند که کاری نکن که باعث گرفتاری ما شوی، ما را به مشقت و زحمت بیندازی. آنها خطاب به زبان همچنین میگویند که ما به خاطر تو پاداش و ثواب میبینیم و به خاطر تو کیفر میشویم.
حال این گفتگو چیزی نیست که آن را بشنویم با گوش حسی، اما یک حقیقتی است، این انتظاری است که سایر اعضاء از زبان دارند، زبان که این اندازه مهم است، میتواند به ضمیمه یک امر دیگر مهمترین عبادتها را سامان دهند و سادهترینش، اینکه سکوت کند، یعنی در جایی که باید سکوت کند، این عضو را رها و یله قرار ندهد و دیگر هم حسن خلق، اینکه انسان با دیگران حسن خلق داشته باشد و با آنها به نیکویی برخورد کند، چه دلیلی دارد در مواجهه با دیگران با حالت قبض و با حالت ترشرویی برخورد کنیم. این حالتی که از حسن خلق به مخاطب منتقل میشود این خودش در او نیز اثر گذار است. قرار نیست که همه ناراحتیها و غصهها را به دیگران منتقل کنیم. اینکه میفرمایند مؤمن حزنش در قلبش است و شادیش در چهرهاش است، واقعا یک بخش مهمی یا اصلا همه آن برای این است که مراعات دیگران شود و باعث اندوه دیگران نشود این قدر این مسئله از دید خداوند تبارک و تعالی اهمیت دارد.
خداوند انشاء الله به ما توفیق دهد که هم خلقمان را حسن کنیم و هم زبانمان را کنترل کنیم.
نظرات